Volleybal is een dynamische en complexe sport die wereldwijd wordt gespeeld en teamwork, strategie en technische vaardigheden vereist. Om een wedstrijd eerlijk en sportief te laten verlopen, zijn duidelijke spelregels onmisbaar, met name de puntentelling. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de spelregels met de nadruk op de puntentelling in verschillende varianten van het volleybal.
Basisprincipes van Volleybal
Volleybal wordt gespeeld op een veld van 9 bij 18 meter, verdeeld in twee helften van 9 bij 9 meter, gescheiden door een net. De hoogte van het net varieert afhankelijk van het geslacht en het niveau van de spelers. Twee teams van elk zes spelers proberen punten te scoren door de bal op de grond te krijgen in de speelhelft van de tegenstander.
De Puntentelling: Rally Point Systeem
Sinds 2000 wordt er meestal gespeeld volgens het zogenaamde Rally Point Systeem. Dit systeem houdt in dat er bij iedere rally een punt wordt gescoord door een team, ongeacht wie er serveert. Voorheen werd er gewerkt met een zogenaamd side-out systeem, waarbij alleen het serverende team een punt kon scoren. Als het niet-serverende team de rally won, kregen ze wel de opslag, maar geen punt. Na het scoren van een punt krijg je altijd zelf de service, of behoudt je die.
Sets en Wedstrijden
Een team wint een set door als eerste 25 punten te scoren, met een verschil van minimaal twee punten. Bij een stand van 24-24 wordt er doorgespeeld tot een van de teams twee punten voorsprong heeft. Op de meeste niveaus wordt er om vier sets gespeeld. Een wedstrijd is afgelopen bij een stand van 3-1 of 4-0. Als het 2-2 staat, volgt er een beslissende set tot 15 punten, wederom met een verschil van twee punten. Op de hoogste niveaus wordt het best-of-five principe gehanteerd, waarbij een team de wedstrijd wint bij een stand van 3-0, 3-1 of 3-2.
Spelverloop en Technieken
Het spel begint met een service van achter de achterlijn. De serveerder moet achter de achterste gele lijn staan en de bal moet binnen de lijnen van het veld aan de overkant terechtkomen. De tegenstander probeert de bal op te vangen en door te spelen naar een andere speler. Deze speler kan het spel verder opzetten en een aanval voorbereiden. De speler die wordt aangespeeld kan de bal over het net slaan.
Lees ook: Live Scores en Updates
Veelvoorkomende Termen
- Ace: Een service die direct scoort, zonder dat de tegenstander de bal kan spelen.
- Side-out: Het terugwinnen van de service door het team dat niet serveerde.
- Touche: Het aanraken van de bal bij een blok.
Spelregels in Detail
Algemene Regels
- Een team mag de bal maximaal drie keer raken om deze over het net te spelen.
- Een speler mag de bal niet twee keer achter elkaar raken (een blok telt niet als een slag).
- Spelers mogen het net niet raken.
- Het is niet toegestaan om onder het net in de ruimte van de tegenstander te komen en de tegenstander te hinderen.
- De voet(en) van een speler mogen de middenlijn niet volledig overschrijden en het veld van de tegenstander raken.
Wissels
- Voor het begin van een nieuw punt mag een speler worden gewisseld.
- Een speler die is uitgewisseld, mag uitsluitend voor dezelfde wisselspeler weer worden ingewisseld.
- In totaal zijn er maximaal zes wissels per set toegestaan.
Service
- De service moet van achter de achterlijn worden geslagen.
- De bal moet over het net in het veld van de tegenstander belanden.
- Als de bal het net raakt en eroverheen gaat, gaat het spel gewoon door.
Aanval
- Een aanvaller kan de bal over het net slaan of tikken om te scoren.
- Achterspelers mogen een aanval uitvoeren vanaf achter de driemeterlijn.
- Binnen de driemeterzone mogen achterspelers de bal alleen over het net spelen als zij hem onder de netrand raken.
Blokkeren
- Blokkeren is het tegenhouden van de bal direct bij het net.
- Een blok telt als een van de drie toegestane slagen.
- De speler die de bal bij het blok raakt, mag de bal niet direct daarna nogmaals spelen.
Libero
- Een libero is een specialist in de verdediging die sommige ploegen inzetten.
- De libero draagt een afwijkend shirt.
- De libero mag niet serveren, blokkeren of een aanvallende actie uitvoeren waarbij de bal zich boven de netrand bevindt.
Fouten
Een team scoort een punt als de tegenstander een fout maakt. Voorbeelden van fouten zijn:
- De bal buiten de lijnen slaan.
- De bal meer dan drie keer raken.
- Een speler raakt de bal twee keer achter elkaar.
- Het net raken.
- Een voetfout maken (over de middellijn stappen).
- Niet achter de achterlijn staan bij het serveren.
Time-outs
Elke trainer/coach mag tussen twee rally's een time-out aanvragen. Tijdens een time-out kan de trainer met de spelers overleggen om tactische aanwijzingen te geven of de vaart uit het spel van de tegenstander te halen.
Varianten van Volleybal en hun Puntentelling
6 tegen 6 Volleybal
De wedstrijden worden gespeeld volgens de officiële spelregels. Elk team zorgt zelf voor een degelijke volleybal en levert een scheidsrechter en teller. Na het bereiken van de 25 punten wint het team dat het eerst de 27 punten bereikt, dan wel in een derde set de 17 punten bereikt. Eindigen verschillende teams gelijk in een poule, dan bepaalt het setsaldo de volgorde. Is dit ook gelijk dan bepaalt het puntensaldo de volgorde. Is dit ook gelijk, dan bepaalt het lot (= de computer) de volgorde.
Jeugd Competities (A, B en C jeugd)
De wedstrijden van de A, B en C-jeugd worden gespeeld volgens de NEVOBO-regels voor senioren en boven genoemde 6 tegen 6 regels, behoudens specifieke aanpassingen voor de jeugd. Voor Jeugd B (14-16 jaar) is de nethoogte: jongens 2,24 m, meisjes 2,15 m. Voor Jeugd C (12-14 jaar) is de veldgrootte 9x 7m en de nethoogte jongens en meisjes: 2,05 m.
CMV (Cool Moves Volley)
Het minitoernooi wordt gespeeld volgens de CMV-spelregels. De teams bestaan uit 4 spelers, waarbij zowel meisjes als jongens mogen worden opgesteld (mix teams). Bij een blessure of uitval mag met drie spelers worden doorgespeeld.
Lees ook: Duurzaamheid in sportaccommodaties
3 tegen 3 Volleybal (Gras)
In aanvulling op de algemene regels van het 6 tegen 6 spel, wordt 3 tegen 3 volleybal gespeeld door teams bestaande uit drie basisspelers, eventueel aangevuld met wisselspelers. De grootte van het speelveld bedraagt 7 x 7 m (gras). Er wordt gespeeld volgens enigszins aangepaste internationale spelregels met het “rally point” systeem tot 25 punten, tenzij de wedstrijdleiding voor een goed verloop van het toernooi anders beslist. Na het bereiken van de 25 punten wint het team dat het eerst de 27 punten bereikt, dan wel in een derde set de 17 punten bereikt. Een vaste opstelling is niet vereist en de spelers dienen om beurten te serveren.
Beachvolleybal (2 tegen 2 en 3 tegen 3)
Het beachvolleybal wordt gespeeld volgens de officiële spelregels van de Nevobo en is voor het toernooi ook toepasbaar voor 3 tegen 3. De wedstrijden worden gefloten en geteld door de deelnemende teams. De grootte van het speelveld bedraagt 8 x 8 m. Er wordt gespeeld volgens het “rally point” systeem tot 21 punten in de eerste twee sets en tot 15 in een eventuele derde set, tenzij de wedstrijdleiding anders beslist. Na het bereiken van de 21 punten in de eerste twee sets of 15 punten in de derde set, wint het team de set dat het eerst de 23 dan wel in de derde set de 17 punten bereikt.
Specifieke Regels voor Beachvolleybal
- Service passing: De service mag door de tegenpartij bovenhands (zacht) gespeeld worden, mits deze bovenhands gespeelde bal als set-up voor de aanvaller wordt beoordeeld. Hard contact bovenhands is altijd toegestaan, ook als deze hard gespeelde bovenhandse bal niet wordt beoordeeld als een set-up voor de aanvaller.
- Set-up: Een bal, welke de intentie heeft van een set-up, mag over het net worden gespeeld. Indien dit niet te beoordelen is volgt een dubbelfout.
- Aanval: De aanval mag alleen met hard contact worden uitgevoerd (smash, geslagen boogbal, knokkels, vingertoppen, vuist, onderhands, enz.). Het is dus niet toegestaan de aanval uit te voeren door middel van de ‘push- of duwtechniek’, waarbij met de vingers richting wordt gegeven aan de bal.
- Verdediging: Alleen een hard geslagen bal mag ‘vies’ (langer of meervoudig contact) worden verdedigd. Een boogbal en een bal via netrand of blok mag niet als hard geslagen worden beoordeeld.
Volleybal op de Olympische Spelen
Op het hoogste niveau, zoals bij de Olympische Spelen, gelden strengere en nauwkeurige spelregels die zijn vastgesteld door de Fédération Internationale de Volleyball (FIVB). Er is extra aandacht voor fair play en nauwkeurigheid in beslissingen. Een belangrijk verschil is het gebruik van technologie, zoals de videoref. Deze videoreferee kan de beelden terugkijken om te controleren of een beslissing van de scheidsrechter juist was. De wedstrijden worden standaard gespeeld met het systeem best-of-five.
Overige Regels en Bepalingen
Wedstrijdleiding en Protesten
De wedstrijdleiding kan beslissen van de wedstrijdregels af te wijken, als ze dat voor de voortgang van het toernooi noodzakelijk vindt. In gevallen waarin het reglement niet voorziet, beslist de toernooiorganisatie i.s.m. de wedstrijdleiding. Protesten tegen de beslissingen van de scheidsrechter worden niet in behandeling genomen.
Teams die zich Terugtrekken
Teams die zich tijdens het toernooi terugtrekken diskwalificeren zich voor de einduitslag.
Lees ook: Handbal: Regels en speeltijd
Nethoogte
De nethoogte bedraagt voor:
- Dames: 2,24 m.
- Heren: 2,43 m.
- Gemengde Recreanten: 2,35 m.
tags: #puntentelling #volleybal #regels