Het vrouwenvoetbal in Nederland kent een rijke, zij het hobbelige geschiedenis, gekenmerkt door tegenwerking, doorzettingsvermogen en uiteindelijk een explosieve groei. Van vroege pogingen tot georganiseerd spel tot de huidige populariteit, het verhaal van het vrouwenvoetbal is er een van strijd en triomf.
Vroege Initiatieven en Verzet (1895-1938)
De eerste stappen voor vrouwenvoetbal in Nederland werden al in 1896 gezet, toen de British Ladies’ Football Club Nederlandse clubs benaderde voor een mogelijke wedstrijd. Hoewel Sparta Rotterdam interesse toonde, greep de KNVB in en verbood de wedstrijd. De bond vreesde dat wedstrijden tegen de Ladies’ Club ‘den goeden naam van het voetbalspel zouden schaden’.
Ondanks dit vroege verzet, werden er wel pogingen ondernomen. In 1914 werd de Eerste Nederlandsche Dames Voetbal Vereeniging in Amsterdam opgericht, maar de Eerste Wereldoorlog gooide roet in het eten. In 1920 was er een wedstrijd aangekondigd tussen vrouwenelftallen van de plaatselijke korfbalvereniging Unie en ‘Wittenburg’. Tot teleurstelling van een paar honderd toeschouwers kwam Wittenburg echter niet opdraven. In plaats daarvan werd er als vervangende tegenstander een Oostzaansche Sport Vereeniging geïmproviseerd.
In deze periode waren er incidentele meldingen van vrouwenvoetbal in andere landen, zoals Engeland, waar ladies football populair werd tijdens de Eerste Wereldoorlog. Eind 1921 deed de Football Association het vrouwenvoetbal in de ban: ‘[T]he game of football is quite unsuitable for females and should not be encouraged.’
In Nederland bleef het vrouwenvoetbal worstelen. In april 1921 hield het weekblad De Amsterdammer een enquête onder 23 maatschappelijk vooraanstaande vrouwen over vrouwenvoetbal. De redactie concludeerde ‘een nederlaag met 2-21’. Van 1922 tot 1932 waren er incidentele berichten over vrouwenvoetbal, maar in feite lag het in Nederland vrijwel stil.
Lees ook: Het bekeravontuur van De Graafschap
Heropleving en Onderdrukking (1933-1970)
In de jaren '30 was er sprake van een korte heropleving, met de oprichting van clubs als H.V.V. "Celcia" in Den Haag en de Eerste Amsterdamsche Dames Voetbalvereeniging. Echter, de KNVB bleef afwijzend. In navolging van de voetbalbonden in Frankrijk en Engeland stelde de KNVB in 1938 uiteindelijk zelfs een landelijk verbod in: voortaan mochten velden en trainers niet meer beschikbaar worden gesteld aan vrouwen. Ook gemengd voetbal was verboden.
De Lange Weg naar Erkenning (1950-1971)
Pas halverwege de jaren vijftig deden vrouwen weer een officiële poging het voetbalveld te veroveren. Op 16 april 1955 richtten ze de landelijke Algemene Damesvoetbalbond op. Zo’n 14 clubs schreven zich in voor de eerste vrouwenvoetbalcompetitie, zonder erkenning van de KNVB. In 1956 was er de eerste officieuze Interlandwedstrijd waar de Nederlandse vrouwen aan deelnamen tegen West-Duitsland.
Eindelijk, in 1971, werd vrouwenvoetbal in Nederland erkend en maakte het officieel deel uit van de KNVB. In 1973 vond de eerste officieel erkende interland plaats.
Groei en Professionalisering (1971-2007)
Na de erkenning door de KNVB begon het vrouwenvoetbal langzaam maar zeker aan een opmars. Vanaf 1979 konden ook meiden het lidmaatschap van de KNVB aanvragen. In 1986 werd gemengd voetbal geïntroduceerd, waardoor jongens en meisjes tot twaalf jaar tegen elkaar konden spelen.
Er volgde een periode van gestage groei, met Vera Pauw als een belangrijke pionier. Zij was de eerste vrouw die het diploma Coach Betaald Voetbal haalde en zette zich in voor de ontwikkeling van het vrouwenvoetbal.
Lees ook: Alles over armaturen in hockeywedstrijden
De Eredivisie en Internationale Successen (2007-heden)
Een belangrijke mijlpaal was de komst van de Vrouwen Eredivisie in 2007. Dit zorgde voor meer professionalisering en een hogere trainingsintensiteit. In 2009 nam het Nederlands vrouwenelftal voor het eerst deel aan een EK-eindronde en bereikte de halve finale.
De echte doorbraak kwam in de zomer van 2017, toen de OranjeLeeuwinnen het EK in eigen land wonnen. Ruim vijf miljoen mensen keken de finale, waarmee de leeuwinnen zijn omarmd door het grote publiek. Twee jaar later bereikte Oranje zelfs de WK-finale.
Huidige Status en Toekomst
Vrouwenvoetbal is de snelst groeiende sport van Nederland. In 2023 telde de KNVB ruim 170.000 vrouwelijke leden. Meisjes kunnen nu dromen van een carrière bij het Nederlands elftal of in het buitenland.
Ondanks de successen zijn er nog steeds uitdagingen. Er is nog steeds sprake van ongelijkheid in de voetbalwereld, zowel sociaal als financieel. De KNVB streeft naar een gelijkwaardige behandeling van zowel het mannen- als het vrouwenelftal.
De KNVB is in 2018 gestart met een missie. Het uiteindelijke doel is dat vrouwen op alle niveaus volledig meedoen in het voetbal, als speler, trainer, scheidsrechter en/of bestuurder. Ook wil de KNVB meer aandacht voor vrouwelijke fans.
Lees ook: Hoogtepunten van de vrouwenhockeyfinale
tags: #samenvatting #geschiedenis #vrouwenvoetbal