Het Europees kampioenschap voetbal, ook wel EK voetbal genoemd, is een prestigieus toernooi dat om de vier jaar wordt gehouden. Het is een strijd tussen Europese landenteams, waarbij ze strijden om de felbegeerde titel van Europees kampioen. Het toernooi is uitgegroeid tot een belangrijk evenement in de voetbalwereld, met memorabele momenten en verrassende winnaars.
De Beginjaren: Van Idee tot Eerste Editie
Het idee voor een Europees kampioenschap voor landenteams ontstond al in 1927, dankzij de Franse secretaris-generaal van de FIFA, Henri Delaunay. Delaunay, een Franse voetbalpersoonlijkheid (1883-1955), stond aan de basis van het eerste Europees kampioenschap voetbal. De Coupe Henri Delaunay, de trofee waar om wordt gespeeld, is naar hem vernoemd. Hij kwam al in 1927 met het idee voor het toernooi. Ondanks dit vroege initiatief duurde het tot 1960 voordat de eerste editie van het EK daadwerkelijk plaatsvond. Dit kwam mede door de Tweede Wereldoorlog.
De eerste editie van het toernooi werd in 1960 gehouden in Frankrijk. Slechts vier landen kwalificeerden zich voor het eindtoernooi. De Sovjet-Unie won de eerste editie, mede dankzij de sterke prestaties van doelman Lev Jasjin, die veel aanvallen van Joegoslavië wist af te slaan.
Groei en Uitbreiding van het Toernooi
In de beginjaren kwalificeerden zich slechts vier landen voor het eindtoernooi. In 1980 namen voor het eerst acht nationale teams deel aan het hoofdtoernooi. In 1996 werd het aantal deelnemende landen uitgebreid naar zestien. En sinds 2016 kunnen maar liefst vierentwintig landen zich kwalificeren voor het vierjaarlijkse voetbaltoernooi. Deze uitbreidingen maakten het toernooi competitiever en gaven meer landen de kans om deel te nemen en te strijden voor de titel.
De UEFA besloot om het toernooi uit te breiden tot 24 landenteams. De kans dat de grote voetballanden dan het toernooi missen wordt kleiner, de grote groep landen achter de top heeft meer kans zich te kwalificeren en volgens de UEFA zou het een kwaliteitsimpuls aan het toernooi geven, als landen als Denemarken, Schotland en Engeland zich wel structureel kwalificeren voor het Europees kampioenschap. Deze landen ontbraken op de editie van 2008. Ook zal een toernooi met meer teams en meer wedstrijden meer inkomsten voor de UEFA genereren.
Lees ook: Turkije wint EK Volleybal
Memorabele Momenten en Innovaties
Door de jaren heen heeft het EK voetbal verschillende memorabele momenten en innovaties gekend. In 1996 werd op het EK in Engeland de golden goal ook wel ‘sudden death’ ingevoerd. Zowel tijdens dit EK, als het daaropvolgende EK van 2000, werd het toernooi gewonnen door een golden goal. In 2002 schafte de UEFA de golden goal weer af. Voor het EK van 2004 werd de silver goal geïntroduceerd. Tijdens dit EK is de silver goal alleen van toepassing geweest tijdens de halve finale tussen Griekenland en Tsjechië, hier won Griekenland de wedstrijd door in de laatste minuut van de eerste verlenging te scoren.
Nederland speelde op het EK Voetbal in de loop der tijd een flink aantal memorabele wedstrijden. De grootste zege boekte het in 2000, het jaar dat Nederland het toernooi samen met België organiseerde. In de kwartfinale, gespeeld in de Kuip in Rotterdam, versloeg het Nederlands elftal toen Joegoslavië met maar liefst 6-1, mede dankzij een hattrick van Patrick Kluivert. Dit is nog altijd de grootste overwinning ooit op een EK Voetbal. Er waren echter wel vaker landen die met vijf doelpunten verschil wonnen.
Sinds het EK van 2020 wordt er niet meer gespeeld om de derde en vierde plaats. Nederland speelde de ‘kleine finale’ voor die tijd verschillende keren en won vier keer de bronzen medaille (1976, 1992, 2000 en 2004).
Topscorers en Dominante Landen
De Portugese spits Cristiano Ronaldo is de topscorer aller tijden het EK Voetbal. Tijdens vijf toernooien scoorde hij in totaal veertien doelpunten.
Spanje is tot nu toe het meest succesvol. Het landen won het toernooi al vier keer, op de ranglijst gevolgd door Duitsland met drie eindoverwinningen. Frankrijk werd verder twee keer Europees Kampioen. Nederland won het toernooi één keer, in 1988.
Lees ook: EK Voetbal: Een Overzicht
Overzicht van Alle EK Finales
Hieronder een overzicht van alle finales van alle Europees Kampioenschappen voetbal op een rij:
- 1960: Sovjet-Unie
- 1964: Spanje versloeg de Sovjet-Unie met 2-1 in de finale in Madrid. Marcelino en Jesús María Pereda scoorden voor Spanje.
- 1968: Italië won het Europees kampioenschap door Joegoslavië te verslaan met 2-0 in de finale in Rome. Luigi Riva en Pietro Anastasi scoorden voor Italië.
- 1972: West-Duitsland won zijn eerste Europese kampioenschap door de Sovjet-Unie te verslaan met 3-0 in de finale in Brussel. Gerd Müller (2) en Herbert Wimmer scoorden voor West-Duitsland.
- 1976: Tsjecho-Slowakije won het Europees kampioenschap na een spannende finale tegen West-Duitsland, die eindigde in 2-2 na verlenging en werd beslist in een strafschoppenserie.
- 1980: West-Duitsland won zijn eerste Europese kampioenschap door België te verslaan met 2-1 in de finale in Rome. Horst Hrubesch scoorde beide doelpunten voor West-Duitsland.
- 1984: Frankrijk won zijn eerste Europese kampioenschap door Spanje te verslaan met 2-0 in de finale in Parijs. Michel Platini en Bruno Bellone scoorden voor Frankrijk.
- 1988: Nederland won zijn eerste en enige Europese kampioenschap door de Sovjet-Unie te verslaan met 2-0 in de finale in München. Ruud Gullit en Marco van Basten scoorden voor Nederland.
- 1992: Denemarken versloeg in de finale Duitsland.
- 1996: Duitsland
- 2000: Frankrijk won zijn tweede Europese kampioenschap door Italië met 2-1 te verslaan na verlenging in de finale in Rotterdam. Sylvain Wiltord en David Trezeguet scoorden voor Frankrijk.
- 2004: Griekenland schokte de voetbalwereld door hun eerste en enige Europese kampioenschap te winnen, met een 1-0 overwinning op Portugal in de finale in Lissabon.
- 2008: Spanje won zijn eerste Europese kampioenschap sinds 1964 door Duitsland met 1-0 te verslaan in de finale in Wenen. Fernando Torres scoorde het beslissende doelpunt.
- 2012: Spanje won zijn tweede Europese kampioenschap op rij door Italië met 4-0 te verslaan in de finale in Kiev. David Silva, Jordi Alba, Fernando Torres en Juan Mata scoorden voor Spanje.
- 2016: Portugal versloeg Frankrijk in de finale.
- 2021: Italië won op Wembley zijn tweede Europese kampioenschap door Engeland te verslaan in een zenuwslopende penaltyserie na een gelijkspel van 1-1 in de reguliere speeltijd en verlenging.
- 2024: Spanje heeft nu het EK 2024 voetbal gewonnen en is daarmee nu het best presterende land op de Europees Kampioenschappen voetbal.
Vrouwenvoetbal op het EK
Het Europees kampioenschap voetbal vrouwen, in het kort ook wel het EK vrouwenvoetbal genoemd, is het belangrijkste voetbaltoernooi voor vrouwen in Europa. Het toernooi wordt om de vier jaar gehouden. Duitsland is recordkampioen, het won 8 van de tot nu toe 12 edities. Noorwegen won het toernooi twee keer, Zweden en Nederland wonnen het toernooi beiden één keer.
Het toernooi werd opgericht in 1984 onder de naam European Competition for Representative Women's Teams. De eerste editie werd ook in dat jaar gespeeld. Zweden won de eerste editie door met 4-3 te winnen van Engeland door strafschoppen. Het aantal deelnemende landen is door de jaren heen elke keer gegroeid. Bij de edities in 1984, 1987, 1989, 1991, 1993 en 1995 deden er maar vier landen mee. In 2009 en 2013 mochten er twaalf lanen meedoen. Bij de editie van 2017 in Nederland werd het aantal uitgebreid naar 16 landen, er zijn plannen om dit in de toekomst weer verder uit te breiden naar 24 landen.
Het Nederlands vrouwenelftal speelde in 1973 voor het eerst een interland. Eveneens memorabel is het jaar 2009, waarin Nederland zich voor het eerst in de geschiedenis plaatste voor de Europese eindronde. In Finland imponeerde de debutant door direct een plaats in de halve eindstrijd af te dwingen. In 2013 was Nederland er in Zweden opnieuw bij. In 2014 schreef het team geschiedenis door zich voor het eerst te kwalificeren voor een mondiale eindronde.
Lees ook: Het EK Honkbal: Een Terugblik
tags: #regerend #europees #kampioen #voetbal #geschiedenis