Esports, oftewel elektronische sporten, is uitgegroeid tot een serieuze sector met eigen inkomsten, talent en locaties. Competitief gamen is niet langer iets dat op de achtergrond gebeurt. Wat begon als georganiseerde toernooien voor een paar toegewijde fans, is uitgegroeid tot een belangrijk entertainment format in Nederland en wereldwijd.
Esportstoernooien zijn gametoernooien op het hoogst mogelijke niveau. Ze gaan vaak gepaard met strenge regelgeving, aanzienlijk prijzengeld en livestreams met live commentaar. Deze toernooien worden steeds vaker georganiseerd, mede door de mogelijkheid om overal een stabiele internetverbinding te realiseren. Soms dienen ze als voorronde voor een groot internationaal toernooi, soms als onderdeel van een televisieprogramma, en steeds vaker met een groeiende prijzenpot. Dit alles laat zien dat esports steeds serieuzer wordt genomen.
De Groei van de Nederlandse Esports Markt
De cijfers bevestigen de opkomst van esports in Nederland. De totale Nederlandse esports markt zal naar verwachting ongeveer $52,3 miljoen bedragen dit jaar. Dat omvat sponsoring, mediarechten en evenementen. Daarnaast vinden sportwedden plaats, met een geprojecteerde 35 miljoen dollar aan inkomsten. De Nederlandse gamingsector als geheel is al meer dan 2,5 miljard dollar waard, en esports is een van de snelst groeiende sectoren. Van 2024 tot 2032 zal de omzet uit esports in Nederland naar verwachting met ongeveer 20% toenemen. Sponsoring en advertenties zijn tot nu toe de grootste inkomstenbronnen en trekken het grootste deel van de sector aan. In 2024 bedroeg dit US$8,69 miljoen.
Sportweddenschappen in Nederland lopen nog steeds achter op traditionele sportweddenschappen. Echter, de opkomst van online gokken is significant, met een groei van 9,7% over een jaar. In 2023 had de totale gokmarkt een bruto-gokinkomsten (GGR) van ongeveer €4 miljard (ongeveer US$4,38 miljard), waarbij sportweddenschappen ongeveer 9% daarvan uitmaakten.
Fysieke Locaties en Evenementen
Esports is niet beperkt tot streaming platforms of Discord-servers, maar wordt ondersteund door fysieke locaties. H20 Esports Campus in Purmerend is een van de grootste namen en biedt alles van SIM-racing en VR-ruimtes tot grote evenementenhallen en elite trainingsruimtes. Dan is er nog Ga!Gamen, een keten van game-cafés in steden als Eindhoven, Utrecht en Groningen. Deze locaties combineren casual gamen met serieuze sessies, waardoor spelers een plek hebben om te trainen, te spelen of gewoon te ontspannen. Een van de vroegste ruimtes, de Esports Game Arena in Alphen aan den Rijn is inmiddels gesloten, maar de rol die het speelde in het samenbrengen van spelers heeft zijn sporen nagelaten.
Lees ook: Aantal Europese spelers in voetbalteams
Daarnaast zijn er diverse evenementen en toernooien die de aandacht op eSports vestigen. Het jaarlijkse evenement Dutch Comic Con heeft bijvoorbeeld een speciale focus op gaming en eSports, waar zowel amateurs als professionals de kans krijgen om hun vaardigheden te tonen.
Populaire Games en Genres
Shooters blijven domineren. First-person en third-person titels, denk aan Valorant, Apex Legends, League of Legends, en Fortnite, trekken een groot publiek en nog grotere prijzenpotten. Ook mobiel gamen heeft aan populariteit gewonnen, vooral onder nieuwe spelers en mensen die geen dure setups willen kopen.
Regelgeving en Licenties
Voor het organiseren van een esportstoernooi zijn diverse aspecten van belang, waaronder de benodigde vergunningen en licenties.
Auteursrecht en Commercieel Gebruik
Het is niet toegestaan om zonder toestemming geld te verdienen met een game door bijvoorbeeld een toernooi te organiseren. Op grond van het auteursrecht is het zelfs niet toegestaan om zonder toestemming van de rechthebbende een game openbaar te maken of te verveelvoudigen. Naast de bestaande wettelijke bepalingen kunnen rechthebbenden regels opstellen over het gebruik van hun games. De bepalingen zijn duidelijk: je mag de game niet gebruiken voor welk commercieel doel dan ook en je mag ook geen toernooi (matchmaking service) organiseren. Ook niet als het een niet-commercieel toernooi is. Deze voorwaarden kunnen natuurlijk wel per game verschillen, maar ze zullen veelal bevestigen wat de wettelijke bepalingen ook doen. Zonder toestemming van de rechthebbende mag je de game spelen, maar niet meer dan dat.
Vergunningen voor Evenementen
Voor het organiseren van een evenement zijn vergunningen van bijvoorbeeld een gemeente of de brandweer nodig.
Lees ook: Informatie over het Regio Voetbal Toernooi
Fiscale Aspecten van Esports
De groei van de esports markt brengt ook fiscale vraagstukken met zich mee.
Streaming Inkomsten: Veel gamers streamen de games die ze spelen op kanalen als Twitch, Azubu en Youtube. Hoe meer kijkers een gamer heeft, hoe meer deze kanalen hem/haar betalen voor de advertenties rond de games. Daarnaast halen gamers op die kanalen inkomsten uit abonnementsgelden en donaties van hun viewers. Deze activiteiten kwalificeren meestal als een onderneming, en de winsten (alle inkomsten minus alle zakelijke kosten) worden als ondernemingswinst belast in het woonland van de gamer: in Nederland naar verwachting ofwel in een eenmanszaak, ofwel in een BV.
Sponsoring: Wie veel viewers heeft, is interessant voor sponsors. Sponsoring kan plaatsvinden in natura (via het gratis ontvangen van producten) of in geld.
Teamverband: Sommige gamers zijn verbonden aan een team, zoals de spelers in de E-divisie (de eredivisie van clubs die de game FIFA spelen). Normaliter zijn deze relaties gegoten in de vorm van reguliere arbeidsovereenkomsten: op het loon van de spelers wordt door de werkgever al loonbelasting ingehouden.
Prijzengeld: De grote prijzen zijn te verdienen met toernooien wereldwijd. En daar begint het grote fiscale vraagstuk. Wie mag belasting heffen over het prijzengeld: het woonland van de gamer of het land waar het toernooi plaatsvindt. Dat ligt enerzijds aan de kwalificatie van een gamer in het belastingverdrag tussen die twee landen (is hij sporter, uitvoerend artiest of gewoon ondernemer), en aan de bepalingen van dat verdrag (worden de inkomsten vrijgesteld of verrekend). Houdt de toernooi-organisatie bronbelasting in over het prijzengeld? Wat als de (reis- en verblijfs)kosten van de gamer voor een specifiek toernooi hoger zijn dan zijn inkomsten: mag hij het verschil dan terugvragen in het toernooi-land? Wat als een sponsor een bonus uitkeert die ziet op een specifiek toernooi?
Lees ook: Informatie over het Volleybal Jeugd Toernooi in Vaassen
Esports Nederland (BEN)
Eind oktober 2021 zag de eerste branchevereniging voor esports in Nederland het levenslicht: Esports Nederland (BEN). De organisatie is het aanspreekpunt voor onder meer NOCNSF en geeft ook vorm aan de doelstelling om Nederland tot de top tien van esportslanden te laten behoren en om gaming breed geaccepteerd te krijgen. Het initiatief van de branchevereniging wordt ondersteund door NOCNSF dat, met het oog op een eventuele olympische status van esports, behoefte heeft aan één aanspreekpunt in Nederland. De branchevereniging neemt die rol op zich en is ook centraal aanspreekpunt richting het Ministerie van VWS, lokale en regionale overheden, koepelorganisaties en het bedrijfsleven.
De Geschiedenis van Esports
De oorsprong van eSports kan worden teruggevoerd naar de vroege jaren ’70, toen de eerste videogames werden ontwikkeld. Spellen zoals “Pong” en “Space Invaders” legden de basis voor competitief gamen. In 1980 vond het eerste grote gamingtoernooi plaats, georganiseerd door Atari, waar spelers streden om de hoogste score in “Space Invaders”. Dit evenement markeerde het begin van een nieuwe vorm van entertainment, waarbij gamers niet alleen voor hun plezier speelden, maar ook om te concurreren en erkenning te krijgen.
Gedurende de jaren ’90 groeide de populariteit van competitief gamen verder met de opkomst van iconische titels zoals “Doom” en “Street Fighter”, die gamers over de hele wereld samenbrachten in lokale en internationale toernooien. Met de komst van het internet in de jaren 2000 vond er een revolutie plaats in de wereld van eSports. Games zoals “Counter-Strike” en “Warcraft III” maakten het mogelijk om online tegen elkaar te spelen, wat leidde tot een explosieve groei van de competitieve gaminggemeenschap. Toernooien zoals de World Cyber Games en de Electronic Sports World Cup vestigden eSports als een serieuze tak van sport, met aanzienlijke prijzengelden en een groeiend aantal kijkers.
De Rol van Technologie
Technologie speelt een cruciale rol in de groei van eSports. De vooruitgang in hardware en software heeft het mogelijk gemaakt om games te ontwikkelen die niet alleen visueel verbluffend zijn, maar ook complexe gameplay-mechanismen bevatten die strategisch denken vereisen. Daarnaast hebben streamingplatforms zoals Twitch en YouTube Gaming het voor gamers mogelijk gemaakt om hun gameplay live uit te zenden naar miljoenen kijkers over de hele wereld. Dit heeft niet alleen bijgedragen aan de populariteit van individuele gamers, maar ook aan de groei van eSports als geheel. Social media heeft ook een belangrijke rol gespeeld in het verbinden van gamers met hun publiek.
Economische Impact
De economische impact van eSports is enorm en blijft groeien. Sponsordeals vormen een belangrijk onderdeel van deze economie, waarbij grote merken zoals Red Bull, Intel en Coca-Cola investeren in teams en evenementen om hun producten te promoten binnen deze snelgroeiende markt. Deze sponsors zien eSports als een kans om jongere doelgroepen te bereiken die mogelijk minder geïnteresseerd zijn in traditionele reclamevormen. De prijzengelden voor toernooien zijn ook astronomisch gestegen; bijvoorbeeld, het The International-toernooi voor “Dota 2” had in 2021 een prijzengeld van meer dan 40 miljoen dollar, wat aantoont hoe lucratief deze competities kunnen zijn. Daarnaast zijn er steeds meer investeringen in eSports-organisaties zelf.
Uitdagingen en Toekomstperspectief
Echter, er zijn ook uitdagingen waarmee de industrie geconfronteerd wordt. De snelle groei heeft geleid tot zorgen over zaken als spelerswelzijn, verslaving aan gamen en ethische kwesties rondom doping in eSports. Het is essentieel dat er richtlijnen worden opgesteld om ervoor te zorgen dat spelers gezond blijven en dat de integriteit van competities gewaarborgd blijft.
De toekomst van eSports ziet er veelbelovend uit, met talrijke groeimogelijkheden aan de horizon. Naarmate meer mensen zich aansluiten bij de gaminggemeenschap en competitief gamen steeds meer mainstream wordt, is het waarschijnlijk dat we meer professionele leagues en toernooien zullen zien die wereldwijd worden uitgezonden. Bovendien kunnen we verwachten dat technologieën zoals virtual reality (VR) en augmented reality (AR) nieuwe manieren zullen bieden om games te ervaren en deel te nemen aan competities.
Impact op Jongerencultuur en Maatschappij
eSports heeft een diepgaande invloed gehad op de jongerencultuur en de maatschappij als geheel. Voor veel jongeren is gamen niet alleen een vorm van vermaak, maar ook een manier om sociale verbindingen te maken met anderen over de hele wereld. Het biedt kansen voor samenwerking, communicatie en strategisch denken, vaardigheden die steeds belangrijker worden in onze moderne samenleving. Bovendien hebben veel jongeren rolmodellen gevonden in professionele gamers die hen inspireren om hun eigen dromen na te jagen. Daarnaast heeft eSports ook geleid tot discussies over thema’s zoals inclusiviteit en diversiteit binnen gaming.
tags: #regelgeving #esports #toernooi #Nederland