De Olympische Spelen zijn een wereldwijd gerenommeerd evenement dat atleten van over de hele wereld samenbrengt om te strijden in verschillende sporten. Hockey is een van de sporten die op de Olympische Spelen worden beoefend en heeft een rijke geschiedenis, met name voor landen als Nederland, België en China. Dit artikel duikt in de geschiedenis van hockey op de Olympische Spelen, met een focus op de prestaties van België en China, en belicht enkele belangrijke momenten en spelers.
De Geschiedenis van Hockey op de Olympische Spelen
Hockey maakte zijn debuut op de Olympische Spelen in 1908. Het verdween hierna nog een paar keer van het programma, maar sinds de Zomerspelen van 1928 in Amsterdam staat hockey vast op het programma. Enkel het mannentoernooi was toen onderdeel van de sport, want pas sinds 1980 werd het vrouwenhockey als onderdeel toegevoegd. De eerste gouden medaille in het vrouwenhockey werd behaald door Zimbabwe. Recordhouder van het mannentoernooi is India met maar liefst 8 gouden medailles, waarvan er zes achtereenvolgend werden gewonnen tussen 1928 en 1956.
Hockey is een innovatieve sport en er zijn eigenlijk jaarlijks wel grote en minder grote veranderingen van de hockey spelregels. Het hockey op de Olympische Spelen 2024 zal natuurlijk wel gewoon 11 tegen 11 zijn maar er zijn ook regels die minder oud zijn. Zo duurt een wedstrijd 60 minuten welke zijn opgedeeld in 4 kwarten. Bij een gelijkspel in de knock-out fase komt er geen verlenging maar zijn er direct de zenuwslopende shoot-outs.
De Nederlandse Dominantie en de Opkomst van Concurrentie
Na de gouden medaille bij de Olympische Spelen in Beijing 2008 raakten de Nederlandse hockeysters hun onaantastbare positie langzaam kwijt. De Argentijnse vrouwen bleken steeds vaker de bovenliggende partij en namen de macht over, door de winst van de wereldtitel in 2010 in Rosario. Onder leiding van bondscoach Max Caldas, die de ontslagen Herman Kruis na het WK opvolgde, vond Oranje langzaamaan de weg omhoog. Voor 16.000 toeschouwers in de Riverbank Arena was het Nederlandse team met 2-0 te sterk voor Argentinië. Na een tegenvallende eerste helft, waarin beide landen weinig risico's namen, maakte Oranje na rust het verschil. Carlien Dirkse van den Heuvel opende de score. Haar levenspartner Maartje Paumen besliste het duel door de bal uit een strafcorner hoog en hard in het doel te slaan.
"Zij hebben fenomenaal gespeeld'', zei Caldas over de speelsters van Oranje. "Ik heb nooit getwijfeld. We speelden degelijk in het toernooi, maar het was wachten tot individuen zouden opstaan om het niveau omhoog te krikken. De Argentijn begon begin 2011 bij de hockeybond. Hij maakte een speciaal trainingsprogramma en bracht met zijn hockeysters veel tijd door op sportcentrum Papendal. Bij de naburige Arnhemse hockeyvereniging Upward werd een kopie van het Londense veld aangelegd, in opvallend blauw, met roze stroken aan de zijkanten. "De speelsters en ik hebben elkaar recht in de ogen gekeken. We hebben afgesproken wat we wilden bereiken en wat we ervoor wilden doen. Nederland trof de Argentijnse vrouwen na de verloren WK-finale van 2010 nog een paar keer. Bij de Champions Trophy in 2011 was het team van Caldas de sterkste, maar de tijdens de laatste editie van dat toernooi moest Oranje de zege toch weer aan de Zuid-Amerikaansen laten. "Mooier kan toch niet?'' zei aanvalster Kim Lammers, die zowel in 2004 als 2008 buiten de selectie van Oranje werd gelaten en op 31-jarige leeftijd alsnog de olympische titel pakte. "Er zat best wat spanning op. En we moesten geduldig blijven, dat was erg belangrijk. We hebben onze momenten afgewacht en echt als een team gespeeld. Hier heb ik acht jaar lang voor geknokt.
Lees ook: Olympische basketbaltriomfen van Amerika
De Nederlandse Dominantie in het Vrouwenhockey
Het Nederlandse damesteam domineert al jarenlang het vrouwenhockey, het is zowel de regerend Olympisch kampioen, Wereldkampioen en Europees kampioen. Op de Olympische Spelen van Parijs zijn ze dan ook de absolute topfavoriet voor de gouden medaille. In het team zitten meerdere speelsters die al eens zijn uitgeroepen tot wereldspeelster van het jaar zoals Frederique Matla, Felice Albers en Lidewij Welten. De aanvoerster van het team is Xan de Waard. In totaal hebben de Nederlandse vrouwen vier keer goud gewonnen, in 1984, 2008, 2012 en 2020.
De Oranje Dames hebben vrijdagavond met het behalen van de gouden medaille op de Spelen van Parijs Nederlandse hockeygeschiedenis geschreven: voor de eerste maal ooit staan beide Oranje-teams op dezelfde Spelen op het hoogste ereschavot. De Nederlandse hockeyvrouwen konden de tweede gouden plak in successie omhangen, nadat in de finale na een 1-1 eindstand via shoot-outs was gewonnen van het China van coach Alyson Annan. De zege kwam tot stand na een bloedstollende shoot-outserie, waarin Oranje-keeper Anne Veenendaal een hoofdrol opeiste. Net zoals Pirmin Blaak dat 24 uur daarvoor bij de Oranjemannen tegen Duitsland had gedaan. Veenendaal maakte drie shoot-outs van China onschadelijk. Voor Oranje scoorden Pien Sanders, Maria Verschoor en Marijn Veen. Een orkaan van gejuich kwam van de tribunes nadat Veenendaal de beslissende shoot-out van Ning Ma pakte. Veenendaal stormde naar de hoek van het Stade Yves-du-Manoir en schreeuwde het uit. In haar kielzog de feestende Oranje-speelsters. Ze schreeuwden, ze juichten en huilden. Alle spanning van twee zware weken kwam eruit. Anne Veenendaal keert de shoot-out van Jiangxin He. En hoe mooi was het sprookje voor Veenendaal. Jarenlang was ze op toernooien de nummer 2 achter Josine Koning. Van Ass sprak echter het vertrouwen in haar uit. Veenendaal kon wat extra’s brengen, was zijn redenatie. Dat deed ze op het moment dat het moest. Op het moment dat Nederland haar het hardst nodig had.
De gouden medaille in Parijs is een nieuwe kroon op een machtsvertoon van de Oranje Dames dat in het internationale hockey, maar zelfs in de mondiale sport, zijn weerga niet kent. Sinds de gewonnen WK-finale van 2014 zijn de Nederlandse hockeyvrouwen nagenoeg onverslaanbaar. Sindsdien werden alle grote titeltoernooien gewonnen door de vrouwen in de oranje tanktops. De enige smet op het gouden blazoen is de verfoeide zilveren medaille op de Spelen van Rio de Janeiro, toen Groot-Brittannië Oranje versloeg na shoot-outs omdat in de finale alles lukte en meezat. Dolle vreugde na de 1-1 van Yibbi Jansen in de 51ste minuut. Eerst jarenlang onder leiding van Alyson Annan, die ook in Rio de coach was. Daarna nam de ervaren Paul van Ass het het roer van de Duitser over. Alle coaches hadden hun eigen werkwijze, maar ook dezelfde rode draad: alles wat ze aanraakten, veranderde in goud. Er was op deze Spelen geen ploeg die zo sterk en zo fit was als Oranje. Hoe vaak de Oranje Dames ook winnen, nooit is er een moment van verslapping. Gemakzucht is een woord dat in het vocabulaire bij Nederland niet voorkomt. Dat sneeuwt door al het goud wel eens onder. Feest bij de Oranjevrouwen na de winst in de shoot-outs, met Anne Veenendaal in de hoofdrol. Zeker als je ziet onder welke druk ze moeten presteren. Hier in Parijs werd de gouden medaille al vooraf ingetekend als zekerheidje. Als speelster van Oranje kun je alleen voldoen aan de verwachtingen en die nooit overtreffen.
België's Prestaties op de Olympische Spelen
Als je de geschiedenis bekijkt van de Nederlandse hockeymannen op de Olympische Spelen zul je zien dat ze altijd meestrijden om de medailles. Echter strandde de mannen in 2020 op de Olympische Spelen van Tokyo al in de kwartfinale. Met de nieuwe coach, Jeroen Delmee en een sterk verjongde selectie gaan ze in Parijs op jacht naar de gouden plak. Sterren in het Nederlandse hockeyteam zijn onder mee aanvoerder Thierry Brinkman en strafcornerkanon Jip Janssen. Het Nederlands mannenelftal is 2x met de gouden medaille naar huis gegaan. Dit gebeurde in de editie van 1996 in Atlanta en een editie later in Sydney 2000.
België had in Peking weinig succes. Een aantal sporters was dicht bij het podium, maar haalde het net niet. De Spelen werden pas op de voorlaatste dag goed afgesloten met goud voor hoogspringster Tia Hellebaut en zilver op de 4 x 100 meter bij de vrouwen. Minister Bert Anciaux noemde de prestatie van de Belgen in Peking 'fantastisch en de max', maar IOC-voorzitter Jacques Rogge is kritischer. Hij vindt dat België beter kan. Tia Hellebaut won met een sprong van 2,05 meter goud op het onderdeel hoogspringen voor vrouwen. Het was tevens een nieuw nationaal Belgisch outdoorrecord. Het estafetteteam bestaande uit Olivia Borlée, Kim Gevaert, Hanna Mariën en Élodie Ouédraogo won de zilveren medaille op de 4x 100 meter voor vrouwen. De Belgische mannenploeg bestaande uit Arnaud Ghislain, Cédric Van Branteghem en de tweelingbroers Jonathan en Kevin Borlée (broers van zilveren sprintster Olivia Borlée) leverde een zeer goede prestatie. Het olympisch voetbalelftal werd vierde. Na een moeizame start in de groepsfase werd in de kwartfinale van Italië gewonnen. De judoprestaties vielen tegen.
Lees ook: Een terugblik op de glorieuze Olympische geschiedenis van het Nederlandse dameshockey.
China's Opkomst in het Hockey
Tijdens de komende Olympische Spelen zal Team China de grote onbekende zijn. Desondanks is China in Azië één van de grootste landen op het gebied van ijshockey. Met twee Asian Winter Games overwinningen en drie derde plaatsen, mag men zich opmaken voor de allereerste Olympische deelname. Als 32e van de wereld faalden de Chinezen in 2018 om zich te kwaliferen voor de Spelen. Alle 25 spelers van het Chinese roster staan onder contract bij Kunlun Red Star (KHL). Het zal voor de ploeg van head coach Ivano Zanatta een klein voordeel zijn om zich met de reuzen in de poule te meten.
Binnen de selectie zijn er een aantal “aangewaaide” spelers. Zo vindt men onder de lat onder andere Jeremy Smith (Jieruimi Shimisi) en Paris O’Brien (Ouban Yongli) terug. Op de blue-line is onder meer plaats voor Jake Chelios (Jieke Kaliaosi) - zoon van Hall of Famer Chris Chelios - en Ryan Sproul (Ruian Sipulaoer). Op de aanvalslinie is het voornaamste wapen de in Canada geboren Brandon Yip (Ye Yinguang). Met menig record op zijn naam binnen de Kunlun Red Stars is hij de gedoodverfde leider van de Chinezen. Zijn 27 punten (dertien goals, veertien assists) in de KHL maken hem samen met teamgenoten Spencer Foo (Fu Jiang) en Tyler Wong (Wang Taile) het aanvallende trio. Waar Yip van de drie het fysieke aspect in zijn spel legt, is Spencer Foo de spelmaker en puntenleider van de Red Stars in de KHL. In een poule met USA, Canada en Duitsland kan het voor China alleen maar meevallen.
In de finale van de Spelen van Parijs stonden de Nederlandse hockeyvrouwen tegenover het China van coach Alyson Annan. Het was een spannende wedstrijd die uiteindelijk via shoot-outs werd gewonnen door Nederland. De Chinese speelsters verdedigden ijzersterk en zaten er vaak met een stick tussen. Maar de ploeg van Annan kan meer dan alleen verdedigen, zo werd in het vervolg van het eerste kwart al duidelijk. Via de achterlijn kon een Wen Dan ongestoord ontsnappen, ze legde de bal bij de eerste paal waar Yi Chen attenter reageerde dan verdediger Renée van Laarhoven en de bal in de lange hoek tikte. Een handtekening waar je met hoofdletters de naam van Annan onder kunt zetten. De klap van de achterstand kwam hard aan bij Oranje. Voor de tweede keer dit toernooi moest de regerend olympisch kampioen in de achtervolging.
De Olympische Spelen van Parijs 2024
Hockey op de Olympische Spelen van 2024 in Parijs vindt plaats van 27 juli t/m 9 augustus. Er wordt in deze periode door zowel de mannen als de vrouwen een hockeytoernooi gehouden in het Stade Yvesdu Manoir. Dit stadion ligt in Colombes, wat een voorstad is van Parijs. Bij beide toernooien plaatsen 12 landen zich voor het hockey op de Olympische Spelen 2024. De kans op eremetaal voor zowel de Nederlandse mannen als de Nederlandse vrouwen is groot, beide draaien ze mee in de wereldtop. Regerend Olympisch kampioen bij de vrouwen is dan ook Nederland, na een 3-1 overwinning op aartsrivaal Argentinië.
Bij zowel de mannen als de vrouwen kwalificeren 12 landen zich voor het hockey op de Olympische Spelen 2024. Na de continentale kampioenschappen zijn er voor zowel de mannen en de vrouwen, twee aparte Olympische kwalificatietoernooien gehouden in 2024. Aan dit toernooi doen de landen mee die zich niet hebben weten te kwalificeren via een kampioenschap. Per toernooi doen er 8 landen mee, de deelnemende landen aan het toernooi worden op basis van het continent van het land en de plek op de wereldranglijst bepaald. De Nederlandse mannen hebben zich geplaatst voor de Olympische Spelen.
Lees ook: Geschiedenis Olympisch basketbal
De overige deelnemers van het hockey op de Olympische spelen 2024:
- Australië
- Argentinië
- België
- Duitsland
- Frankrijk
- Groot-Brittanië
- Ierland
- India
- Nederland
- Nieuw-Zeeland
- Spanje
- Zuid-Afrika
De Nederlandse vrouwen hebben zich ook weten te plaatsen voor het hockey op de Olympische Spelen 2025. Bij zowel de mannen als de vrouwen zijn de 12 landen verdeeld over 2 groepen van zes landen. In deze groepen gaan maar liefst vier landen door naar de kwartfinale van het toernooi. Het programma van het hockeytoernooi op de Olympische Spelen 2024 in Parijs begint op 27 juli met de groepswedstrijden. Vanaf 4 augustus is de poulefase afgerond en zal de knock-out fase beginnen met daarin de kwartfinale, halve finale en natuurlijk de finale. De finales van het hockey op de Olympische Spelen in Parijs staan op het programma voor 8 en 9 augustus.
Hockey op de OS 2024 zal in een stadion vol met geschiedenis worden gespeeld namelijk het Stade Olympique Yves-du-Manoir. Vanwege de vele wedstrijden in het hockeytoernooi wordt er gebruik gemaakt van twee velden. De meeste en belangrijke wedstrijden en dus ook de finales worden in het grote stadion gespeeld. Het hockey stadion op de Olympische Spelen in Parijs is het Yves du Manoir stadion en biedt plaats aan 15.000 toeschouwers. Het stadion ligt buiten het centrum van Parijs, in een noordelijke voorstad van Parijs, Colombes. Heel ver weg zullen de sporters niet hoeven te reizen naar het hockey stadion, dit is namelijk maar 9km van het olympisch dorp af. Het Stade Olympique Yves du Manoir is het enige stadion van de Olympische Spelen in Parijs dat ook voor de Spelen van 1924 in Parijs werd gebruikt. Als je in Parijs bent is het Yves-du-Manoir stadion het eenvoudigst te bereiken vanaf het treinstation Gare Saint-Lazare.
Hockey op de Olympische Spelen 2024 wordt de laatste keer dat er op groot toernooi gebruik wordt gemaakt van een waterveld. De hockeybond heeft namelijk besloten om na de zomerspelen van Parijs over te stappen op een ander type veld. Op dit veld hoeft dan geen water meer gesproeid te worden maar blijft de snelheid van het spel wel intact.
Materialen en Regels van het Hockeyspel
Om te hockeyen zijn er verschillende artikelen te koop. Het hockeyveld heeft een rechthoekige vorm van 91 meter lang en 55 meter breed. Alle grenzen worden aangegeven met een witte lijn van ongeveer 7,5 cm breed. De lange lijnen heten zijlijnen en de korte lijnen heten achterlijnen. Het deel van de achterlijn dat tussen de doelpalen loopt, heet de doellijn. Op het veld zijn twee cirkels, twee 23-meterlijnen en een middenlijn. Op 6,4 meter van beide doelen ligt een 15 cm dikke stip.
Om te kunnen hockeyen, heb je natuurlijk een stick nodig. De eerste hockeysticks waren heel hard en helemaal niet te buigen, omdat ze uit één stuk hout werden gemaakt. Veel houten sticks die we nu in Nederland gebruiken, worden in India en Pakistan gemaakt. Tot een paar jaar geleden werden er ook aluminium sticks verkocht, maar omdat bij een breuk van deze stick de haak nog wel eens scherpe punten had, werd de haak een levensgevaarlijk projectiel. Daardoor zijn aluminium sticks omstreeks 1998 verboden. Tegenwoordig word veel gebruik gemaakt van kunststofsticks. Voordeel van zo´n kunststofstick is dat alle stick hetzelfde zijn doordat ze uit een mal komen, dus je hebt niet zoals bij houten sticks last van nerven, wat vaak een breuk veroorzaakt.
Vroeger speelden mensen met alles wat rond was. Rond 1950 werd met een bal van kurk gespeeld of met ballen van paardenhaar met een buitenlaagje van kurk of leer. Tegenwoordig gebruiken we allerlei kunststofballen die soms worden gevuld om het juiste gewicht te krijgen. Een wedstrijdbal weegt tussen de 156 en 163 gram. De omtrek van de bal ligt tussen de 22,4 cm en 23,5 cm. De buitenkant van de bal is meestal glad.
Een veldhockeywedstrijd duurt 2 x 35 minuten en wordt gespeeld door twee teams met ieder elf spelers. De wedstrijd wordt geleid door twee scheidsrechters leiden de wedstrijd. DE regels hebben nogal wat weg van het voetbal. Een beginslag wordt op de middenlijn genomen. Wanneer een van de teams een doelpunt heeft gescoord, neemt het andere team weer een beginslag. Er kan alleen worden gescoord wanneer de aanvallende partij de bal in de cirkel van de tegenstander heeft aangeraakt. Als de bal met de voet wordt aangeraakt en word het spel hierdoor gehinderd is er sprake van shoot en mag de tegenpartij vrij uitslaan. Dit zijn de belangrijkste spelregels. Maar behalve deze spelregels gelden bij hockey ook zogenaamde omgangsregels waaraan spelers zich moeten houden, zodat ze zich op het veld netjes en sportief gedragen. Is dit niet het geval kunnen er waarschuwingskaarten worden gegeven door de scheidsrechter. Er bestaat een groene kaart (dit is alleen een waarschuwing met verder geen gevolgen). Een gele kaart (hierbij moet je 5 minuten van het veld af en een geldboete).
tags: #olympische #spelen #hockey #belgie #china #geschiedenis