Voetbal is een sport die wekelijks door tienduizenden mensen met plezier wordt beoefend en bekeken. Echter, incidenten zoals verbale en fysieke agressie, discriminatie en wangedrag komen helaas voor en kunnen een grote impact hebben op betrokkenen. Om deze problemen aan te pakken, heeft de Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond (KNVB) verschillende meldpunten en ondersteuningsstructuren in het leven geroepen. Dit artikel geeft een overzicht van deze meldpunten en de beschikbare nazorg.
Meldpunten voor Agressie en Wanordelijkheden
De KNVB heeft verschillende meldpunten waar incidenten kunnen worden gemeld, afhankelijk van de aard van het probleem. Deze meldpunten zijn essentieel voor het registreren van incidenten, het bieden van ondersteuning en het ondernemen van actie tegen ongewenst gedrag.
Centrum Veilige Sport Nederland
Voor vragen of meldingen van (vermoedelijke) overtredingen van regels of ongewenst gedrag, is het Centrum Veilige Sport Nederland (CVSN) het eerste aanspreekpunt. Hier kunt u terecht met vragen over (vermoedens van) doping, matchfixing, seksuele intimidatie, discriminatie, pesten en het niet respecteren van normen en waarden zoals respect en fair play.
Meldpunt Geweld en Sport
Bij gewelddadige incidenten op of rond het voetbalveld, zoals vechtpartijen of mishandeling, kan de voetbalclub contact opnemen met het Meldpunt Geweld en Sport. Dit meldpunt biedt hulp en ondersteuning bij het overleggen met de KNVB en het doen van aangifte. Het Meldpunt Geweld en Sport is bereikbaar op nummer 0800 - 22 99 555. Deze hulplijn is uitsluitend bedoeld voor noodgevallen en is 24/7 bereikbaar.
Meldpunt Wanordelijkheden Voetbal
Voor andere vervelende voorvallen die geen noodgeval zijn, zoals een partijdige scheidsrechter of wangedrag langs de lijn, kan de voetbalclub contact opnemen met het Meldpunt Wanordelijkheden Voetbal. Dit meldpunt is bedoeld voor incidenten die niet direct een acuut gevaar vormen, maar wel de orde en sportiviteit aantasten.
Lees ook: Agressie in het voetbal: welke straffen de KNVB oplegt.
Hulplijn Noodgevallen
Naast de specifieke meldpunten is er ook een hulplijn voor noodgevallen beschikbaar voor leden van de KNVB. Deze hulplijn is bedoeld voor acute situaties zoals vechtpartijen en mishandelingen en is 24 uur per dag bereikbaar. De hulplijn is een samenwerking tussen het ministerie van Veiligheid en Justitie en de KNVB, waarbij een particuliere alarmcentrale direct de telefoon opneemt.
Nazorg voor Scheidsrechters
Scheidsrechters spelen een cruciale rol in het voetbal en zijn helaas soms het doelwit van fysieke en/of verbale agressie. De KNVB biedt daarom uitgebreide nazorg om scheidsrechters te ondersteunen die te maken hebben gehad met een schokkende gebeurtenis.
Samenwerking met 24/7
De KNVB werkt samen met 24/7, een partij die gespecialiseerd is in nazorg bij traumatische ervaringen. 24/7 biedt binnen vier uur nazorg aan scheidsrechters die te maken hebben gehad met een schokkende gebeurtenis. In tegenstelling tot Slachtofferhulp is de inzet van 24/7 niet afhankelijk van doorverwijzing door de politie.
Wat wordt verstaan onder een schokkende gebeurtenis?
Een schokkende gebeurtenis wordt gedefinieerd als een omstandigheid waarbij iemand in de uitoefening van zijn of haar functie wordt geconfronteerd met:
- Fysieke bedreiging of confrontatie met lichamelijk letsel ten gevolge van zinloos geweld of agressie.
- Een aangetaste lichamelijke of geestelijke gesteldheid als gevolg van zinloos geweld of agressie.
- Overlijden ten gevolge van zinloos geweld of agressie.
- Schrik, ongeloof, verbijstering en intense machteloosheid.
- (Doods)angst, lichamelijke (stress)reacties, apathie en gevoelloosheid.
Procedure Nazorg
Wanneer een melding van een schokkende gebeurtenis binnenkomt, schakelt de KNVB zo snel mogelijk met de betreffende scheidsrechter. Er wordt ingeschat of nazorg nodig en gewenst is. Vervolgens wordt in overleg met de landelijke coördinator scheidsrechterszaken het nazorgtraject via 24/7 gestart. Na dit traject geeft 24/7 altijd een terugkoppeling over de inzetbaarheid van de scheidsrechter voor de KNVB.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Protocollen bij Incidenten
De KNVB heeft specifieke protocollen opgesteld voor verschillende soorten incidenten, zoals discriminatie, racisme en vuurwerk.
Protocol Discriminatie, Racisme en/of Bedreiging
Dit protocol is bedoeld voor scheidsrechters, aanvoerders en bestuurders van clubs en beschrijft de stappen die moeten worden genomen bij incidenten van racisme en discriminatie. Het protocol erkent dat voetbal mensen verbindt, maar ook kwetsbaar kan zijn voor kwetsende opmerkingen en gedragingen. Het doel is om wedstrijden uit te spelen, maar ook om in te grijpen wanneer de emoties te hoog oplopen.
Protocol Vuurwerk
Vuurwerk op en langs het veld is (bij wet) verboden. Als er toch vuurwerk wordt afgestoken, is het niet de verantwoordelijkheid van de scheidsrechter om dit te stoppen. Scheidsrechters kunnen wel de thuisspelende vereniging verzoeken om degenen die vuurwerk afsteken te stoppen. Als de situatie gevaarlijk is, kan de wedstrijd worden stilgelegd. De scheidsrechter kan een rapportage indienen bij de afdeling tuchtzaken met vermelding van het soort vuurwerk, de betrokken partijen en de acties van de vereniging.
Belang van Melden van Wanordelijkheden
Het melden van incidenten en wanordelijkheden is van groot belang. Alle meldingen worden geadministreerd en bij meerdere klachten, in combinatie met eventuele tuchtzaken, wordt er contact opgenomen met de desbetreffende vereniging. Voor wanordelijkheden op en rond het (zaal-)voetbalveld die niet op het wedstrijdformulier komen, is er het Meldpunt wanordelijkheden.
Ondersteuning voor Verenigingen
Verenigingen die behoefte hebben aan ondersteuning kunnen terecht bij de verschillende adviseurs van de KNVB. Op ieder gebied heeft de KNVB een expert in dienst die verenigingen persoonlijk op weg helpt.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Juridische Bijstand via ARAG
Scheidsrechters die een SOIII- of BOS-opleiding hebben gevolgd en door de KNVB zijn ingepland op een door de KNVB georganiseerde wedstrijd, hebben mogelijk recht op juridische bijstand via het collectieve contract dat de KNVB heeft afgesloten met ARAG. ARAG bekijkt de mogelijkheden afhankelijk van de aard van het geweld of de bedreiging, de oorzaken en de gevolgen op korte en lange termijn.
Stappen na Geweld
Als een scheidsrechter slachtoffer is van fysiek geweld of bedreiging en niet verzekerd is via ARAG, biedt de KNVB nazorg via een speciale hulplijn in samenwerking met het ministerie van Veiligheid en Justitie. Daarnaast wordt aangeraden om aangifte te doen bij de politie en alle schade(kosten) te documenteren als bewijsmateriaal voor een eventuele schadeclaim.
Schadefonds Geweldsmisdrijven
Als de schade niet geclaimd kan worden bij de dader, bijvoorbeeld omdat de dader niet bekend is of financieel niet in staat is om de schadevergoeding te betalen, kan een beroep worden gedaan op het Schadefonds Geweldsmisdrijven.
Vertrouwenscontactpersoon
Iedereen moet kunnen voetballen in een veilige omgeving. Wanneer iemand zich onveilig voelt op de voetbalclub, bijvoorbeeld door ongewenste aanrakingen of opmerkingen, heeft diegene altijd het recht om ‘nee’ te zeggen. Voor hulp kan men terecht bij een vertrouwenscontactpersoon.
Wat doet een Vertrouwenscontactpersoon?
Een vertrouwenscontactpersoon is het eerste aanspreekpunt bij situaties van seksuele intimidatie binnen een vereniging. De vertrouwenscontactpersoon luistert, informeert over mogelijke vervolgstappen, verzorgt de procesbegeleiding en adviseert de betrokken vereniging. Een vertrouwenscontactpersoon kan een melder ook koppelen aan een vertrouwenspersoon voor langdurige begeleiding.
Discriminatie, Pesten en Verbale Intimidatie
Grensoverschrijdend gedrag heeft niet altijd een seksueel karakter. Ook verbale intimidatie en machtsmisbruik kunnen voorkomen en een grote impact hebben op personen en verenigingen. Voor deze vormen van gedrag is eveneens geen plek op de voetbalvelden. De KNVB biedt ondersteuning om dit gedrag een halt toe te roepen.
Inzichtelijk maken en actie ondernemen
De KNVB gaat zorgvuldig om met gemelde adviezen en opmerkingen die niet spoedeisend zijn en evenmin via één van de officiële kanalen voor een tuchtzaak in aanmerking komen. Op basis van deze klachten krijgt de KNVB wanordelijkheden inzichtelijk en kan waar nodig vroegtijdig ingrijpen en actie ondernemen.