Korfbal, een teamsport die in Nederland is ontstaan, heeft een rijke geschiedenis die nauw verbonden is met de ontwikkeling van het speeltuinwerk. In Leiden zijn er nog steeds drie korfbalverenigingen actief, waarvan twee, KZ Danaïden en Sporting Trigon, hun oorsprong vinden in fusies met verenigingen met een speeltuinverleden. Dit artikel duikt in de geschiedenis van het Leidse korfbal, met een focus op de rol van speeltuinen en de ontwikkeling van deze twee prominente clubs.
De Opkomst van Korfbal in Leiden
Korfbal werd in 1902 bedacht door de Nederlandse onderwijzer Nico Broekhuyzen. Het spel sloeg direct aan, en in 1904 werd de eerste Leidse vereniging, Vitesse, opgericht. Vitesse speelde op het sportveld aan de Zoeterwoudsesingel, dat gehuurd werd door de Bond voor Lichamelijke Opvoeding.
De Vereeniging Volksspeeltuinen verhuisde in 1913 naar hetzelfde terrein en raakte ook enthousiast over korfbal. Men beschouwde het spel als een beschaafdere variant van voetbal. Een aantrekkelijk aspect was dat het een teamsport was waar jongens en meisjes samen speelden, zij het in gescheiden koppels, wat als zedelijk verantwoord werd gezien.
In 1911 werd Fluks opgericht, en in 1921 volgde het christelijke Pernix, de derde nog bestaande Leidse club. Ondanks de vroege populariteit raakte het Leidse korfbal in een impasse. Vitesse gaf er in 1932 de brui aan.
De Rol van Speeltuinen in de Heropleving van Korfbal
Een belangrijke impuls voor het korfbal kwam in 1932, toen Fluks werd ingeschakeld door speeltuinvereniging Oosterkwartier om sportactiviteiten met de jeugd te organiseren. Dit idee sloeg aan bij andere speeltuinverenigingen. Een jaar later organiseerde de Leidse Speeltuin-Centrale een interne competitie. De nieuwe speeltuinen boden ruimte om te sporten, aangezien er een deel was vrijgehouden voor sportactiviteiten.
Lees ook: Korfbalstatistieken: Ruben Zwaan
Uit deze competitie ontstond in 1935 de Leidse Korfbal Bond. De competitie bestond uit teams van Fluks, Zuiderkwartier, Oosterkwartier, Noorderkwartier en De Algeme(e)ne. Westerkwartier deed niet mee wegens gebrek aan belangstelling. De Algemene was voortgekomen uit de Bond voor Handels- en Kantoorbedienden en had haar thuisbasis bij speeltuin Oosterkwartier.
De Leidse clubs waren succesvol en lieten ook op landelijk niveau van zich horen. Toen Oosterkwartier in 1936 doordrong tot de landelijke competitie, moest de club haar naam veranderen omdat er al een andere club met die naam bestond.
De Groei en Ontwikkeling na de Tweede Wereldoorlog
Na de Tweede Wereldoorlog werden er in Leiden veel nieuwe korfbalclubs opgericht. Twee daarvan kwamen voort uit speeltuinen: De Demping en Ons Eiland. De Demping had geen lang bestaan en verdween samen met de speeltuin in de Haver- en Gortbuurt. Ons Eiland uit de Zeeheldenbuurt was echter een groot succes, zowel in ledental als in prestaties. Net als Pernix speelde Ons Eiland in de christelijke competitie.
De korfbalvereniging Noorderkwartier werd in 1950 opnieuw opgericht, nadat de oude vereniging de oorlog niet had overleefd. Zuiderkwartier, Vicus Orientis en Ons Eiland waren de meest succesvolle van de speeltuin-korfbalverenigingen. Na verloop van tijd zongen zij zich los van de speeltuinverenigingen.
Fusies en het Ontstaan van KZ Danaïden en Sporting Trigon
Noorderkwartier werd uiteindelijk in 1983 opgeheven wegens gebrek aan belangstelling. Zuiderkwartier en Ons Eiland fuseerden in 1992 tot KZ Leiden, dat in 2010 fuseerde met de gymnasiasten-korfbalvereniging Danaïden (opgericht in 1947) tot KZ Danaïden. Het aloude Fluks fuseerde in 1995 met Vicus Orientis en De Algemene tot Sporting Trigon.
Lees ook: Homoseksualiteit en korfbal
KZ Danaïden: Een Fusie van Traditie en Jeugd
KZ Danaïden is het resultaat van een fusie tussen KZ Leiden en Danaïden. KZ Leiden, zoals eerder vermeld, ontstond uit de fusie van Zuiderkwartier en Ons Eiland, twee verenigingen met een sterke band met het speeltuinverleden. Danaïden, opgericht in 1947, bracht een jeugdige en dynamische energie in de mix. Deze fusie heeft geresulteerd in een vereniging met een rijke historie en een focus op de toekomst.
Sporting Trigon: Een Samenwerking van Verschillende Achtergronden
Sporting Trigon is ontstaan uit de fusie van Fluks, Vicus Orientis en De Algemene. Fluks, zoals eerder besproken, speelde een cruciale rol in de heropleving van het korfbal door de samenwerking met speeltuinvereniging Oosterkwartier. Vicus Orientis en De Algemene brachten elk hun eigen unieke achtergrond en tradities mee. Deze fusie heeft geleid tot een vereniging met een diversiteit aan leden en een brede basis in de Leidse gemeenschap.
De Betekenis van de Speeltuin in de Korfbalgeschiedenis
De rol van de speeltuinen in de geschiedenis van het Leidse korfbal is van onschatbare waarde. De speeltuinen boden niet alleen een plek om te sporten, maar ook een gemeenschap waar jong en oud samenkwamen. De speeltuinverenigingen zagen in korfbal een aantrekkelijke en beschaafde sport die geschikt was voor alle leeftijden en beide geslachten. De interne competities die door de speeltuinverenigingen werden georganiseerd, legden de basis voor de Leidse Korfbal Bond en de verdere ontwikkeling van het korfbal in de stad.
Korfbal in Leiden Vandaag
Hoewel de speeltuinverenigingen inmiddels grotendeels zijn verdwenen, leeft de geest van samenwerking en gemeenschapszin voort in de huidige korfbalverenigingen. KZ Danaïden en Sporting Trigon zijn niet alleen sportverenigingen, maar ook belangrijke sociale ontmoetingsplaatsen voor hun leden. Ze bieden een breed scala aan activiteiten, van trainingen en wedstrijden tot sociale evenementen en jeugdprogramma's.
Lees ook: Hoeveel calorieën verbrand je met korfbal?
tags: #korfbal #leiden #danaiden #informatie