De KNVB heeft de afgelopen jaren aanzienlijke veranderingen doorgevoerd in de competitiestructuur voor jeugdspelers, met name in de Onder 21 (O21) en Onder 23 (O23) competities. Deze aanpassingen zijn gericht op het verbeteren van de talentontwikkeling en het vergemakkelijken van de overstap van jeugdspelers naar het eerste elftal. Dit artikel belicht de achtergrond, structuur en doelstellingen van deze nieuwe competities.
Achtergrond en Doelstellingen
De KNVB introduceerde de O21 en O23 competities in 2020 als antwoord op de signalen van clubs dat talenten moeite hadden om de overstap van de jeugd naar het eerste elftal te maken. Vanuit amateurclubs die in de top van het amateurvoetbal spelen, werd duidelijk dat talenten moeite hadden om de stap van de jeugd naar het eerste elftal te maken. De Onder 23 competitie moet ervoor zorgen dat talenten in de top van het amateurvoetbal zich sneller en beter ontwikkelen en hierdoor gemakkelijker de stap naar het eerste elftal te maken. De gedachte hierachter is dat jonge spelers (18-22 jaar) veel wedstrijden op hoog niveau moeten spelen in een goede competitie, wat voorheen niet altijd het geval was in de reservecompetities. Clubs die met hun beloftenteams al in de voetbalpiramide speelden, hadden al een voorsprong op dit gebied. Met de nieuwe O21 en O23 competities wordt deze mogelijkheid nu geboden aan alle clubs in het betaald voetbal en het hogere amateurvoetbal.
De belangrijkste doelstellingen van deze competities zijn:
- Talentontwikkeling bevorderen: De competities zijn ontworpen om talenten sneller en beter te ontwikkelen, zodat ze gemakkelijker de stap naar het eerste elftal kunnen maken.
- Weerstand bieden: Door jonge spelers op een hoger niveau te laten spelen, wordt hun weerstand vergroot, wat essentieel is voor hun ontwikkeling. Weerstand is goed voor de ontwikkeling van talentvolle spelers. Dit is op termijn ook goed voor de competitie en het gehele Nederlandse voetbal. Andersom voegen de beloftenteams ook wat toe voor de weerstand van de overige teams in de voetbalpiramide.
- Gezonde doorstroom creëren: De KNVB streeft naar een gezonde doorstroom in alle competities, inclusief de O21 en O23, zodat spelers de kans krijgen om door te groeien naar hogere niveaus.
- Aansluiting bij de voetbalpiramide: De competities bieden een platform voor beloftenteams om in de voetbalpiramide te spelen, waardoor ze kunnen deelnemen aan de Tweede Divisie of de Keuken Kampioen Divisie.
Structuur van de Competities
De O21 en O23 competities zijn opgedeeld in verschillende divisies om een competitieve omgeving te creëren waarin teams van vergelijkbaar niveau tegen elkaar spelen. Er is gekozen voor een opzet met kleine competities van zes tot acht ploegen. In deze structuur is de kans groter dat even sterke ploegen vaker tegen elkaar spelen. Dus meer wedstrijden met veel weerstand. Dit is goed voor de ontwikkeling van talenten. Met dubbele promotie/degradatie in een seizoen wordt dit gegeven nog eens versterkt. Doel is om zo veel mogelijk wedstrijden te spelen met zo hoog mogelijke weerstand.
O21 Competitie
- De O21 competitie bestaat uit vier divisies.
- De eerste drie divisies bestaan uit acht teams.
- De vierde divisie bestaat uit 14 teams, met als doel om dit in de toekomst op te splitsen in twee poules van acht teams.
- Er wordt twee keer per seizoen promotie en degradatie toegepast, na de najaarscompetitie en na de voorjaarscompetitie. Meer specifiek, promotie vanuit O21 divisie 1 naar de Tweede divisie en degradatie vanuit O21 divisie 4 naar de O23 divisie 1 kan alleen plaats vinden aan het einde van het seizoen. Men kan na de najaarscompetitie wel degraderen van de 3e divisie naar de 4e divisie in O21.
O23 Competitie
- De O23 competitie is uitgebreider en kent meer divisies.
- De eerste divisie heeft een A en B poule.
- De tweede divisie heeft vier poules (A, B, C en D).
- De derde divisie loopt van A tot en met G.
- Divisie 4 bestaat uit elf poules die lopen van A t/m K.
- En specifiek, promotie vanuit de O23 divisie 1 naar de O21 divisie 4 vindt alleen plaats aan het einde van het seizoen. Promotie van de O21 competitie naar de Tweede divisie amateurvoetbal gebeurt alleen tussen beloftenteams. Vanuit de O23 kan je na de voorjaarscompetitie promoveren naar de O21 competitie. Er kan niet gedegradeerd worden vanuit de derde divisie van Onder 23.
Promotie en Degradatie
Een belangrijk aspect van de competitiestructuur is de mogelijkheid tot promotie en degradatie. Elke keer als er promotie/ degradatie wordt doorgevoerd, promoveren de nummers 1 en 2 van elke competitie (m.u.v. divisie 1) naar een bovenliggende divisie, afhankelijk van de competitiestructuur. Elke keer als er promotie/ degradatie wordt doorgevoerd, degraderen de nummers 7 en 8 van elke competitie (m.u.v. de laagste divisie) naar een onderliggende divisie, afhankelijk van de competitiestructuur. Dit zorgt voor een dynamische competitie waarin teams constant worden uitgedaagd om te presteren. Promotie vanuit O21 divisie 1 naar de Tweede divisie en degradatie vanuit O21 divisie 4 naar de O23 divisie 1 kan alleen plaats vinden aan het einde van het seizoen. Men kan na de najaarscompetitie wel degraderen van de 3e divisie naar de 4e divisie in O21. En specifiek, promotie vanuit de O23 divisie 1 naar de O21 divisie 4 vindt alleen plaats aan het einde van het seizoen. Promotie van de O21 competitie naar de Tweede divisie amateurvoetbal gebeurt alleen tussen beloftenteams. Vanuit de O23 kan je na de voorjaarscompetitie promoveren naar de O21 competitie. Er kan niet gedegradeerd worden vanuit de derde divisie van Onder 23.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
De mogelijkheid om te promoveren naar de Tweede Divisie is een belangrijke stimulans voor teams om te investeren in hun jeugdopleiding. De clubs die nu in de piramide spelen met de jong-teams hebben de afgelopen jaren bewust geïnvesteerd in dit project, een aantal andere clubs heeft ervoor gekozen dit juist niet te doen. Het is fair hier enigszins rekening mee te houden. De promotie-degradatie regeling is wat ons betreft goed voor de komende drie jaar.
Deelnemende Teams en Verplichtingen
Deelname aan de O21 en O23 competities is verplicht voor iedere BVO-opleiding. Een maximaal aantal van 40 teams (maximaal 1 team per club/ vereniging) kan deelnemen aan de O21 competitie seizoen 2020/’21. Dit zorgt ervoor dat alle professionele voetbalclubs in Nederland actief betrokken zijn bij de ontwikkeling van jonge talenten. De wedstrijden worden voornamelijk op zaterdag gespeeld, maar in overleg met de tegenstander is het mogelijk om uit te wijken naar andere dagen.
Leeftijdsdispensatie
In het seizoen 2021/’22 was er een mogelijkheid tot leeftijdsdispensatie. In dit seizoen kunnen 5 dispensatie spelers van de leeftijd O19 mee doen in de O18 competitie. Vanwege de structuurwijziging (O19>O18 en O21) geven we clubs (en dus ook spelers) de mogelijkheid om alle spelers wedstrijdminuten te laten maken. In dit eerste seizoen kunnen maximaal 3 spelers uit de O23 op het wedstrijdformulier. Dit was bedoeld om clubs en spelers de mogelijkheid te geven om alle spelers wedstrijdminuten te laten maken.
Vastspelen
Een speler mag altijd uit blijven komen in een team dat behoort bij zijn leeftijdscategorie. Ook bijvoorbeeld na het spelen van meerdere wedstrijden in het 1e elftal, blijft uitkomen voor het O21 team mogelijk, mits de betreffende speler tot die leeftijdscategorie behoort. Ook dit is zo geregeld om talenten zo veel mogelijk aan het spelen toe te laten komen. Dit zorgt ervoor dat talenten voldoende speeltijd krijgen, ongeacht hun prestaties in het eerste elftal.
Evaluatie en Succes
De KNVB evalueert de competities voortdurend door middel van data, observaties en overleg met de clubs. We monitoren zelf voortdurend door het gebruik van data, het observeren van wedstrijden en zijn continue in overleg met de clubs. We zullen oa kritisch kijken naar de dispensatie mogelijkheden bij O18 of hier gebruik van wordt gemaakt en met hoeveel spelers per wedstrijd. Een succesvolle competitie is er een waarin spelers en clubs optimaal worden uitgedaagd, met wedstrijden die ertoe doen, zoals spelen om een kampioenschap of tegen degradatie. We zijn tevreden wanneer spelers en alle betrokken clubs optimaal uitgedaagd worden. Dus wedstrijden die ertoe doen, bijvoorbeeld spelen om een kampioenschap of tegen degradatie. Dit geldt zowel voor de oudere jeugd (O18 en O21) als voor de jongere jeugd (O13 en O14) maar voor ook divisie 1 en 4. Dit is onderdeel van een totaal jeugd ontwikkelingsplan.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Beloftenteams in de Voetbalpiramide
Sinds seizoen 2013/’14 komen er beloftenteams uit in de voetbalpiramide. De voorwaarden hiervoor zijn:
- Beloftenteams bestaan uit alleen spelers die in het betreffende seizoen 23 jaar of jonger zijn.
- Voor doelmannen geldt een uitzondering: zij mogen 25 jaar of jonger zijn. Wanneer twee beloftenteams tegen elkaar spelen geldt er voor doelmannen geen leeftijdsgrens.
- Spelers mogen niet meedoen aan een wedstrijd van een beloftenelftal als hij in hetzelfde speelweekend in de basis is gestart bij het eerste elftal, of minimaal 45 minuten heeft meegedaan in een wedstrijd van het eerste.
- Er wordt geen dispensatie verleend.
- Spelers die in het seizoen 18, 19, 20 jaar zijn, mogen uitkomen in het eerste elftal. Na achttien keer te zijn uitgekomen in bindende wedstrijden van het eerste elftal, mogen ze niet meer uitkomen in het beloftenteam.
- Spelers die in het seizoen 21, 22 of 23 jaar zijn, mogen zeven keer bij bindende wedstrijden van het eerste elftal in de basiself staan en/of 45 minuten meespelen. Daarna mogen ze niet meer uitkomen in het beloftenteam.
- Voor doelmannen wordt een uitzondering gemaakt. Als zij in het seizoen 21 of 22 jaar zijn, mogen ze achttien keer uitkomen in bindende wedstrijden van het eerste elftal. Daarna mogen ze niet meer uitkomen in het beloftenteam.
Deze regels zijn bedoeld om het prestatieve karakter van de competitie en de individuele talentontwikkeling te bevorderen.
Invloed van Beloftenteams
Beloftenteams toelaten in de voetbalpiramide was een wens van clubs en de uiteindelijke beslissing om dat mogelijk te maken, hebben alle clubs en de KNVB gezamenlijk genomen. Het Technisch Platform betaald voetbal waarin clubs, CED, ECV en CBV plaatshebben spraken zich in grote meerderheid uit vóór deze opzet en hebben net als de KNVB de overtuiging dat deze opzet zijn meerwaarde voor iedereen zal bewijzen. Zoals het dat ook doet in Duitsland, Spanje en Portugal. Uit cijfers blijkt dat de deelname van Jong Ajax en Jong PSV aan de Eerste Divisie een positieve bijdrage heeft op de bezoekersaantallen en kijkcijfers. Zo is gebleken dat als Jong Ajax op bezoek komt, de thuisspelende club tot 27 procent meer bezoekers heeft. Wedstrijden met Jong Ajax en Jong PSV worden respectievelijk 57 procent en 8 procent meer bekeken dan de gemiddelde wedstrijd in de Eerste Divisie. Uit onderzoek blijkt dat de invloed van beloftenteams op de eindranglijst en de play-offs minimaal is.
Teamindeling en Selectiecriteria
Voor elke vereniging is het van belang om eerst het vertrekpunt helder te hebben voor wat betreft teamindeling. Om tot een beleid op teamindeling te komen die specifiek gemaakt is voor een club, is het van belang een aantal zaken helder te hebben.
Visie van de Vereniging
Elke voetbalvereniging heeft een ander doel voor ogen met haar jeugdopleiding. De visie van een vereniging op leren voetballen maakt duidelijk hoe de vereniging vindt dat jeugdspelers moeten leren voetballen, geeft richting aan de jeugdafdeling, inspireert jeugdvoetballers, trainers en ouders en zorgt voor onderscheidend vermogen ten opzichte van de andere verenigingen. Deze visie is een belangrijk vertrekpunt voor het verder vormgeven van het beleid op teamindeling. De eerste stap is dan ook het beantwoorden van de volgende vragen: wat is de visie van de vereniging op het leren voetballen? En hoe vertaalt de vereniging deze visie in teamindelingbeleid?
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
Criteria voor Indeling
De teamindeling is een middel om spelers op het juiste en dus op hun eigen niveau met elkaar te laten trainen en spelen. Stel criteria vast, zodat iedere betrokkene in de jeugdopleiding op dezelfde wijze jeugdspelers volgt. Zo heeft elk kind recht op voetbalplezier en -ontwikkeling. Ieder individu heeft een niveau nodig waarop keuzes uitdagend zijn en er een balans is tussen lukken en mislukken. Daarnaast is de aanwezigheid van leeftijdsgenoten belangrijk en moet de indeling passen bij de ambities, motivatie en individuele ontwikkeling van het kind.
Bij het in het beeld brengen van een speler maken verenigingen vaak gebruik van dezelfde criteria. Hieronder een aantal criteria die gebruikt kunnen worden:
- Voetballen: Voetbalhandelingen in aanvallen, verdedigen en omschakelen. Leert voetbalhandelingen snel aan en laat progressie zien.
- Gedrag: Trainingsopkomst, inzet bij trainingen en wedstrijden, openstaan voor feedback, omgang met winst en verlies, reactie op beslissingen van scheidsrechters en stafleden, respect voor de tegenstander.
- Leeftijd: Kalenderleeftijd, biologische leeftijd en voetballeeftijd.
- Sociaal: Vriendjes/vriendinnetjes, bij elkaar in de klas of in de wijk wonend.
Valkuilen
Meest genoemde valkuilen tijdens het in beeld brengen van spelers zijn:
- Vasthouden aan de eerste of eerdere indruk(ken).
- Uiterlijke kenmerken speler.
- Eigen beeld van een goede speler.
- Categoriseren (in hokjes stoppen van spelers).
- Enkel het ‘hier en nu zien’.
Betrokkenen bij Teamindeling
Een duidelijk beeld van wie er betrokken zijn bij de selectieprocedure is voor de stafleden, ouder(s), spelers en andere betrokkenen erg zinvol. Als vereniging is het goed om een aantal vragen helder op een rijtje te hebben. Op die manier maak je als vereniging duidelijk wie er betrokken zijn en wie voor welke taak verantwoordelijk is.
Activiteiten en Middelen
Verenigingen kunnen verschillende activiteiten en middelen inzetten om de ontwikkeling van spelers te volgen. Veelgebruikte instrumenten zijn:
- Competitie-, beker- en oefenwedstrijden.
- Trainingen.
- Toernooien (extern of intern, kleine voetbalvormen).
- Beoordelings-/ ontwikkelingsformulieren.
- Spelersvolgsystemen.
- (POP-) gesprekken met spelers.
Moment van Teamindeling
Voorkom dat spelers en ouders vol spanning uitkijken naar één moment van zogenaamde ‘selectiewedstrijden’. Door deze momenten té belangrijk te maken is het goed mogelijk dat spelers en ouders ander gedrag vertonen. Het proces van teamindeling vindt het hele jaar door plaats en bij voorkeur door meerdere (onafhankelijke) mensen binnen de vereniging.
Communicatie
Om het proces van teamindeling gedurende het hele seizoen transparant plaats te laten, vinden is het wenselijk om tot een seizoensplanning te komen. Maakt hiermee de koppeling met het communicatieplan. Dan is voor iedereen binnen de vereniging helder wie er bij betrokken zijn, hoe het proces eruit zien en welke keuzes de vereniging maakt.
Verschillende Werkwijzen
Verschillende werkwijzen waar de vereniging voor kan kiezen:
- Het gehele jaar volgen en daarop de keuze bepalen.
- Einde en halverwege het seizoen op basis van hele jaar volgen van spelers.
- Doorschuiven tijdens het seizoen alleen tijdens trainingen.
- Mix tijdens trainingen en wedstrijden.
- Het gehele seizoen wisselingen in teams.