Het Nederlandse amateurvoetbal kent een complex systeem van regels omtrent speelgerechtigdheid, met als een van de belangrijkste concepten het "vastspelen". Deze regels, vastgesteld door de KNVB, bepalen onder welke voorwaarden een speler in verschillende teams en op verschillende niveaus mag uitkomen. Het doel is het waarborgen van een eerlijke competitie en het bevorderen van de ontwikkeling van spelers. Dit artikel geeft een gedetailleerd overzicht van de KNVB regels omtrent het meespelen in lagere teams en wat dit betekent voor spelers, teams en verenigingen.
Algemene Principes van Speelgerechtigdheid en Vastspelen
Speelgerechtigdheid is de basisvoorwaarde om aan officiële KNVB-wedstrijden te mogen deelnemen. Een cruciaal element hierbinnen is het concept "vastspelen". Vastspelen houdt in dat een speler, na een bepaald aantal wedstrijden in een specifiek team of op een bepaald niveau te hebben gespeeld, niet meer gerechtigd is om in een lager team of op een andere speeldag uit te komen.
De algemene regel is dat een speler vastgespeeld is als hij/zij in 15 (na)competitiewedstrijden is uitgekomen in een hoger team van de eigen leeftijdsklasse. Voor de Tweede, Derde en Vierde divisie geldt een afwijkende regel van 18 (na)competitiewedstrijden.
Waarom een Vastspeelregeling?
De vastspeelregeling is ontworpen om te voorkomen dat sterkere spelers in lagere teams de competitie oneerlijk beïnvloeden, met name in situaties waar promotie of degradatie op het spel staat. Door deze regels wordt beoogd een gelijkwaardiger speelveld te creëren, waardoor elke speler de kans krijgt zich optimaal te ontwikkelen en met plezier te voetballen. De regels moeten ervoor zorgen dat wedstrijden gelijkwaardiger zijn, zodat elke speler zich optimaal kan ontwikkelen en met plezier kan voetballen.
Algemene Regels voor Vastspelen
De algemene regel is dat een speler vastgespeeld is als hij/zij in 15 (na)competitiewedstrijden is uitgekomen in een hoger team van de eigen leeftijdsklasse. Voor de Tweede, Derde en Vierde divisie geldt een afwijkende regel van 18 (na)competitiewedstrijden.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Een speler is ook vastgespeeld als hij/zij 15 (na)competitiewedstrijden heeft gespeeld in een team dat uitkomt in een competitie op zaterdag. In dat geval mag de speler niet meer uitkomen in beker- en (na)competitiewedstrijden op zondag, en omgekeerd. Voor de telling van wedstrijden tellen alleen de wedstrijden waarin de speler daadwerkelijk heeft deelgenomen. Een wedstrijd waarbij de speler op het wedstrijdformulier stond, maar niet heeft gespeeld, telt niet mee.
Specifieke Regels per Categorie
De KNVB hanteert verschillende regels voor diverse categorieën, waaronder jeugd, senioren (mannen en vrouwen) en teams onder 23 (O23) en meiden onder 20 (MO20). Voor elk seizoen wordt bepaald in welke leeftijdsgroep de speler/speelster hoort op basis van het geboortejaar.
Jeugdvoetbal (JO13 t/m JO19)
Jeugdspelers hebben de mogelijkheid om in oudere leeftijdsklassen uit te komen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden in de eigen leeftijdsklasse, met uitzondering van teams in categorie B. Echter, een speler die 15 (na)competitiewedstrijden in categorie A in een hoger team van de eigen leeftijdsklasse heeft gespeeld, mag niet meer uitkomen in beker- en (na)competitiewedstrijden van een lager team van deze leeftijdsklasse, ongeacht of dit lagere team in categorie A of B uitkomt. Wedstrijden behorend tot de reguliere competitiefasen (hoofdklasse fase 1 t/m 3 en divisie najaar/ voorjaarsreeks) worden meegeteld in de wedstrijdtelling.
Meidenvoetbal (MO13 t/m MO20)
Voor meidenvoetbal gelden dezelfde regels als voor jeugdvoetbal. Meiden kunnen onbeperkt in oudere leeftijdsklassen uitkomen, zonder consequenties voor hun speelgerechtigdheid in de eigen leeftijdsklasse. Ook hier geldt de beperking dat een speelster die 15 (na)competitiewedstrijden in categorie A in een hoger team heeft gespeeld, niet meer in een lager team van dezelfde leeftijdsklasse mag uitkomen. Vastspeelregeling is óók van toepassing op de 4e fase (Final League). Meiden hebben de mogelijkheid om in oudere leeftijdsklassen uit te komen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden in de eigen leeftijdsklasse. Gezien deze verruiming is het werken met een speelgerechtigdheidsladder in het meidenvoetbal niet aan de orde. meidenspelers krijgen veel meer mogelijkheden om ervaring op te doen in oudere leeftijdsklassen. Dit geldt ook voor het uitkomen in wedstrijden van een JO-team waarbij geldt dat in dat geval een speelster 1 jaar ouder mag zijn dan wat voor die leeftijdsklasse van toepassing is.
Senioren Mannen en Vrouwen
Voor senioren geldt dat ze vastgespeeld zijn als ze in 15 (na)competitiewedstrijden in een hogere klasse zijn uitgekomen. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen speeldagen. Voor de categorie A senioren mannen in de Tweede, Derde en Vierde divisie geldt dat een speler zich na 18 wedstrijden vastspeelt.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Zodra een speler 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse (bepaalde trede op de ladder) is uitgekomen, dan mag deze speler niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse (lagere trede op de ladder) deelnemen. Onderscheid in speeldag wordt niet gemaakt en voor de telling van wedstrijden worden bekerwedstrijden niet meegeteld. Voor de Tweede divisie, Derde divisie en Vierde divisie geldt dat zodra een speler 18 (na) competitiewedstrijden in een bepaalde divisie (bepaalde trede op de ladder) is uitgekomen, dan mag deze speler niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse (lagere trede op de ladder) deelnemen. Onderscheid in speeldag wordt niet gemaakt en voor de telling van wedstrijden worden bekerwedstrijden niet meegeteld. Onder een lager team wordt in dit verband verstaan een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld.
O23 Mannen
Senioren mannen in de leeftijdsklasse O23 (geboren op of na 1 januari 2003) kunnen onbeperkt in andere seniorenklassen uitkomen, zonder dat dit gevolgen heeft voor hun speelgerechtigdheid in de O23. Wel geldt de beperking dat een O23-speler die 15 (na)competitiewedstrijden in categorie A in een hoger team van de eigen leeftijdsklasse heeft gespeeld, niet meer in een lager team van deze leeftijdsklasse mag uitkomen, ongeacht of dit lagere team in categorie A of B speelt. Deelname aan deze competities is mogelijk voor spelers die geboren zijn op of na 1 januari 2003. Voor hen geldt de beperking dat een speler die 15 (na)competitiewedstrijden in categorie A in een hoger team van de O23-competitie is uitgekomen niet meer aan officiële wedstrijden van een lager team van O23- competitie mag deelnemen ongeacht of dit lagere team in categorie A of B uitkomt. Onder een lager team wordt in dit verband verstaan een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld. Als teams in dezelfde divisie of klasse uitkomen, dan geldt deze beperking niet. Bij de categorie A O23 mag je 2 dispensatiespelers hebben, ongeacht de leeftijd.
Senioren Vrouwen
Vanaf het seizoen 2025/’26 kent het senioren vrouwenvoetbal een speelgerechtigdheidsladder. Een speelster die 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse heeft gespeeld, mag niet meer uitkomen in een team dat in een lagere klasse speelt. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen speeldagen. Speelsters kunnen zowel bij vrouwen- als mannenteams uitkomen, waarbij het spelen bij de mannen geen gevolgen heeft voor deelname aan wedstrijden van de vrouwen.
Categorie A senioren vrouwen ladder: Eredivisie t/m 2e Divisie > Topklasse > Hoofdklasse > Eerste klasse > Tweede klasse > Derde klasse > Categorie B senioren vrouwen. Zodra een speelster 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse (bepaalde trede op de ladder) is uitgekomen, dan mag deze speelster niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse (lagere trede op de ladder) deelnemen. Onderscheid in speeldag wordt niet gemaakt en voor de telling van wedstrijden worden bekerwedstrijden niet meegeteld. Onder een lager team wordt in dit verband verstaan een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld. Als teams in dezelfde divisie of klasse uitkomen, dan geldt deze beperking niet.
Uitkomen op Zaterdag en Zondag in een 1e Elftal
De senioren mannen die geboren zijn op of na 1 januari 2003 behouden ook de mogelijkheid om zowel in categorie A op zaterdag als in categorie A op zondag uit te komen. Dit is echter niet onbeperkt. Zodra een speler uit deze leeftijdsklasse vijf (na)competitiewedstrijden is uitgekomen in een 1e elftal dat behoort tot categorie A op zaterdag mag deze speler niet meer uitkomen in een officiële wedstrijd van een 1e elftal dat behoort tot categorie A op zondag en omgekeerd.
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
Senioren Vrouwen Geboren op of na 1 Januari 2006
De vrouwen en meiden die geboren zijn op of na 1 januari 2006 kunnen onbeperkt in seniorenklassen uitkomen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden van hun eigen leeftijdsklasse. De vrouwen en meiden die die geboren zijn op of na 1 januari 2006 hebben de mogelijkheid om zowel in categorie A op zaterdag als in categorie A op zondag uit te komen. Dit is echter niet onbeperkt. Zodra een speelster uit deze leeftijdsklasse 15 (na)competitiewedstrijden is uitgekomen in een elftal dat behoort tot categorie A op zaterdag mag deze speelster niet meer mag uitkomen in een officiële wedstrijd van een elftal dat behoort tot categorie A op zondag en omgekeerd. Deze beperking geldt niet voor de MO20 competitie.
Meidenvoetbal MO20 geboren op of na 1 januari 2005
Deelname aan de MO20 competities is mogelijk voor speelsters die geboren zijn op of na 1 januari 2005. Voor hen geldt de beperking dat een speler die 15 (na)competitiewedstrijden in categorie A in een hoger team van de MO20-competitie is uitgekomen niet meer aan officiële wedstrijden van een lager team van MO20-competitie mag deelnemen ongeacht of dit lagere team in categorie A of B uitkomt. Onder een lager team wordt in dit verband verstaan een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld.
Uitkomen MO17 en MO20
Een speelster mag uitkomen voor de MO17 divisie 1 vanaf de dag dat zij 14 jaar is geworden. Een speelster mag uitkomen voor de MO20 vanaf de dag dat zij 15 jaar is geworden. Verder gelden voor deze spelers de bepalingen zoals deze zijn omschreven.
Uitzonderingen en Specifieke Situaties
- JO23 en MO20: Voor de JO23 en MO20 gelden vergelijkbare regels als voor senioren, met de kanttekening dat spelers onbeperkt in andere seniorenklassen kunnen uitkomen zonder gevolgen voor hun speelgerechtigdheid in de eigen leeftijdsklasse.
- Dispensatiespelers: Dispensatiespelers in categorie A zijn alleen toegestaan na (her)indeling of met expliciete toestemming. De competitieleider zal de vereniging erop attenderen als hiervoor een opwaardeerverzoek moet worden gedaan. Zodra een speler gecombineerd 15 (na)competitiewedstrijden in zijn eigen of een oudere leeftijdscategorie in de categorie A heeft gespeeld, mag hij niet meer als dispensatiespeler uitkomen in zijn eigen leeftijd en/of een jongere leeftijdscategorie categorie B.
- Uitkomen bij de senioren: De minimale leeftijd van 15 jaar om bij de senioren uit te komen blijft ongewijzigd. Ook een jeugdspeler kan dus onbeperkt in categorie B van de senioren uitkomen zonder zich hierbij voor de eigen leeftijdscategorie vast te spelen.
Overschrijvingen: Regels en Procedures
Naast de speelgerechtigdheid binnen een vereniging, zijn er ook regels voor spelers die naar een andere vereniging willen overstappen.
Deadline en Procedure
De deadline voor overschrijvingen is vastgesteld op 15 juni om 23:59 uur. Zowel de speler als de betrokken verenigingen spelen een rol in het overschrijvingsproces.
Speler:
- Meldt zich uiterlijk 15 juni aan bij de nieuwe vereniging. De nieuwe vereniging heeft hiervoor de KNVB-relatiecode van de speler nodig.
- Meldt uiterlijk 15 juni bij de huidige vereniging dat hij/zij naar een andere vereniging gaat.
- Voldoet aan alle financiële verplichtingen (contributie en openstaande boetes) ten opzichte van de huidige vereniging.
Nieuwe vereniging:
- Verwerkt de aanmelding van de speler in Sportlink Club, inclusief de KNVB-relatiecode.
- Vraagt de overschrijving aan in Sportlink Club.
Oude vereniging:
- Wordt geadviseerd de speler niet af te melden, omdat dit automatisch gebeurt in Sportlink Club zodra de speler is overgeschreven.
Wanneer de overschrijving correct is aangevraagd, verschijnt de melding "Er is een overschrijvingsverzoek aanwezig" in Sportlink Club. De KNVB verwerkt de overschrijvingsaanvragen per 1 juli.
Overschrijvingen na de Deadline
Als de aanmelding bij een nieuwe club niet voor 15 juni is geregeld, kan de overschrijving alleen nog plaatsvinden met een dispensatiereden, zoals een verhuizing, ander werk of studie. De nieuwe vereniging regelt dit in Sportlink Club en levert de benodigde bewijsstukken aan.
Externe Scouting en Stageactiviteiten
Verenigingen die interesse hebben in een speler van een andere vereniging, dienen dit altijd via de betreffende vereniging te communiceren en niet rechtstreeks met de speler of ouders. De KNVB heeft regels opgesteld met betrekking tot externe scouting en stageactiviteiten, en overtreding hiervan kan leiden tot tuchtrechtelijke sancties.
Jeugdvoetballers en Overstappen
De KNVB vindt het belangrijk dat jeugdvoetballers in een veilige omgeving met plezier kunnen voetballen en zich optimaal kunnen ontwikkelen. Daarom hebben jeugdvoetballers en hun ouders altijd de vrije keuze om te beslissen bij welke vereniging dit het beste kan.
Belang van Tijdige Overschrijving
Het is van groot belang dat spelers en verenigingen zich houden aan de gestelde deadlines en procedures voor overschrijvingen.
Sportlink Club: Inzicht in Spelersstatistieken
Sportlink Club is een essentieel hulpmiddel voor verenigingen om de speelgerechtigdheid van spelers te controleren. In Sportlink Club kun je opzoeken hoeveel wedstrijden een speler heeft gespeeld in een team. Kijk in Wedstrijdzaken - Teams. Klik op het betreffende team/elftal en kies rechtsonder voor 'team-spelersstatistieken'. Kies bij speltype voor 'veldvoetbal competitie' en klik op het vergrootglas. Het kan zijn dat namen dubbel vermeld worden, klik dan nog een keer op het vergrootglas. Let op! Activeer de kolom 'wedstrijden met speeltijd'. Dit kan via het icoontje 'kolommen wijzigen'. Alleen de spelers die in het bondsteam staan, worden geteld. Advies: zet incidentele spelers ook in het bondsteam. Aan de spelersstatistieken kunnen geen rechten ontleend worden.
Verenigingen met een 1e Elftal op Zaterdag en 1e Elftal op Zondag
Op dit moment heeft een aantal verenigingen zowel een 1e elftal op zaterdag als op zondag. Ten aanzien hiervan blijft de regel dat een speler die heeft deelgenomen aan een door de KNVB vastgestelde officiële wedstrijd van het 1e elftal op zaterdag niet meer mag uitkomen in een officiële wedstrijd van het 1e elftal op zondag en omgekeerd. Voor die competities waarin sprake is van gemengde competities of weekendvoetbal, dit geldt voor de Tweede t/m de Vierde divisie alsook voor de 1 klassen mannen, geldt dat de door de vereniging gekozen speeldag bepalend is. Op dit moment heeft een aantal verenigingen zowel een 1e vrouwenelftal op zaterdag als op zondag.
Overige belangrijke punten
- Voetbalwedstrijden worden in principe gespeeld op zaterdag. Incidenteel kan op een doordeweekse avond worden gespeeld, onder andere bij inhaalwedstrijden of verplaatsingen in overleg met de tegenstander.
- Het voetbalseizoen (competitie) loopt van september tot en met eind mei/begin juni. Dit is afhankelijk van de speeldagen-kalender, welke ieder seizoen door de KNVB wordt bepaald.
- In de jeugd wordt gespeeld met verschillende balmaten.