Duurzaamheid is een steeds belangrijker thema, ook voor voetbalverenigingen. Vaak wordt bij duurzaamheid direct gedacht aan grote investeringen zoals zonnepanelen en LED-verlichting, terwijl er ook veel eenvoudige maatregelen zijn die snel resultaat en besparing opleveren. Deze zogenaamde "quick wins" kunnen de terugverdientijd aanzienlijk verkorten en de investering aantrekkelijker maken. Hoe pak je de verduurzaming van jouw voetbalaccommodatie aan en welke rol speelt LED-verlichting hierin?
De Nulmeting: Het Startpunt voor Verduurzaming
Voordat je begint met verduurzamen, is een nulmeting essentieel. Deze inventarisatie brengt de huidige situatie in kaart en identificeert kansen voor verbetering en snelle resultaten. De nulmeting geeft inzicht in het energieverbruik van verschillende onderdelen van de accommodatie, zoals de veldverlichting, de kantine en de kleedkamers.
Quick Wins: Eenvoudige Maatregelen met Groot Effect
Er zijn diverse eenvoudige maatregelen die voetbalverenigingen kunnen nemen om snel energie te besparen:
- Ketelinstellingen optimaliseren: Veel ketels staan ingesteld op een hoge afgiftetemperatuur, soms zelfs op 90 graden. Dit is niet altijd optimaal. Laat een installateur de ketel opnieuw afstellen of overweeg een meer duurzame ketel. Let wel op dat je niet onnodig een nieuwe ketel krijgt geadviseerd. Controleer of er radiatoren zijn die niet of te weinig doorstroming hebben. Dit kan leiden tot een hoger gasverbruik en onnodig veel water rondpompen.
- Verlichting uitschakelen: Controleer of de verlichting niet onnodig aan staat. Maak dit zichtbaar om bewustwording te creëren. Schakel de verlichting uit in ruimtes die niet in gebruik zijn. Een vereniging kan al snel enkele euro’s besparen per dertig minuten door lichten uit te doen.
- Bewustwording creëren: Organiseer een warme truiendag en moedig leden aan om de verlichting uit te schakelen na trainingen of wedstrijden.
- Apparaten uitschakelen: Schakel koelkasten en frisdrankautomaten uit wanneer de kantine gesloten is. Deze apparaten verbruiken vaak continu energie, zelfs als ze niet gebruikt worden. Denk ook aan geluidsboxen en andere randapparatuur.
- TL-buizen verminderen: Soms is het lichtniveau hoger dan de arbonorm. Draai tl-buizen uit als er nog steeds voldoende licht is. Dit vermindert het energieverbruik.
- Ventilatie optimaliseren: Start de luchtbehandelingsinstallatie niet te vroeg voor gebruik en schakel deze direct na gebruik uit. Dit spaart elektriciteit voor de ventilatoren en brandstof voor verwarming. Een vochtsensor kan helpen om de afzuiging te optimaliseren.
- Stand-by standen vermijden: Laat apparaten afstellen op het automatisch in stand-by stand vallen na een bepaald aantal minuten. Dit levert al snel een besparing op van 25%.
- Koelkasten optimaliseren: De aanbevolen temperatuur van koelkasten is 4-6 graden. Plaats koelkasten in koele ruimtes en niet naast de verwarming of de oven. Controleer of de koelkast goed sluit en niet scheef staat. Maak de condensor regelmatig schoon om te voorkomen dat de koelkast meer moeite moet doen om de inhoud koud te houden.
- Warmhoudapparatuur efficiënt gebruiken: Warmhoudapparatuur voor etenswaren heeft een korte opwarmtijd. Zorg ervoor dat er niet meer in de warmhoudkasten ligt dan nodig is. Gebruik de magnetron in plaats van de oven om eten op te warmen en vermijd de ontdooistand zo veel mogelijk. Ontdooi het eten in de koelkast.
- Verwarming optimaliseren: Investeer in slimme thermostaten waarmee je weekprogramma’s kunt instellen. Stel de temperatuur lager in dan je gewend bent en verlaag de temperatuur tijdens periodes dat de kantine niet gebruikt wordt. Isoleer radiatoren met speciale isolatiehoezen.
- Deurdrangers installeren: Zorg ervoor dat deuren altijd gesloten zijn om warmteverlies te voorkomen.
- Bewegingsmelders installeren: Plaats bewegingsmelders in ruimtes die niet continu gebruikt worden, zoals kleedkamers en bestuurskamers.
- Waterbesparende maatregelen: Vervang oude toiletten door toiletten met een spoelonderbreker of een waterstop. Installeer waterbesparende douchekoppen en repareer lekkende kranen. Laat de temperatuur van de boiler niet hoger zijn dan nodig.
- Energiemonitoring: Energiemonitoring zorgt voor bewustwording en gedragsverandering. Installeer een slimme meter om inzicht te krijgen in het energieverbruik.
LED-verlichting: Een Duurzame Investering in de Sportvelden
LED-verlichting biedt aanzienlijke voordelen ten opzichte van traditionele verlichting, zowel op het gebied van energiebesparing als lichtkwaliteit.
Voordelen van LED-verlichting
- Energiebesparing: LED-verlichting is 30 tot 40% energiezuiniger dan conventionele verlichting. Voor voetbalveld lichtmasten kan dit een besparing opleveren tot wel 50 procent aan energieverbruik en -kosten.
- Hogere lichtopbrengst: LED-verlichting heeft een hogere lichtopbrengst, wat zorgt voor een betere zichtbaarheid op het veld.
- Lange levensduur: De levensduur van LED-armaturen ligt gemiddeld tussen de 15 en 20 jaar, waardoor je minder vaak onderhoud en vervangingen hoeft uit te voeren.
- Direct licht: LED-verlichting is direct op volle sterkte in te schakelen, zonder opwarmtijd.
- Dimbaar: LED-oplossingen zijn optioneel dimbaar, wat handig is tijdens trainingen wanneer minder licht nodig is.
- Slimme bediening: Geavanceerde bedieningssystemen maken het mogelijk om de lichtmasten individueel op afstand te bedienen, waardoor de verlichting per veld en per situatie optimaal kan worden ingesteld.
- Beter voor TV registratie: Er zit geen frequentie in ledlicht, zoals bij conventioneel licht het geval is. Die frequentie zorgt ervoor dat het licht heel snel aan en uit knippert. Niet zichtbaar voor het oog, maar wel voor de camera en dat wil je voorkomen.
KNVB Lichtnormen
De lichtnormen bij voetbal worden bepaald door de KNVB. Er zijn verschillende kenmerken waar rekening mee gehouden kan worden. De grote en snelheid van de bal is hierin bepalend. Ook is het niveau waarop de club speelt van groot belang.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Overstappen naar LED-verlichting: Een Stappenplan
- Inventarisatie: Laat een inventarisatie uitvoeren van de huidige verlichting en de specifieke behoeften van de vereniging.
- Advies: Vraag advies aan over verlichtingsplannen en de mogelijkheden van LED-verlichting.
- Subsidieaanvraag: Onderzoek de mogelijkheden voor subsidies om de investering te verlagen.
- Installatie: Laat de LED-verlichting installeren door een specialist.
Subsidiemogelijkheden voor LED-verlichting
Voor duurzame investeringen, zoals LED-verlichting, kunnen sportverenigingen aanspraak maken op verschillende subsidies.
BOSA-regeling
De BOSA-regeling (Stimulering Bouw en Onderhoud van SportAccommodaties) subsidieert 20 procent van de kosten voor de bouw en onderhoud van sportaccommodaties. Voor duurzame investeringen, zoals LED-verlichting, kan tot 30 procent subsidie worden aangevraagd. De BOSA is bedoeld als stimulans voor verenigingen die investeren. Bepaalde maatregelen op het vlak van energiebesparing, toegankelijkheid, circulariteit, klimaatadaptatie en veiligheidsbeleving worden extra gesubsidieerd. Daarvoor is zelfs een subsidie van 30% van de kosten mogelijk. Denk bijvoorbeeld aan zonnepanelen, ledverlichting, een gehandicaptentoilet of kantplanken van gerecycled materiaal. Er is een maatregellijst beschikbaar. Voldoet jouw investering aan de omschrijving op deze lijst, dan krijg je 10% extra subsidie.
DUMAVA-regeling
De DUMAVA-regeling (duurzaam maatschappelijk vastgoed) is een subsidie die eigenaren van maatschappelijk vastgoed kunnen krijgen voor verduurzamingsmaatregelen. Ook amateur sportverenigingen die hun accommodatie in eigen bezit hebben, komen in 2025 in aanmerking.
Andere Subsidies
Andere landelijke subsidies waarvoor je als sportclub mogelijk in aanmerking komt, zijn de SDE++ subsidie en de ISDE subsidie.
Praktijkvoorbeeld: AWC Wijchen
Zondaghoofdklasser AWC uit Wijchen investeerde in LED-veldverlichting en bespaart nu jaarlijks minimaal 20.000 kWh, omgerekend ongeveer 6.500 euro aan energiekosten. Dankzij de BOSA-subsidie en een gunstige duurzaamheidslening kon de vereniging de investering realiseren zonder eigen geld te gebruiken.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Andere Duurzame Maatregelen
Naast LED-verlichting zijn er nog andere duurzame maatregelen die voetbalverenigingen kunnen overwegen:
- Zonnepanelen: Zonnepanelen wekken groene stroom op en verlagen de energiekosten.
- Zonneboilers: Zonneboilers verwarmen water met zonne-energie, waardoor er minder gas nodig is.
- Isolatie: Goede isolatie van het clubgebouw en de leidingen zorgt voor minder warmteverlies.
- Groen dak: Een groen dak zorgt voor natuurlijke koeling in de zomer en warmtebehoud in de winter.
- Waterbesparende maatregelen: Installeer een urinoir in plaats van een normaal toilet om water te besparen. Een urinoir met een elektronische spoeling kan de waterbesparing verder vergroten.
- Hernieuwbare energiebronnen: Onderzoek de mogelijkheden voor collectieve inkoop van hernieuwbare energiebronnen zoals wind en zon.
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
tags: #knvb #subsidie #led #verlichting #sportvelden