In het amateurvoetbal is de speelgerechtigdheid van spelers een belangrijk onderwerp. De KNVB hanteert een reglement, de zogenaamde "vastspeelregeling," om te zorgen voor eerlijke en gelijkwaardige competities. Deze regeling, die onder andere de 15 wedstrijden regel omvat, heeft als doel te voorkomen dat teams in lagere klassen onevenredig profiteren van spelers uit hogere klassen. Dit artikel legt uit wat de vastspeelregeling inhoudt, hoe deze werkt voor senioren, jeugd en meiden, en waar je de benodigde informatie kunt vinden.
Wat is Vastspelen?
Vastspelen betekent dat een speler, nadat hij of zij een bepaald aantal wedstrijden in een team van een hogere klasse heeft gespeeld, niet meer speelgerechtigd is voor wedstrijden van een team in een lagere klasse. De regeling is opgesteld om te voorkomen dat ‘betere’ spelers bij lager spelende elftallen gaan helpen in de strijd om bijvoorbeeld promotie/degradatie. De regels zorgen er dus voor dat er meer gelijkwaardige wedstrijden kunnen worden georganiseerd, zodat iedereen zich optimaal kan ontwikkelen en met plezier op zijn/haar niveau kan voetballen.
De Kern van de Vastspeelregeling
De basisregel is dat een speler die 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse (bepaalde trede op de ladder) heeft gespeeld, niet meer mag deelnemen aan officiële wedstrijden van een team dat in een lagere klasse (lagere trede op de ladder) uitkomt. Hierbij wordt geen onderscheid gemaakt in speeldag en bekerwedstrijden tellen niet mee voor deze telling.
Voor de Tweede, Derde en Vierde divisie geldt een afwijkende regeling: hier is een speler vastgespeeld na 18 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde divisie.
Verenigingen met een 1e elftal op zaterdag en zondag
Er zijn verenigingen die zowel een eerste elftal op zaterdag als op zondag hebben. Een speler die heeft deelgenomen aan een door de KNVB vastgestelde officiële wedstrijd van het eerste elftal op zaterdag, mag niet meer uitkomen in een officiële wedstrijd van het eerste elftal op zondag en omgekeerd. Voor competities met gemengde competities of weekendvoetbal (Tweede t/m Vierde divisie en de eerste klassen mannen) is de gekozen speeldag van de vereniging bepalend.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Specifieke Regels voor Senioren Mannen
Voor senioren mannen geboren op of na 1 januari 2003 gelden dezelfde basisregels als hierboven beschreven. Zodra een speler 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse (bepaalde trede op de ladder) is uitgekomen, dan mag deze speler niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse (lagere trede op de ladder) deelnemen. Onderscheid in speeldag wordt niet gemaakt en voor de telling van wedstrijden worden bekerwedstrijden niet meegeteld. Voor de Tweede divisie, Derde divisie en Vierde divisie geldt dat zodra een speler 18 (na) competitiewedstrijden in een bepaalde divisie (bepaalde trede op de ladder) is uitgekomen, dan mag deze speler niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse (lagere trede op de ladder) deelnemen. Onderscheid in speeldag wordt niet gemaakt en voor de telling van wedstrijden worden bekerwedstrijden niet meegeteld. Onder een lager team wordt in dit verband verstaan een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld.
Uitkomen op zaterdag en zondag
Senioren mannen geboren op of na 1 januari 2003 behouden de mogelijkheid om zowel in categorie A op zaterdag als op zondag uit te komen. Echter, zodra een speler uit deze leeftijdsklasse vijf (na)competitiewedstrijden is uitgekomen in een 1e elftal dat behoort tot categorie A op zaterdag, mag deze speler niet meer uitkomen in een officiële wedstrijd van een 1e elftal dat behoort tot categorie A op zondag en omgekeerd.
Regels voor O23 Competities
Voor competities voor teams O23 geldt dat deelname mogelijk is voor spelers geboren op of na 1 januari 2003. Een speler die 15 (na)competitiewedstrijden in categorie A in een hoger team van de O23-competitie heeft gespeeld, mag niet meer deelnemen aan officiële wedstrijden van een lager team van de O23-competitie, ongeacht of dit lagere team in categorie A of B uitkomt. Als teams in dezelfde divisie of klasse uitkomen, is deze beperking niet van toepassing. In de categorie A O23 zijn maximaal twee dispensatiespelers toegestaan, ongeacht hun leeftijd.
Senioren Vrouwen
Met ingang van het seizoen 2025/’26 geldt ook voor senioren vrouwen een “speelgerechtigdheidsladder”. De ladder voor categorie A senioren vrouwen ziet er als volgt uit:
Eredivisie t/m 2e Divisie > Topklasse > Hoofdklasse > Eerste klasse > Tweede klasse > Derde klasse > Categorie B senioren vrouwen
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Zodra een speelster 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse (bepaalde trede op de ladder) is uitgekomen, dan mag deze speelster niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse (lagere trede op de ladder) deelnemen. Onderscheid in speeldag wordt niet gemaakt en voor de telling van wedstrijden worden bekerwedstrijden niet meegeteld. Onder een lager team wordt in dit verband verstaan een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld. Als teams in dezelfde divisie of klasse uitkomen, dan geldt deze beperking niet.
Het is belangrijk te weten dat een speelster niet alleen bij de vrouwen, maar ook bij de mannen kan uitkomen. Deelname aan wedstrijden bij de mannen heeft geen gevolgen voor deelname aan wedstrijden bij de vrouwen.
Verenigingen met een 1e elftal op zaterdag en zondag
Er zijn ook verenigingen met zowel een eerste vrouwenelftal op zaterdag als op zondag.
Senioren vrouwen geboren op of na 1 januari 2006
Vrouwen en meiden geboren op of na 1 januari 2006 kunnen onbeperkt in seniorenklassen uitkomen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden van hun eigen leeftijdsklasse.
Deze vrouwen en meiden hebben de mogelijkheid om zowel in categorie A op zaterdag als in categorie A op zondag uit te komen. Echter, zodra een speelster uit deze leeftijdsklasse 15 (na)competitiewedstrijden is uitgekomen in een elftal dat behoort tot categorie A op zaterdag, mag deze speelster niet meer uitkomen in een officiële wedstrijd van een elftal dat behoort tot categorie A op zondag en omgekeerd. Deze beperking geldt niet voor de MO20 competitie.
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
Jeugdvoetbal (JO13 t/m JO19)
Voor jeugdspelers (JO13 t/m JO19) geldt dat zodra een speler 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse (van zijn eigen leeftijdscategorie) is uitgekomen, hij niet meer mag deelnemen aan officiële wedstrijden van een team dat in een lagere klasse (jongere leeftijdscategorie) uitkomt. Als teams in dezelfde divisie of klasse uitkomen, geldt deze beperking niet.
Meedoen in oudere leeftijdsklassen
Jeugdspelers kunnen in oudere leeftijdsklassen meedoen zonder dat dit gevolgen heeft voor deelname aan wedstrijden in de eigen leeftijdsklasse, met uitzondering van elftallen in categorie B. Vanwege deze verruiming wordt er in het jeugdvoetbal niet met een speelgerechtigdheidsladder gewerkt. Jeugdspelers krijgen hierdoor meer mogelijkheden om ervaring op te doen in oudere leeftijdsklassen.
Wedstrijden die behoren tot de reguliere competitiefasen (hoofdklasse fase 1 t/m 3 en divisie najaar/voorjaarsreeks) worden meegeteld in de wedstrijdtelling.
Dispensatiespelers
Dispensatiespelers in categorie A zijn alleen toegestaan na een (her)indeling of met expliciete toestemming. De competitieleider zal de vereniging hierop attenderen als een opwaardeerverzoek nodig is. Zodra een speler gecombineerd 15 (na)competitiewedstrijden in zijn eigen of een oudere leeftijdscategorie in categorie A heeft gespeeld, mag hij niet meer als dispensatiespeler uitkomen in zijn eigen leeftijd en/of een jongere leeftijdscategorie categorie B.
De minimale leeftijd om bij de senioren uit te komen is 15 jaar.
Meidenvoetbal (MO13 t/m MO20)
Voor meidenvoetbal (MO13 t/m MO20) geldt een vergelijkbare regeling als bij de jongens. Zodra een speelster 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse (van haar eigen leeftijdscategorie) is uitgekomen, mag ze niet meer deelnemen aan officiële wedstrijden van een team dat in een lagere klasse (jongere leeftijdscategorie) uitkomt. Deze vastspeelregeling is ook van toepassing op de 4e fase (Final League).
Meedoen in oudere leeftijdsklassen
Meiden kunnen in oudere leeftijdsklassen meedoen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden in de eigen leeftijdsklasse. Er wordt in het meidenvoetbal geen speelgerechtigdheidsladder gehanteerd, waardoor meiden meer mogelijkheden krijgen om ervaring op te doen in oudere leeftijdsklassen. Dit geldt ook voor deelname aan wedstrijden van een JO-team, waarbij een speelster 1 jaar ouder mag zijn dan wat voor die leeftijdsklasse van toepassing is.
Deelname competitie MO20 geboren op of na 1 januari 2005
Deelname aan de MO20 competities is mogelijk voor speelsters die geboren zijn op of na 1 januari 2005. Voor hen geldt de beperking dat een speler die 15 (na)competitiewedstrijden in categorie A in een hoger team van de MO20-competitie is uitgekomen niet meer aan officiële wedstrijden van een lager team van MO20-competitie mag deelnemen ongeacht of dit lagere team in categorie A of B uitkomt. Onder een lager team wordt in dit verband verstaan een team dat in een lagere divisie of klasse is ingedeeld.
Uitkomen in MO17 en MO20
Een speelster mag uitkomen voor de MO17 divisie 1 vanaf de dag dat zij 14 jaar is geworden, en voor de MO20 vanaf de dag dat zij 15 jaar is geworden. Verder gelden voor deze spelers de bepalingen zoals deze zijn omschreven.
De minimale leeftijd om bij de senioren uit te komen is 15 jaar.
Het Tellen van Wedstrijden
Om te bepalen of een speler speelgerechtigd is, is het nauwkeurig tellen van wedstrijden van groot belang. Alleen de wedstrijden waaraan de speler daadwerkelijk heeft deelgenomen tellen mee. Als een speler wel op het wedstrijdformulier staat, maar alleen op de bank heeft gezeten, wordt de wedstrijd niet meegeteld. Een wedstrijd die niet is uitgespeeld en waarvan het restant op een later moment wordt gespeeld, telt als één gespeelde wedstrijd.
Waar Vind je Informatie over Spelersstatistieken?
In Sportlink Club kun je opzoeken hoeveel wedstrijden een speler in een team heeft gespeeld. Ga naar Wedstrijdzaken - Teams, klik op het betreffende team/elftal en kies rechtsonder voor 'team-spelersstatistieken'. Selecteer bij speltype 'veldvoetbal competitie' en klik op het vergrootglas. Activeer de kolom 'wedstrijden met speeltijd' via het icoontje 'kolommen wijzigen'. Let op: alleen spelers die in het bondsteam staan, worden geteld. Het advies is om incidentele spelers ook aan het bondsteam toe te voegen. Er kunnen geen rechten worden ontleend aan de spelersstatistieken.
Wisselregels
Naast de vastspeelregeling zijn er ook regels omtrent het wisselen van spelers. Deze regels variëren per categorie:
- Categorie A Mannen en vrouwen (incl. O21 en O23): 5 wisselspelers, 4 wisselmomenten (3 tijdens het spel, 1 in de rust), geen doorwisselen.
- JO19: 5 wisselspelers, 4 wisselmomenten (3 tijdens het spel, 1 in de rust), geen doorwisselen.
- JO15, JO16, JO17, MO15, MO17, MO20: 7 wisselspelers, 4 wisselmomenten (3 tijdens het spel, 1 in de rust), ja doorwisselen.
- MO13, JO13, JO14: 7 wisselspelers, onbeperkt wisselen, ja doorwisselen.
- Categorie B Alle categorieën: 7 wisselspelers, onbeperkt wisselen, ja doorwisselen.
Bij de O15 t/m O17 en MO20 categorie A staan per wedstrijd maximaal 18 spelers op het wedstrijdformulier. Hiervan beginnen 11 spelers in het veld en zitten maximaal 7 wisselspelers op de bank. Tijdens de wedstrijd zijn 4 wisselmomenten toegestaan: 3 tijdens de speeltijd en 1 in de rust. Bij elk wisselmoment mogen 7 spelers tegelijk gewisseld worden.
Vanaf de leeftijdscategorie Onder 19 (O19) geldt dat er tijdens een wedstrijd 4 wisselmomenten zijn toegestaan: 3 momenten tijdens de speeltijd en 1 moment in de rust. Binnen deze wisselmomenten mogen in totaal 5 spelers gewisseld worden gedurende de hele wedstrijd. Gewisselde spelers mogen niet opnieuw meespelen nadat zij zijn vervangen.
In de O13, O14 categorie A en gehele categorie B mag onbeperkt gewisseld worden met maximaal 7 wisselspelers. In de O13 en O14 wordt vliegend wisselen toegepast. In de O15 en ouder vindt het wisselen op de traditionele manier plaats.
tags: #knvb #15 #wedstrijden #regel #senioren