Knieblessures zijn een veelvoorkomend probleem bij voetballers, zowel in het veld als in de zaal. De sport vereist snelle bewegingen, wendingen en sprongen, wat de knieën zwaar kan belasten. Deze belasting kan leiden tot een verscheidenheid aan blessures, variërend van overbelastingsklachten tot acute trauma's. Dit artikel bespreekt de meest voorkomende knieblessures bij zaalvoetbal, hun oorzaken, symptomen, preventie en behandelingsmogelijkheden.
Overbelastingsklachten bij Kinderen in de Groei
Bij kinderen in de groei die intensief sporten, komen vaak overbelastingsklachten voor. Tijdens de groeispurt groeien de botten sneller dan de spieren en pezen. Dit kan leiden tot een disbalans en extra spanning op de aanhechtingsplaatsen van pezen, vooral bij de knie.
Osgood-Schlatter: De ziekte van Osgood-Schlatter is een veelvoorkomende knieklacht bij sportende kinderen, vooral jongens tijdens of net na de groeispurt. Herhaalde trekkrachten van de voorste dijbeenspier en kniepees op de aanhechtingsplaats aan het scheenbeen veroorzaken pijn en een ontstekingsreactie.
Risicofactoren:
- Interne factoren: Leeftijd en mate van groei, overgewicht.
- Externe factoren: Ondergrond, weersomstandigheden, training, sportuitrusting. Sporten waarbij gesprongen moet worden en een verhoging van de trainingsintensiteit of -omvang vormen een risico.
Symptomen:
- Geleidelijk ontstane pijn net onder de knie, meestal aan één knie, maar soms aan beide.
- De pijn kan erger worden bij springen, hurken, hardlopen, fietsen, traplopen of met gebogen benen zitten.
- In het eerste stadium is er pijn na het sporten die na rust weggaat.
- Later ontstaat de pijn al tijdens het sporten.
- Er kan een zwelling onder de knie ontstaan.
Behandeling:
- In het beginstadium is het mogelijk om door te trainen, maar de trainingsomvang en -intensiteit moeten worden teruggebracht.
- Springen is onverstandig.
- Pijn is de beperkende factor.
- In sommige gevallen zijn de klachten te ernstig om door te trainen.
- Het is wel van belang om de knie (licht) te blijven belasten, zodat de spieren niet verzwakken.
- De vermindering van de belasting of rustperiode moet gemiddeld drie maanden volgehouden worden, maar kan tot enkele jaren duren.
- Na succesvolle bestrijding van de klachten kan begonnen worden met rekoefeningen van de bovenbeenspieren (quadriceps en hamstrings) om de spieren goed op lengte te brengen.
- Verder is het belangrijk om de kracht en stabiliteit van de beenspieren te trainen.
- Alternatieve trainingen zoals zwemmen en andere sporten waarbij de knie niet zwaar belast wordt, zijn mogelijk.
- Koelen kan helpen om de pijn te bestrijden.
Preventie:
- Begin altijd met een goede warming-up.
- Voer de intensiteit en de omvang van de trainingen geleidelijk op.
- Doe thuis een aantal preventieve oefeningen ter verbetering van de spierfunctie.
- Train zoveel mogelijk op een zachte, maar wel effen ondergrond.
- Varieer de ondergrond zoveel mogelijk tijdens de training als er geen klachten (meer) zijn.
- Sporters met een (te) hoog lichaamsgewicht, lopen een grotere kans op blessures.
Voorste Kruisbandblessure (VKB)
De voorste kruisband is een band in de knie die samen met andere banden en de bovenbeenspieren zorgt voor schuif- en draaistabiliteit van de knie. Een voorste kruisbandblessure is een van de zwaarste knieblessures bij voetballers. Het herstel is over het algemeen lang en intensief.
Ontstaan:
De meeste voorste kruisbandblessures ontstaan in situaties waarbij er geen contact is met een van de andere spelers, zoals bij plotseling afremmen en van richting veranderen, landen na een sprong en 'kap'- en draaibewegingen. Vaak is in deze situaties de knie iets gebogen en knikt en draait deze naar binnen.
Lees ook: Voorkom knieblessures bij volleybal
Symptomen:
- Een ‘knap’ of een ‘plop’ voelen of horen bij het verdraaien van de knie.
- Pijn en een instabiel gevoel.
- De knie wordt meestal binnen een paar uur dik en stijf, door een bloeding in de knie.
Diagnose:
Deskundige (sport)artsen en fysiotherapeuten kunnen de stabiliteit testen en de verdenking op een scheur van de voorste kruisband bevestigen. Een MRI-onderzoek helpt bij twijfel en het vaststellen van bijkomende schade in de knie.
Risicofactoren:
- Spierzwakte van bijvoorbeeld hamstrings, bovenbeenspieren en romp.
- Vermoeidheid.
- Matige conditie.
- Eerdere knieblessure(s).
- Matige landingstechniek.
- Meisjes en vrouwen zijn ook vatbaarder voor een kruisbandblessure.
- Als je met de voetbalschoen vast komt te staan.
Behandeling:
- RICE-regel: Rust, IJs, Compressie, Elevatie.
- Een behandelplan wordt opgesteld door de behandelaar samen met de geblesseerde sporter.
- Revalidatie onder begeleiding van een (sport)fysiotherapeut.
- Een operatie kan uitkomst bieden als de wens bestaat om te blijven voetballen of wanneer er een instabiliteit blijft ondanks het trainen van de spieren rondom de knie.
Preventie:
Om de kans op knieblessures te verkleinen is het belangrijk dat spelers de belasting die bij wedstrijden of trainingen wordt gevraagd goed kunnen volhouden en de kniestabiliteit en coördinatie goed is.
Meniscusblessure
Bij voetballers komen meniscusblessures relatief vaak voor, vandaar de term "voetbalknie". Een meniscus is een schijfje van soepel kraakbeen in de vorm van een halve maan in de knie. Elke knie heeft een binnen- en buitenmeniscus. Ze zorgen voor:
- Het opvangen van de drukbelasting in de knie.
- Stabiliteit van de knie.
- Voeding van het gewrichtskraakbeen.
- Smering van de knie.
Ontstaan:
Meniscusletsel kan acuut ontstaan door een krachtige draaibeweging van de knie of geleidelijk door materiaalmoeheid.
Symptomen:
- Knie is de volgende dag gezwollen of is na het voetballen regelmatig dik.
- Knie niet meer goed kan buigen of strekken.
- Knie op slot zit.
- Pijn.
Diagnose:
De diagnose wordt gesteld op basis van klachten, lichamelijk onderzoek en soms aanvullend beeldvormend onderzoek (röntgenonderzoek, MRI).
Lees ook: Verbeter je volleybalprestaties
Behandeling:
- Kijkoperatie waarbij het gescheurde gedeelte van de meniscus wordt verwijderd of gehecht.
- Revalidatieprogramma op maat.
Preventie:
- Zorg voor goed op de toestand van het speelveld aangepaste voetbalschoenen.
- Voetbal heel geconcentreerd en let goed op waar je tegenstanders en medespelers zich bevinden.
- Neem geen onnodige risico's in een wedstrijd.
- Besteed extra aandacht aan balansoefeningen voor het kniegewricht.
- Zorg voor een goede revalidatie na een eerder doorgemaakte knieblessure met specifieke aandacht voor de ontwikkeling van goede kracht van de bovenbeenspieren en een goede balansbeheersing van de knie.
Andere Knieblessures
- Patello-femorale pijnsyndroom: Klachten rond of onder de knieschijf, vooral bij jongere voetballers.
- Jumpers knee: Aandoening van de kniepees.
- Blessure aan de binnenste knieband: Pijn aan de binnenkant van de knie.
Algemene Preventietips voor Knieblessures
- Anatomie van de knie begrijpen: De knie is het grootste gewricht van het lichaam, gestabiliseerd door ligamenten, pezen en spieren.
- Goede warming-up: Acht tot tien minuten op 60-70 procent van je maximale hartslag om de gewrichten te smeren.
- Langzame opbouw van belasting: Zowel tijdens de training als van training tot training.
- Train alle grote beenspieren: Imbalans kan leiden tot blessures.
- Juiste techniek bij krachtoefeningen: Voorkom verkeerde uitvoering.
- Goede schoenen: Zorg voor demping en de juiste verdeling van druk, vooral bij explosieve sporten op een harde ondergrond.
- Vermijd overgewicht: Meer gewicht op de knie is meer kans op blessures.
- Pas op met Leg extensions: Deze plaatsen veel druk op de knie.
Diagnose en Behandeling door Professionals
Bij aanhoudende of ernstige knieklachten is het raadzaam een deskundige te raadplegen, zoals een huisarts, sportarts of fysiotherapeut. Zij kunnen de juiste diagnose stellen en een passend behandelplan opstellen. In sommige gevallen is een verwijzing naar een Sportmedisch Adviescentrum (SMA) noodzakelijk.
Sportmedisch Centrum (SMC) KNVB: De (sport)fysiotherapeuten van het Sportmedisch Centrum (SMC) van de KNVB zijn gespecialiseerd in de behandeling van knieblessures. Zij kunnen je op weg helpen door de juiste diagnose te stellen en oefen-/revalidatieprogramma op te stellen. Ook kunnen zij je begeleiden in de terugkeer naar het voetbalveld.
Lees ook: Optimaliseer je hockey spel met de juiste knie bescherming
tags: #knieblessures #zaalvoetbal