Het professionele voetbal is de laatste jaren geteisterd door schandalen rond matchfixing en doping. Er is een omkoopschandaal onthuld door Europol, dat slechts het topje van de ijsberg zou zijn. Daarnaast is er sprake geweest van langdurig dopinggebruik bij de Spaanse club Real Sociedad. Deze onthullingen hebben geleid tot een golf van verontwaardiging en vragen over de integriteit van de sport.
Omkoopschandalen in het Voetbal
Europol onthulde het grootste omkoopschandaal in de geschiedenis van het voetbal, waarbij bijna 400 wedstrijden gemanipuleerd zouden zijn. Het gaat om wedstrijden in de Champions League, maar ook bij WK- en EK-kwalificaties. Er zouden 425 corrupte officials en spelers rondlopen op de Europese velden, waaronder vijf Nederlanders.
Een verdachte wedstrijd is Dynamo Zagreb - Olympique Lyon op 7 december 2011. Lyon won met 7-1, waardoor ze doorgingen in de Champions League ten koste van Ajax. De knipoog van Domagoj Vida en zijn verleden als gokker maken deze wedstrijd verdacht.
De Rol van Goksyndicaten
Onderzoeksjournalist Douglas De Coninck beschrijft in zijn boek ‘Gokziek’ hoe de wereld van omkoping in elkaar steekt, met de zaak rond de Belgische ‘Gokchinees’ Zheyun Ye als rode draad. Ye wurmde zich binnen bij Lierse SK als een investeerder, die als eerste eis had dat de waarde van de club aanzienlijk daalt. Om die waarde te laten dalen, moest Lierse SK wedstrijden verliezen. Ye wedde op meerdere paarden tegelijk en dook op bij La Louvière, GBA en SK Ronse. Hij zocht een partner binnen de club en liet die een groepje spelers bij elkaar scharrelen. Ye kreeg de opdrachten vanuit Azië, waar de gokmaffia bepaalde wat de score die dag moest worden.
De Coninck noemt verschillende clubs en wedstrijden die verdacht zijn omdat er in een korte tijd extreem hoog werd ingezet in voornamelijk Azië. De Canadese onderzoeksjournalist Declan Hill onderzocht voor zijn boek ‘The Fix’ ook tal van WK-wedstrijden, waaronder Ghana-Brazilië (0-3), Italië-Ghana (2-0), Italië-Oekraïne (3-0) en Engeland-Ecuador (1-0) in 2006.
Lees ook: Voetbal en corruptie: Een diepgaande analyse
Voorbeelden van Matchfixing
Er zijn tal van voorbeelden van matchfixing in het voetbal. In 1900 kreeg Burnley-doelman Jack Hillman een schorsing van een jaar, nadat hij degradatie van zijn club had willen voorkomen door spelers van Nottingham Forest om te kopen. In 1964 werden de Sheffield Wednesday-spelers Peter Swan, David Layne en Tony Kay levenslang geschorst wegens hun betrokkenheid bij een gokschandaal.
In 1984 lekte in België uit dat Standard Luik aanvoerder Erik Gerets de spelers van Waterschei twee jaar eerder geld had geboden om het rustig aan te doen, waardoor Standard Luik kampioen werd. AS Roma-voorzitter Dino Viola probeerde de scheidsrechter om te kopen voor een UEFA Cup-wedstrijd tegen Dundee United, waardoor zijn club vier jaar geen Europees voetbal mocht spelen.
In Nederland was de legendarische doelman Wim Landman betrokken bij de meest spraakmakende omkoping uit de historie van vijftig jaar betaald voetbal. Als doelman van SHS kreeg hij op 26 mei 1956 bezoek van BVV-supporters, die hem geld boden als hij ervoor zorgde dat BVV zou winnen van SHS. Landman ging akkoord en leverde een wanprestatie, waardoor BVV met 1-5 won. Hij werd geschorst van 16 maart 1959 tot 1 juli 1960.
Recente Ontwikkelingen en Onderzoeken
Een recent voorbeeld van een onderzoek naar matchfixing is de finale van de Rock Cup in Gibraltar, waar Gibraltar United het opnam tegen Europa FC. Voor de wedstrijd werden de drie beste spelers op de bank gezet en was er vanuit de kant van Gibraltar United weinig inzet. De bond van Gibraltar stelde een onderzoek naar matchfixing in.
In Nederland waarschuwen onderzoekers van Integrity & Investigation van KPMG dat het betaald voetbal kwetsbaar is voor inmenging van criminele organisaties. Zolang er profvoetbal bestaat en er op wedstrijden wordt gegokt, zullen er omkoopschandalen voorkomen.
Lees ook: Essentiële keepersuitrusting
Andere Vormen van Manipulatie
Naast omkoping zijn er ook andere manieren om wedstrijden te manipuleren. Een voorbeeld is de lichtmast-zwendelzaak, waarbij de lichtmasten tijdens een wedstrijd 'toevallig' niet meer werkten. Op de illegale Aziatische gokmarkt betekende dat dat de tussenstand op dat moment de eindstand werd.
Een ander voorbeeld is de pasteitjes-affaire, waarbij reservedoelman Wayne Shaw van Sutton United op staande voet werd ontslagen nadat hij tijdens een wedstrijd met Arsenal een pasteitje had gegeten. Op deze actie kon geld worden ingezet bij wedkantoren van Sun Bets.
Een extreem voorbeeld is een doelman van Cremonese, die slaapmiddelen door de drankjes van zijn eigen teamleden mengde. Toen één van hen een verkeersongeluk kreeg, stelde de politie een onderzoek in en kwam de manipulatie aan het licht.
De Impact op Spelers en Carrières
Matchfixing en doping kunnen een verwoestende impact hebben op de carrières van spelers. Achraf Nait Brahim bereikte de bekerfinale van Gibraltar en dwong een transfer naar Málaga CF af, maar een foute zaakwaarnemer, knieblessure en de coronacrisis verhinderden een doorbraak bij de Spaanse club. Hij heeft nu geleerd om altijd een sportadvocaat of jurist naar een contract te laten kijken.
Wim Landman pleegde zelfmoord nadat hij betrokken was bij een omkoopschandaal. Hij leefde teruggetrokken en doodde zijn tijd met tekenen. Omdat de voetballerij hem had uitgekotst, onderhield hij geen contacten meer met voormalige medespelers.
Lees ook: Humphrey Mijnals in Oranje