Het scouten van talentvolle hockeyers is een cruciale taak om de doorstroom van talent naar de top te waarborgen. Dit artikel gaat dieper in op de aspecten waar scouts op letten bij het beoordelen van spelers, van fysieke vermogens tot mentale vaardigheden, en hoe dit proces bij verschillende organisaties in zijn werk gaat.
Scouting: Het Signaleren van Talent
Het doel van scouting is het signaleren van talenten, gericht op de langere termijn: ontwikkeling en potentie, maar ook stagnatie van spelers. Scouts geven een oordeel over spelers in het grijze gebied en adviseren over selectieteams met een oordeel over teams en leeftijdscategorieën heen. Dit alles om te komen tot een transparante, eenduidige manier van selecteren van spelers en het vormen van teams. Een afgeleide doelstelling is het voorkomen van commentaar van spelers en ouders en de verdenking van alle vormen van "vriendjespolitiek." Het motto hierbij is: eenduidig, eerlijk en open!
De Rol van de Scout
Karel Brandsma, Hoofd Scouting van sc Heerenveen, benadrukt dat hét talent niet bestaat, net zoals dé perfecte voetballer niet bestaat. Het gaat om spelers met aanleg voor een bepaalde positie en een bepaalde speelwijze. Scouts zijn liefhebbers van het spelletje, vaak oud-voetballers of trainers, die hun aandeel willen leveren in het realiseren van de droom van een kind om het topvoetbal te halen. Ze bezoeken wedstrijden en trainingen om jeugdspelers in kaart te brengen via eigen observaties.
De KNHB en Regio Scouting
De KNHB heeft wijzigingen doorgevoerd in de opzet van haar jeugdopleiding om meer kinderen de kans te bieden deel te nemen aan de selecties voor een opleidingsteam. De zes oude districten zijn vervangen door acht regio’s, elk met een eigen U14-opleidingsteam. Deze regio’s vormen samen vier steunpunten met een eigen trainingslocatie. Verenigingen kunnen zoals vertrouwd talenten opgeven om selectie te doen voor het U14-opleidingsteam van hun regio. De KNHB zal de clubs daar afzonderlijk om vragen.
Iedere week bezoeken zo’n honderd KNVB-scouts in Nederland de standaardteams van de verenigingen uit de buurt. Zij kijken naar verschillende aspecten binnen het aanvallen, verdedigen en omschakelen. Het scouten moet leiden tot het verhogen van de doorstroom van talentvolle jongens en meisjes naar een hoger niveau. Ieder opleidingsgebied (Noord/Oost, Zuid en West Nederland) is opgedeeld in een aantal regio’s. Binnen die regio’s stuurt een coördinator (talentcoach) een aantal talentscouts aan, die per persoon zo’n acht tot twaalf verenigingen onder zich hebben. Iedere week bezoekt de scout een of meerdere van die clubs, hetzij op eigen initiatief, hetzij gestuurd door de talentcoach. Door die gestructureerde scouting brengt de KNVB de beste talenten (11 t/m 17 jaar) in beeld voor de selecties van het Jeugdplan Nederland.
Lees ook: Een diepgaande blik op de historische prestaties van het Duitse Dames Hockeyteam.
Aandacht voor Meisjes
De meeste scouts richten zich op het jongensvoetbal, maar omdat de beste meiden vaak in de standaardteams spelen en om te voorkomen dat het werk dubbelop wordt gedaan, letten zij ook op de meest opvallende meiden bij de clubs die zij bezoeken. Die meiden worden doorgespeeld aan de coördinator scouting bij de meiden, die vervolgens gericht scouts op pad stuurt om de desbetreffende meiden te bekijken. Naast de rapporten van de scouts worden ook tips van verenigingen, ouders en trainers nagetrokken, zeker wanneer het gaat om meiden die voetballen in een lager elftal.
Beoordelingscriteria
Het beoordelen van talentvolle spelers gaat aan de hand van vastgestelde criteria. Bij het aanvallen wordt gekeken naar de bijdrage in het aanvallen, zoals vrijlopen, passen, dribbelen, positie kiezen en aanspeelbaar zijn, zowel individueel als in relatie tot medespelers. Bij het verdedigen gaat het om de bijdrage binnen verdedigen, zoals positie kiezen, duelleren om de bal, onderscheppen van de bal, rug- en ruimtedekking geven, ook weer op individueel niveau en in samenwerking met teamgenoten. Omschakelen is een cruciale teamfunctie, waarbij gekeken wordt naar wat een speler doet als hijzelf of het team de bal verliest of verovert. Tot slot wordt gekeken naar specifieke kwaliteiten van een speler die hem onderscheiden van zijn leeftijdsgenoten.
Selectiebeleid: Transparantie en Eenduidigheid
Het selectiebeleid is een jaarlijks terugkerende discussie binnen iedere vereniging. De meest gehoorde klacht is dat er sprake is van vriendjespolitiek en dat beslissingen op ontransparante wijze genomen worden. Het is daarom aan te raden om het beleid omtrent teamindelingen op te nemen in het technisch handboek van de vereniging. Het doel is het komen tot een transparante, eenduidige manier van selecteren van spelers en het vormen van teams. Afgeleide doelstelling is het voorkomen van commentaar van spelers en ouders en (de verdenking van) alle vormen van "vriendjespolitiek". Motto: eenduidig, eerlijk en open!
De Voetbalacademie van SC Heerenveen
De Voetbalacademie is de naam van de jeugdopleiding van SC Heerenveen. Het doel van de Voetbalacademie is om jeugdspelers op te leiden tot profvoetballer. In de Voetbalacademie zijn slechts een beperkt aantal teams opgenomen. Deze spelers trainen minimaal vier keer per week en komen in competitieverband uit in de jeugdteams van SC Heerenveen. Er wordt met een eenduidige manier van werken door de hele club gewerkt. Zo veel mogelijk dezelfde speelwijze, trainingswijze, oefenvormen bij alle jeugdteams, gericht op de speelwijze van het eerste elftal. Kort gezegd komt het hier op neer: één gedachte, één werkwijze, één visie!
Belang van Plezier en Ontwikkeling
Het is belangrijk dat jonge spelers plezier hebben aan de activiteiten en niet te lang teleurgesteld zijn als ze niet geselecteerd worden. Er komt altijd weer een moment om de scouts je kunnen te laten zien! Het gaat erom hoe een jeugdlid zich ontwikkelt - en niet wat hij toevallig op dat moment kan. Het is van groot belang dat we niet teams opleiden die prijzen moeten winnen, maar spelers die zo goed mogelijk kunnen worden. Met andere woorden: probeer van een jeugdspeler een zo compleet mogelijke hockeyer te maken.
Lees ook: De evolutie van hockey: een gedetailleerde analyse
Het Teamway Systeem
Het Teamway systeem is een beoordelingssysteem dat bestaat uit 22 functionele componenten van de sport. De actuele vorm van de speler moet ingevoerd zijn om optimaal advies te krijgen. De objectieve criteria, die uit tests of video-analyse komen, kunnen worden ingevoerd. Iedere component van een speler wordt beoordeeld met een cijfer van 1 tot 5. Nadat de 22 basis-kwaliteiten van iedere speler zijn ingevoerd wordt het basis team ingevoerd mbv de “schuifschakelaars”. Met opstelling 2 kan de invloed van opstelling 2 uitgerekend worden. De cijfers achter opstelling 2 geven nu de beoordeling van het team met de wissels aan. Met dit systeem kunnen spelers gezocht worden die de betreffende componenten in het team versterken.
Het Leeftijdseffect en Vroegspecialisatie
Voetbal is een open skill sport, wat betekent dat veel vaardigheden zich steeds moeten aanpassen aan een veranderende omgeving. Het is ontzettend moeilijk, zo niet onmogelijk om een voorspelling te doen bij 7 en 8 jarigen over wie er over 10 jaar de beste voetballer is. Bovendien zoeken scouts in Nederland nog altijd veel te vaak naar jongens die qua prestatie nu boven hun leeftijdsgenoten uitsteken en niet naar jongens die de potentie hebben om later de top te halen. Vroegrijpe jongens zijn in het voordeel, omdat ze sterker zijn en meer duels winnen. Scouts houden anno 2016 nog steeds veel te weinig rekening met het leeftijdseffect en of de jongens vroegrijpers of laatrijpers zijn.
In Duitsland zijn ze al jaren geleden gestopt met het scouten van kinderen onder de 11 jaar. Profclubs stationeren daarom hun trainers part-time bij amateurclubs. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat intensief trainen tussen het 6e en 12e jaar de kans niet vergroot op een carrière als profvoetballer. Zo vroeg al specialiseren is niet nodig voor de voetbalsport, maar meer geschikt voor een sport als turnen en kunstrijden.
Kampong Hockey: Gedegen Jeugdopleiding
Kampong Hockey hecht veel waarde aan een gedegen opleiding van de jeugd. De uitgangspunten bij de opleiding en begeleiding van de jeugd is om elk individueel jeugdlid op zijn/haar niveau, vaardigheden en motivatie maximaal te laten door ontwikkelen via een eigen leerlijn, voor een zo groot mogelijk spelplezier. Om de teams zo goed mogelijk in te delen brengen de Kampong scouts gedurende het hele jaar de technische- en tactische hockey vaardigheden, de instelling, de houding en de betrokkenheid bij het spel van jeugdspelers in kaart. De bevindingen van de scouts worden gedeeld met de lijncoördinatoren.
Selectieteams KNHB
Er zijn verschillende mogelijkheden om in een KNHB selectieteam terecht te komen. Hierbij is het goed om te weten dat de selectieprocedure van U14 en U15 anders is dan de procedure rond de overige selectieteams. Daarnaast vindt er op meerdere momenten een naselectie plaats, waardoor spelers die zijn afgevallen, niet opgegeven zijn of zich later ontwikkeld hebben, alsnog geselecteerd kunnen worden. De Nederlands U16 selectie start in september met trainen en het spelen van onderlinge wedstrijden. Van deze groep worden ongeveer 23 spelers geselecteerd. De Nederlands U16 selectie traint tot en met de herfstvakantie. Tijdens de tweede seizoenshelft bereiden de teams zich voor op 3 internationale evenementen tijdens Pasen, Pinksteren en in de zomer.
Lees ook: Een overzicht van de carrière van Chloe Hockey en haar bijdrage aan het Nederlandse hockey.
Selectiecriteria: Technisch, Tactisch, Fysiek en Mentaal
De selectiecriteria zijn onder te verdelen in technisch, tactisch, fysiek en mentaal. Onder laatstgenoemde vallen onder andere de communicatieve vaardigheden. Bij Ajax hanteren ze de term TIPS: Techniek, Inzicht, Persoonlijkheid, Snelheid. Het is belangrijk om naar het hele plaatje te kijken en niet alleen naar de hockeykwaliteiten. Als jonge speler zat Smolenaars in de districtsselectie voor het Noord-Hollands zaalhockeyteam. Daar hadden zij - naast een technische en tactische test - ook een schriftelijke test. Hierin werd dieper ingegaan op wedstrijdsituaties en welke keuze je daarbij zou maken. Ook werd hun spelregelkennis getoetst.
Het Belang van Mentale Vaardigheden
Mentale vaardigheden worden nog onderschat. Techniek of tactiek is te leren. Intrinsieke motivatie daarentegen is bijna niet aan te leren. Daarom is het van belang dat begeleiders beschikken over de juiste kennis om de mentale aspecten van een speler goed te kunnen wegen. Testen als MBTI, Action Type of Insights geven de coach veel handreikingen op dit vlak. Het is van groot belang dat je spelers bewust laat worden van hun talenten en wat ze hiermee kunnen. Kortom: wie ben je en wat wil je? Als trainer kun je spelers helpen om hun ontwikkelingsgebieden te benoemen.