Binnen de voetbalwereld neemt de keeper een unieke positie in. Om de kwaliteiten van de jeugdkeeper op technisch, persoonlijk en sportief vlak te verbeteren, is het van belang om aandacht te besteden aan de ontwikkeling van de keeper, vanaf de basis tot aan de meer geavanceerde technieken. Dit artikel duikt in de wereld van de keeperstraining, waarbij we kijken naar verschillende aspecten, van jeugdopleiding tot mentale begeleiding, en van basistechnieken tot geavanceerde vaardigheden.
Jeugdopleiding en Ontwikkeling
Het verbeteren van de jeugdopleiding voor keepers vereist een gekwalificeerd technisch kader. Binnen de jeugdopleiding dienen de omstandigheden gecreëerd te worden dat zowel prestatiegericht als recreatief voetbal tot de mogelijkheden behoren. Elke keeper verdient voldoende aandacht en begeleiding vanuit onze vereniging. Uiteraard geldt dit ook voor keepers die de overgang maken naar betaald voetbal organisaties. Dit om zich prettig te voelen en sportief gezien de beste prestatie neer te kunnen zetten.
Het Jeugdplan: Een Fundament voor Groei
Door het opstellen van een keepers jeugdplan, zoals bijvoorbeeld bij VV Vorden, kunnen we de kwaliteiten van de jeugdkeeper op technisch, persoonlijk en sportief vlak verbeteren. In dit jeugdplan wordt beschreven welke specifieke doelen er per leeftijdscategorie gerealiseerd moeten worden. Het is in de optiek van de keeperstrainers goed om periodiek een voortgangsgesprek te voeren tussen keeperstrainers en Technische Jeugd Commissie. Dit voortgangsgesprek moet inzicht geven in de persoonlijke ontwikkeling van iedere keeper.
Aandacht voor Doorstroming
Het is van groot belang voldoende aandacht te schenken aan de doorstroming van junioren keepers richting senioren. Elke keeper verdient voldoende aandacht en begeleiding vanuit onze vereniging. Dit om zich prettig te voelen en sportief gezien de beste prestatie neer te kunnen zetten.
Training op Maat
Onder leiding van de keeperstrainer wordt er wekelijks keeperstraining aangeboden aan de jeugd van F tot en met A. Iedere keeper krijgt training op zijn/haar niveau. Dit hoeft niet altijd samen te zijn met keepers uit dezelfde leeftijdscategorie. Als blijkt dat het voor een keeper beter is om mee te trainen met andere leeftijdsgroep (ouder/jonger) dient er geschoven te worden ten goede van de betreffende keeper.
Lees ook: Essentiële keepersuitrusting
De Rol van de Technische Jeugd Commissie (TJC)
De TJC richt zich op het uitvoeren van het opgestelde beleidsplan. De hoofdtaak hierin is het zorg dragen voor een goede organisatie van de faciliteiten waarmee getraind moet worden.
De Keeperstrainer: Meer dan Alleen een Trainer
De keeperstrainer verzorgt wekelijks de trainingen voor de keepers. Houdt hierbij rekening met het niveau van elke individuele keeper en heeft als doel de individuele keeper beter te maken op technisch, tactisch en mentaal vlak. Na elke training nagaan of de doelstelling is bereikt tijdens de training. Eventueel nabespreken met de keepers zelf of de doelstellingen bereikt zijn. Durf een training aan te passen als je ziet of merkt dat het niet goed loopt.
Evaluatie en Ontwikkeling
Deze vaardigheden zullen bij elke evaluatie opgenomen worden in een evaluatieschema. Trainers en leiders kunnen hiermee een goed inzicht krijgen in de ontwikkeling van de keeper. In de opstelling op de volgende pagina is aangegeven hoe deze ontwikkelingen en vaardigheden door de verschillende leeftijdsfases worden gehanteerd.
Specifieke aandacht per leeftijdscategorie
De F keepers zijn eigenlijk nog geen doelgroep. Het advies is om alle spelers bij toerbeurt te laten keepen. Dit om het meevoetballend vermogen voor een toekomstige keeper zo goed mogelijk te ontwikkelen op deze leeftijd. Mocht er toch een speler zijn die echt graag wil keepen, laat hem of haar dan iedere week een halve wedstrijd keepen. Bij de F en E keepers is het belangrijkste dat men voor ogen houdt dat plezier het belangrijkste is. Een vervolg is het bijbrengen van basistechnieken en basisbegrippen.
Technische Vaardigheden en Training
Keeperstraining is een apart onderdeel binnen de voetbaltraining. Vaak alleen met de keepers. Techniek, verwerken van voorzetten, 1v1 etc. Kortom genoeg onderdelen om te trainen. Als keeperstrainer van sc Veendam stond ik 2 keer per week met de keepers op het veld. De eerste training van de week lag de nadruk op de sprongkracht en reactievermogen. Met een lekker gevoel richting de wedstrijd gingen. Positie kiezen) goed onder de knie krijgen. Sprongkracht en het reactievermogen worden gewerkt. Meevoetballen belangrijk dat ze bij de groepstraining ook de vormen mee doen. De eerste taak van een keeper is het tegenhouden van ballen. Ervaringsvak en zeg ik altijd tegen keepers kijk verder dan de situatie. Situaties doorziet zoveel te eerder kan je er naar handelen. In de voorbereiding moet een keeper net als spelers weer wennen. Sprongvormen maar laat een keeper rustig alle onderdelen weer een aantal keren doen. Worden getraind.
Lees ook: Humphrey Mijnals in Oranje
Basistechnieken en Basisbegrippen
Doel aanleren c.q. Opbouwend / aanvallend (dropkick, volley, doeltrap, uitgooien, bal in het spel brengen n.a.v. Krachttraining d.m.v. Opbouwend / aanvallend ( spelhervatten d.m.v. Opbouwend / aanvallend; uittrappen d.m.v.
Automatisering en Verfijning
Aangeleerde vaardigheden moeten automatismen worden. Trainingen moeten in hoog tempo afgewerkt worden en onder druk van tegenstander(s) en medespelers. Alle technische, tactische en organisatorische vaardigheden moeten verfijnt worden. Naast de gerichte keeperstraining is het van belang dat er regelmatig teamtrainingen worden gehouden, die gericht zijn op de specifieke aspecten van de keeper en de verdediging. Dit kan zijn in aanvallen of in verdedigend opzicht. Het doel is een viertal trainingen inrichten op specifieke spelsituaties. Een aantal specifieke oefeningen uitgewerkt door trainers en keeperstrainer.
Beoordeling en Feedback
Om een goed beeld te krijgen van de individuele keeper wordt er met regelmaat en beoordelingsformulier ingevuld. Het formulier kan gebruikt worden door de keeperstrainers. Op deze manier is de groei, sterke / zwakke punten goed in kaart te krijgen en hier op in te spelen. Om de kwaliteit van de keepersopleiding binnen v.v. Vorden te waarborgen, is het belangrijk dat de keeperstrainers iedere zes weken een overleg plannen om de voortgang van de keepers te bespreken.
Het Mentale Aspect: Meer dan Alleen Reflexen
Keepen is meer dan alleen fysieke vaardigheden. Het mentale aspect speelt een cruciale rol in de prestaties van een keeper. Zelfvertrouwen, concentratie, en het vermogen om met druk om te gaan zijn essentieel.
De Unieke Persoonlijkheid van Keepers
‘Wij weten allemaal dat keepers unieke mensen zijn en vaak anders dan spelers. Je hebt een keeper die van veel aandacht houdt en het heerlijk vindt om het middelpunt van de belangstelling te zijn en je hebt een keeper die nauwelijks iets zegt, erg op zichzelf is en zijn eigen ding doet. Dit zijn twee extremen. Het is belangrijk dat je als keeperstrainer of trainer/coach de tijd neemt om de mens achter de keeper te leren kennen. Want als je de mens achter de helm kent, kan het vaak verhelderend zijn te begrijpen waarom een keeper de dingen doet zoals hij ze doet. Of het nou tijdens een teamtraining is of een wedstrijd is. Bedenk altijd dat keepers unieke individuen zijn in een teamsport en derhalve een andersoortige omgang vragen [dan een speler].
Lees ook: De nasleep van het ongeluk: een analyse
Het Belang van Plezier
‘Wanneer een kind ervan overtuigd is om keeper te zijn, zal ik het alleen maar toejuichen en ondersteunen als ouder, trainer of coach, ongeacht of het een heel goede speler is. Natuurlijk zijn er ook kinderen die het niet zeker weten en het allebei leuk vinden om te doen: zowel het keepen als het spelen.
Keeperstraining: Een Vak Apart
‘Voor de kinderen die vaste keeper zijn is het van belang dat ze keeperstraining krijgen op hun club. Keepen is een vak apart. Trainer/coaches kunnen niet alleen maar aandacht geven aan een keeper tijdens een teamtraining, want er zijn nou eenmaal meer spelers dan keepers in een team. Het blijft een uitdaging voor trainer/coaches om keepers optimaal te betrekken bij de teamtrainingen, en ook hoe zij met een keeper moeten omgaan. Het hoort er te vaak bij dat je als keeper een schietschijf bent op een training. Juist daarom is keeperstraining heel belangrijk, omdat tijdens de keeperstraining alle aandacht uitgaat naar de keeper.
De Basishouding en Communicatie
- De basishouding: hoe sta ik? - Hoe zet ik mijn verdediging neer d.m.v.
Eigen Stijl en Tactische Keuzes
‘Vanaf het moment dat een kind de keepersuitrusting aan doet, zie je al dat bij ieder kind de basis anders is. Op het moment dat de keeper vaste keeper is, merk je al heel snel dat iedere vaste keeper een eigen stijl van keepen heeft. Nog voordat de keeper het zelf bewust door heeft. Deze keepers zijn de ruwe diamanten die wij eigenlijk moeten en willen koesteren. Regelmatig zie ik ‘joystick’-coaches (of -ouders) die tijdens 1-op-1 of in overtalsituaties tegen de keeper schreeuwen: “Uit je goal komen!”, nog voordat de keeper zelf een tactische keuze heeft kunnen maken. Maar wat coaches of ouders onvoldoende beseffen is dat een keeper op dat moment al meerdere mogelijke situaties in zijn hoofd heeft afgespeeld. Coaches moeten leren om keepers hun eigen keuze te laten maken. Sommige keepers zijn lijnkeepers en andere keepers zijn cirkelkeepers. Vaak zijn lijnkeepers personen die als mens meer afwachtend zijn, wat risicomijdend zijn en dingen goed willen analyseren en observeren. Lijnkeepers zijn meestal wat rustiger, kijken de kat goed uit de boom en vertrouwen op hun reactie. Cirkelkeepers doen dingen meer impulsief, waarbij dit ook regelmatig goed uitpakt.
Leren van Eigen Keuzes
‘Als je nu als coach jouw tactische keuze gaat afdwingen op momenten dat je denkt dat dat moet, dan leert de keeper nooit voor zichzelf denken. Met als gevolg dat er nogal eens een moment van twijfel is. Op zo’n moment leert een keeper helemaal niets van zijn actie, want het was niet zijn eigen keuze. Als de keeper een duidelijke keuze maakt om wel uit te komen en dit pakt toch niet goed uit (hij had ‘achteraf’ beter kunnen blijven staan…), dan weet hij het voor de volgende keer als een vergelijkbare situatie zich nog een keer voordoet. Dan twijfelt hij niet, maar reageert hij effectiever omdat hij weet dat die keuze goed uitpakt.
Effectiviteit boven Techniek
‘Door de jaren heen zie ik veel keeperstrainers, keepersscholen en trainer/coaches die hun eigen stijl/visie projecteren op hun keepers. Als een keeper een bal heeft gestopt, hoor je vaak de keeperstrainer, trainer of coach zeggen: ‘Nee, niet zo, maar zo’. Er wordt met zo’n reactie meer gekeken naar de techniek die de keeperstrainer of trainer/coach zou willen zien bij de keeper dan naar de effectiviteit van de actie van de keeper. Wat ik ook zie is dat er in Nederland veel verschillende stijlen en visies zijn bij keeperstrainers, keepersscholen en coaches. Tel daarbij op dat nog niet alle trainer/coaches voldoende kennis hebben omtrent het keepen en hoe ze in trainingen en wedstrijden met hun keeper om kunnen gaan. Dat ze de neiging hebben om hun keeper niet alleen technisch, maar ook tactisch dingen te laten doen die niet helemaal bij hem passen.
De Killermentaliteit
‘Een keeper moet wel een killermentaliteit hebben of ontwikkelen om er alles, en ook echt alles aan te willen doen om de bal uit het doel te houden. De wijze waarop zou dan niet echt uit moeten maken. Natuurlijk heeft het geen zin als de keeper een bal stopt op een manier die niet effectief is en waardoor de bal met een rebound alsnog makkelijk in het doel gaat. Liefst wil je als keeper geen rebounds weggeven, maar dat is niet altijd mogelijk. Vooral op hoog niveau worden er vaker rebounds weggegeven in plaats van dat hij de bal al in zijn eerste actie heeft verwerkt. Daarom is het essentieel dat, als een keeper zijn unieke stijl ontwikkelt, deze ook resulteert in effectief keepen. Mochten er desondanks rebounds worden weggegeven, dat hij traint om een bal ook middels een tweede, derde of vierde actie te verwerken.
Jezelf Zijn als Keeper
‘Mijn visie als keeperexpert is dat je als keeper presteert hoe je als mens bent. Hoe je bent als mens bepaalt derhalve jouw stijl als keeper. Als je als keeper jezelf mag zijn, dan zit je het lekkerst in je vel en keep je het best.
Josine Koning: Een Persoonlijk Verhaal van Veerkracht
Het verhaal van Josine Koning, keepster van hockeyclub Den Bosch, illustreert de mentale uitdagingen en de veerkracht die nodig zijn om op topniveau te presteren. Na een teleurstellende selectie voor de Olympische Spelen in Parijs, vond Koning de kracht om terug te komen en te excelleren.
Omgaan met Teleurstelling
"Afvallen is een kutgevoel. Mensen zeggen wel dat het is alsof je in de rouw gaat, omdat je je droom opgeeft. Je gaat veel fases door." Dit hele seizoen werd ze geconfronteerd met het gemis. "De eerste training weer met Oranje, de eerste interland. Het was pijnlijk voor me. Je komt weer even terug in de emotie: dit had ik de hele zomer willen doen, met de meiden op het veld staan."
Hulp Zoeken en Emoties Erkennen
Ze besloot een week na de bekendmaking van de selectie hulp te zoeken bij een haptotherapeut, om beter bij haar gevoelens te komen. "Ik ben heel goed in emoties wegstoppen en opkroppen en dat werkt gewoon niet. Op de korte termijn wel, maar ik wilde voorkomen dat ik na een halfjaar tegen een muur aan zou lopen." Ze legt uit hoe de therapeut haar doorgaans begeleidt bij het voelen waar een emotie in haar lichaam zit. "Ze vraagt me om de voeten stevig op de grond te zetten, naar mijn buik te ademen en hardop uit te spreken waar ik een emotie voel. Als de tranen komen, weet ik dat het loskomt." "Het zijn vaak de diepe emoties die ervoor zorgen dat je twee weken lang stijve schouders hebt."
Kleine Doelen en Terugvinden van Plezier
Koning besloot haar doelen na de misgelopen Spelen klein te houden. "Presteren met Den Bosch. Het terugkomen in mijn normale Josine, gefocust, met een glimlach op het veld." Ze vond zichzelf weer terug. "Dat was na de zomer, denk ik, maar het was een geleidelijk proces. Pas na de winterstop besefte ik: ik ben terug en ik kan toch nog dat procentje beter."
Intuïtie en Gevoel
"Keepen is centimeterwerk en ook onderbuikgevoel. Je moet durven vertrouwen op je intuïtie en daardoor lang durven wachten, zodat je snel kan schakelen. Haptonomie speelt echt een belangrijke rol voor mij als keeper."
Mentale Begeleiding in de Top
Gelukkig is er bij Oranje, ook onder de nieuwe bondscoach Raoul Ehren, steeds meer ruimte voor gevoel, zegt ze. "Ehren is ook groot voorstander van iemand hebben om mee te praten. Dat had hij bij Den Bosch al jaren geleden geïntroduceerd en als bondscoach bij België ook. Zij waren een van de weinige teams die ook een teambegeleider op mentaal vlak mee hadden naar de Spelen van Parijs." Koning vertelt dat steeds meer tophockeysters mentale begeleiding hebben. "Het zou de normaalste zaak van de wereld moeten zijn, vind ik. Het is goed om je kwetsbaarheid te tonen."
FC Groningen Trainen als een Prof: Expertise en Passie
FC Groningen Trainen als een Prof organiseert in samenwerking met Keepersschool ‘Onder de Lat’ jaarlijks vele activiteiten speciaal voor keepers. Clinics of cyclussen bestaande uit meerdere trainingen, worden aangeboden en voor deze keepersactiviteiten heeft Trainen als een Prof de best beschikbare trainers weten te strikken. Met de specifieke kennis die beide keepertrainers meebrengen, de ongelooflijke passie voor het keepersvak en het feit dat deelnemers trainen in kleine groepen waardoor er veel persoonlijke aandacht is, onderscheidt FC Groningen Trainen als een Prof zich ook op het gebied van doelverdedigers.
Meerwaarde van Expertise
“Wij werken allebei op het hoogste niveau in Nederland en hebben veel contact met collega-keepertrainers van profclubs, maar ook met andere specialisten van FC Groningen,” vertelt Smit. “Die kennis over het keepersvak, maar ook over de facetten daar omheen is een absolute meerwaarde.” Bij FC Groningen Trainen als een Prof krijgen keepers dus oefeningen voorgeschoteld van dezelfde trainers die een nieuwe Sergio Padt of Jan Hoekstra klaarstomen voor de toekomst. “De trainingen zijn geschikt voor iedere keeper of keepster,” zegt Groothof. “We willen dat onze deelnemers vooral veel plezier halen uit het keepen. Het enige wat we verwachten, is gedrevenheid en de wil tonen om echt beter te worden. De keepers die dit elke training laten zien, kunnen wij vervolgens optimaal begeleiden en daardoor heel veel leren.”
De Keeper als Extreme Atleet
Sporten is goed voor iedereen en motorische vaardigheden helpen enorm in de ontwikkeling van kinderen op meerdere vlakken. Het bevordert het zelfvertrouwen en voldoende bewegen helpt bij de concentratie op school. “De keeper is misschien wel de meest extreme atleet van het team,” vervolgt Groothof. “Goed bewegen is goed voor een mens en essentieel voor een keeper.” “Daarom zitten in onze trainingen heel veel beweegvormen en motorische componenten verpakt in keepersoefeningen. Daarnaast is keepen een vak met verantwoordelijkheid.
Positieve Ontwikkeling in de Jeugd
Collega-keepertrainer Smit ziet een trend in voetballand waarbij - zeker vanwege de huidige spelvormen bij de jongste jeugd - kinderen pas op latere leeftijd vast onder de lat komen te staan. “In onze ogen een positieve ontwikkeling. Laat die jonge kids maar lekker vliegen en rennen over het veld. Daardoor worden het betere bewegers en deze betere bewegers die motorisch beter zijn onderlegd, leren weer sneller de specifieke vaardigheden van het keepersvak. Die kunnen wij ze uitstekend aanleren. Ook voor veldspelers is het goed om af en toe in het doel te staan. Het helpt in de bevorderen van spelinzicht en door andere oefeningen, andere bewegingen en andere vaardigheden te trainen leer je beter bewegen en word je een completere atleet.”
Trainen met Plezier: De Sleutel tot Succes
Naast technische en mentale aspecten is het belangrijk om plezier te hebben in het keepen. Plezier vergroot de motivatie en bevordert de ontwikkeling. Wat kan een trainer doen in zijn of haar voorbereiding en uitvoering om het spelplezier bij spelers (en zichzelf) te vergroten? In dit artikel gaat het over de trainer als trainer-coach en spelleider. De vragen om mee te nemen uit dit artikel zijn: Wat doe ik tot nu toe aan het vergroten van spelplezier? Is dat genoeg? Is dit een onderwerp waar ik me onbewust of bewust mee bezighoud? Wat kan ik doen om het voor mijzelf als trainer bewuster terug te laten komen in mijn trainingen?