Met diepe droefheid heeft FC Engelen het overlijden bekendgemaakt van Lenard den Teuling, een geliefd clubman, op woensdag 11 oktober 2023. De 41-jarige Den Teuling overleed aan de gevolgen van een ongelukkige botsing tijdens een wedstrijd op zondag 8 oktober 2023. Dit tragische incident heeft een golf van verdriet door de club veroorzaakt en de discussie over de veiligheid van keepers, met name het dragen van helmen, opnieuw aangewakkerd.
Een clubman in hart en nieren
Lenard den Teuling was veel meer dan alleen een keeper bij FC Engelen. Hij was een echte clubman, een vertrouwd gezicht en een gewaardeerd lid. Hij kwam ongeveer tien jaar geleden bij de club als keeper voor het eerste elftal, en stond toen al bekend als een befaamd zaalvoetbalkeeper. Zijn betrokkenheid bij de club groeide snel, zeker toen zijn zonen Jayden en Quinten lid werden. Lenard was bijna dagelijks op het sportcomplex te vinden, vaak samen met zijn gezin.
Naast zijn rol als keeper was Den Teuling ook keepers- en jeugdtrainer. Hij stond altijd klaar om training te geven, het voetbal te aanschouwen en natuurlijk het keeperswerk te analyseren. Rustig en niet luidruchtig, maar altijd bereid om een gedegen analyse te geven van wat goed ging en wat beter kon. Ook speelde hij zelf nog in het vierde elftal, altijd met een enorme winnaarsmentaliteit.
Het bestuur van FC Engelen omschreef Den Teuling als een meer dan betrokken lid, wat vele dagen per week op het sportpark te vinden was. "Met Lenard (41) verliest FC Engelen een echte clubman," aldus de club. "Hij was naast een gewaardeerd doelman ook onder meer keepers- en jeugdtrainer. Kortom een meer dan betrokken lid, wat vele dagen per week op het sportpark was te vinden. Ook stond hij nog steeds zijn mannetje in de zaal."
De impact van zijn overlijden op de club is enorm. "Dit verschrikkelijke nieuws slaat bij FC Engelen logischerwijs in als een bom," aldus de club. "Onze gedachten gaan in het bijzonder uit naar de nabestaanden van Lenard." FC Engelen heeft een samenzijn georganiseerd voor de teams en keepers waar Den Teuling onderdeel van uitmaakte en training aan gaf. Daarnaast is er een bijeenkomst voor alle leden van de club. Alle wedstrijden van FC Engelen zijn dit weekend afgelast uit respect voor Den Teuling.
Lees ook: Essentiële keepersuitrusting
In januari speelt het vierde elftal een herdenkingswedstrijd voor Lenard. De club heeft aangegeven dat Kelly, Jayden en Quinten de weg naar FC Engelen weer hebben kunnen en willen vinden, wat door de club zeer wordt gewaardeerd.
Het fatale incident
Op zondag 8 oktober 2023 ging het tijdens een wedstrijd van het vierde elftal vreselijk mis. Den Teuling kwam ongelukkig in botsing met een speler van RKDVC 11 en raakte daarbij ernstig gewond aan zijn hoofd. "Onze keeper ging voor de bal en werd aan zijn hoofd geraakt door een been, voet of wat dan ook van een speler van RKDVC," vertelde bestuurslid Wim van Sambeek. "Iedereen had al snel in de gaten dat het foute boel was. De tegenstander was ook behoorlijk ontdaan."
De ernst van de situatie was direct duidelijk, waarna onmiddellijk 112 werd gebeld. Een traumahelikopter landde op het veld en Den Teuling werd met spoed naar het ziekenhuis in Tilburg gebracht. Daar werd een zwelling op zijn hoofd geconstateerd en werd er mogelijk inwendig hersenletsel vastgesteld. Ondanks een operatie mocht alle hulp niet meer baten.
De discussie over keepershelmen laait op
Het overlijden van Lenard den Teuling heeft de discussie over de veiligheid van keepers en het dragen van helmen opnieuw aangewakkerd. De discussie is vergelijkbaar met de situatie rond Etienne Vaessen, die onlangs ook een zware botsing had tijdens een wedstrijd. Moeten keepers voortaan een helm dragen om hoofdletsel te voorkomen?
Argumenten voor een helmplicht
Neuropsycholoog Erik Matser is een groot voorstander van een helmplicht voor keepers. Hij wijst erop dat de hersenen kwetsbaar zijn en gemakkelijk beschadigd kunnen raken bij botsingen. "Er is geen enkele reden meer om géén helm op te doen," zegt Matser. "Ik heb een polikliniek voor hersenschade, en de voetbalvelden zijn leverancier van patiënten."
Lees ook: Humphrey Mijnals in Oranje
Matser legt uit dat de hersenen zacht zijn, "echt zo zacht als boter," en ingeklemd zitten in de schedel. Bij schokbelasting bewegen de hersenen in de schedel en schuren langs scherpe randen, wat kan leiden tot hersenletsel. Een helm kan deze schokbelasting verminderen en zo hersenletsel voorkomen.
Ruim vijf jaar geleden riep de Hersenstichting al op tot een helmverplichting voor kinderen tot 16 jaar. Als reden wordt gegeven dat de hersenen van kinderen niet volgroeid zijn, en dat de nekspieren klappen niet kunnen opvangen.
Argumenten tegen een helmplicht
Emeritus-hoogleraar klinische sportgeneeskunde Frank Backx twijfelt aan de haalbaarheid van een helmplicht. "Voetbal is een conservatieve sport. Zo'n plicht zal nooit lukken, want er is veel te veel weerstand. We kunnen het wel adviseren en promoten."
Backx erkent dat een helm een groot verschil zou kunnen maken bij het voorkomen van blessures, maar benadrukt dat ernstig hoofdletsel bij keepers relatief weinig voorkomt. "Het gebeurt echt niet vaak dat een voetbalkeeper blijvende schade overhoudt aan een botsing op het veld. Ik ben er bang voor dat de helm binnen de kortste keren in de hoek ligt, en dat hij niet gedragen wordt."
Daarnaast stelt Backx dat hoofd- en hersenletsel ook voorkomen kunnen worden door keepers te leren zichzelf te beschermen, bijvoorbeeld door andere in- en uitlooptechnieken bij een confrontatie tussen aanvaller en keeper. "We moeten niet denken dat een helm alles kan voorkomen."
Lees ook: De nasleep van het ongeluk: een analyse
De positie van de KNVB
De KNVB staat neutraal tegenover de keepershelm. "Als mensen hem op willen doen, dan is dat prima," aldus bondsarts van de KNVB Edwin Goedhart. Er is volgens hem nog geen noodzaak om er een verplichting van te maken. "Het idee dat een keepershelm een hersenschudding kan voorkomen, is niet waar. Een hersenschudding ontstaat uit een onverwachte draaibeweging."
Volgens Goedhart beschermt de keepershelm alleen tegen wonden op het voorhoofd en mogelijk botbreuken, maar die komen eigenlijk nooit voor. Bovendien zijn er volgens de bondsarts ook nadelen aan de keepershelm. "Als de helm van hard materiaal is gemaakt, dan kan je er zelfs nog anderen mee beschadigen. Ook voelen sommige mensen zich té goed beschermd. Die spelers tonen dan risicovoller gedrag en kunnen extra hard een kopduel ingaan."
De impact van hoofdletsel in het voetbal
Hoewel ernstig hoofdletsel bij keepers relatief weinig voorkomt, kunnen de gevolgen groot zijn. Hersenschuddingen, concentratieproblemen, hoofdpijn en vermoeidheid zijn allemaal mogelijke gevolgen. Matser: "Bij 80 procent herstelt dat. Bij 20 procent blijf je maanden tot jarenlang last houden van die schade. Dan wordt het een zogenoemd postcommotioneel syndroom."
VeiligheidNL publiceerde in een onderzoek dat er vorig jaar ongeveer 600 voetballers met licht hersenletsel naar de Spoedeisende Hulp in het ziekenhuis gingen. Hoeveel van hen ernstig letsel overhield, is niet duidelijk.
Het overlijden van een 13-jarige keeper in 2018, na een botsing met een tegenstander, illustreert de ernst van de mogelijke gevolgen.