De KNVB Beker, officieel bekend als de TOTO KNVB Beker, is het belangrijkste bekertoernooi in het Nederlandse clubvoetbal. Dit jaarlijkse evenement, georganiseerd door de Koninklijke Nederlandse Voetbalbond (KNVB), kent een rijke geschiedenis die teruggaat tot het einde van de 19e eeuw. Wat het toernooi bijzonder maakt, is dat zowel prof- als amateurclubs eraan deelnemen, waardoor er elk jaar een unieke mix van wedstrijden en verrassingen ontstaat. De bekerfinale trekt jaarlijks veel aandacht en wordt gezien als het sluitstuk van het Nederlandse voetbalseizoen.
De Beginjaren en Hak Holdert
Het idee voor een Nederlands bekertoernooi ontstond aan het einde van de 19e eeuw, geïnspireerd door de Engelse FA Cup. Dagbladuitgever en ondernemer Hak Holdert (1870-1944) stond aan de basis van het voetbaltoernooi. Naar voorbeeld van de Engelse FA Cup organiseerde hij in 1894 een eerste bekertoernooi. De animo was echter niet groot. Veel clubs meldden zich af en uiteindelijk werkten alleen de Haarlemsche Football Club en HFC Haarlem een wedstrijd af. Van een echt toernooi was dus geen sprake, maar deze Haarlemse derby wordt soms wel beschouwd als het allereerste bekerduel in de Nederlandse voetbalgeschiedenis. In het seizoen 1898/1899 waagde men een nieuwe poging. Op initiatief van de Nederlandsche Voetbalbond (NVB), de voorganger van de huidige KNVB, werd een bekertoernooi voor voetbalteams georganiseerd. Hak Holdert was ook bij de organisatie betrokken. Hij stelde een beker beschikbaar: de Holdertbeker.
De eerste editie van de KNVB Beker werd gespeeld in het seizoen 1898-1899, waarmee het de oudste nog bestaande voetbalcompetitie van Nederland is. RAP Amsterdam kroonde zich tot de eerste winnaar. In de beginjaren werd het toernooi nog niet erg serieus genomen. Dat bleek bijvoorbeeld heel duidelijk in 1910 toen finalisten Quick en H.V.V. besloten de eindstrijd te laten afwerken door hun tweede elftallen. Het toernooi werd in de eerste decennia ook niet jaarlijks afgewerkt.
De Holdertbeker en de 'Dennenappel'
De Holdertbeker, de originele trofee, raakte na verloop van tijd kwijt. Ter vervanging bood de Algemene Nederlandse Voetbalvereniging De Zwaluwen in 1946 een nieuwe trofee aan. Deze cup wordt vaak liefkozend de ‘dennenappel’ genoemd, naar zijn bijzondere vorm. Tijdens de eerste na-oorlogse editie van het bekertoernooi, in 1948, werd de ‘dennenappel’ voor het eerst overhandigd aan een winnaar. In de jaren hierna werd het toernooi vaak niet gespeeld.
Toegenomen Animo en Vaste Finale Locatie
Nadat de UEFA in 1960 een toernooi voor bekerwinnaars in het leven riep, de Europa Cup II, nam de animo voor de Nederlandse beker snel toe. Aanvankelijk werden de finales op wisselende locaties afgewerkt. Tussen 1972 en 1976 was de Kuip in Rotterdam steeds gastheer voor de finale. Dit beviel velen, maar toch werd de finale hierna nog verschillende keren in andere stadions afgewerkt. In 1989 besloot men de bekerfinale voortaan altijd te spelen in De Kuip. Dat jaar werd ook officieel vastgelegd dat amateurclubs mogen deelnemen aan het knock-outsysteem. Tegenwoordig komen alleen amateurclubs uit de Tweede en de Derde divisie en clubs die in het seizoen daarvoor de halve finales van de regionale districtbekers hebben bereikt, in aanmerking voor deelname aan het toernooi.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Vrouwenvoetbal en Memorabele Momenten
Sinds het seizoen 1980/81 heeft het toernooi ook een editie voor vrouwen. Door de jaren heen zijn er diverse memorabele momenten geweest in de KNVB Beker. De grootste zege in het bekertoernooi dateert uit het seizoen 1903/04. Het snelste doelpunt in een bekerfinale staat op naam van Romário. De grootste uitslag in een bekerfinale dateert uit 1944.
De Rol van Amateurclubs en Prijzengeld
Wat de KNVB Beker zo speciaal maakt, is dat kleinere clubs de kans krijgen om ver te komen in het toernooi en zelfs de grote clubs kunnen verslaan. Dit zorgt voor verrassende wendingen en onvergetelijke momenten. De KNVB Beker wordt lang niet altijd door een erkende topclub gewonnen. Vrij geregeld gaan ook clubs uit de subtop met de cup aan de haal. De traditionele top-3 voert echter wel de lijst met recordwinnaars aan: Ajax (20x), Feyenoord (14x) en PSV (11x).
Zeker voor clubs uit de Derde Divisie of lager kan het toernooi bijzonder lucratief zijn. Voor amateurclubs is het cashen. Het is in dat geval een flinke financiële opsteker voor de secretaris. Dat toont onderzoek van het Algemeen Dagblad aan naar het prijzengeld bij de TOTO KNVB Beker. Amateurclubs die zich via de kwalificatieronde(s) hebben geplaatst voor de eerste ronde van de TOTO KNVB Beker hebben inmiddels 12.500 euro verdiend. Mocht er midweeks worden gewonnen dan is plaatsing voor de volgende ronde direct 30.000 euro. Ook een uitzending op televisie levert geld op. Clubs die minimaal 45 minuten live te zien zijn (ESPN of FOX) hebben recht op een vergoeding. Deze varieert tussen de 12.500 euro en 22.500 euro per speelronde.
In de eerste en tweede ronde zijn de volledige recettes uit kaartverkoop voor de thuisclub. Hierbij heeft de uitspelende club recht op een ‘bezoekersvergoeding’ van 2500 euro. Vanaf de achtste finales wordt met uitzondering van de finale, de inkomsten tussen beide clubs verdeeld. Bij een negatief resultaat, bijvoorbeeld vanwege beveiliging, zal het bestuur betaald voetbal een eventueel tekort aanvullen met een maximum van 10.000 euro. De thuisspelende clubs hebben tot aan de halve finale het recht om de reclameboarding te exploiteren. In de kwartfinale en de halve finale heeft de bezoekende club recht op een vaste vergoeding van de thuisclub. Afhankelijk van waar de wedstrijd wordt uitgezonden levert dat een bedrag op. Op ESPN is dat 5.500 euro (kwartfinale) of 12.000 euro (halve finale). Op het open net loopt dat voor de uitclub op tot 8.000 of 17.000 euro.
Wat zijn de premies per KNVB Beker ronde?
- Eerste ronde: 12.500 euro
- Tweede ronde: 30.000 euro
- Achtste finales: 50.000 euro
- Kwartfinales: 80.000 euro
- Halve finales: 130.000 euro
- Verliezen finale: 200.000 euro
- Winnen finale: 350.000 euro
Wat levert de TOTO KNVB Beker aan televisiegeld op?
- Eerste ronde: 15.000 euro
- Tweede ronde: 15.000 euro
- Achtste finales: 16.000 euro
- Kwartfinales: 17.500 euro
- Halve finales: 22.500 euro
- Verliezen finale: 12.500 euro
- Winnen finale: 12.500 euro
Uitspelende clubs hebben recht op een reis- en verblijfkostenvergoeding, afhankelijk van de afstand tussen beide clubs. Deze varieert van van 700 euro (10 tot 100 kilometer), 900 euro (100 tot 200 km) tot 1100 euro (boven de 200 km). De thuisspelende club zal deze vervolgens voor haar rekening moeten nemen.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Spakenburg was in het seizoen 2022-2023 de laatste ‘amateurclub’ die de halve finales van de TOTO KNVB Beker behaalde. In gesprek met de NOS gaf Spakenburg toen aan ruim 500.000 euro te hebben verdiend. Een gedeelte hiervan vloeide terug naar de selectie van Spakenburg. Die kregen vanuit de club een weekendje Ibiza aangeboden. De half miljoen euro aan inkomsten kwam uit prijzengeld, televisiegelden, kaartverkoop, digitale reclameborden en kantine-inkomsten.
De Weg naar de Finale: Structuur van het Toernooi
Aan de KNVB Beker doen clubs mee uit verschillende niveaus van het Nederlandse voetbal. Dit zijn teams uit de Eredivisie, de Eerste Divisie (Keuken Kampioen Divisie) en de hoogste amateurklassen. Elk jaar doen er ongeveer 100 teams mee aan de KNVB Beker, wat zorgt voor een breed en gevarieerd deelnemersveld.
De KNVB Beker werkt volgens het knock-outsysteem. Dit betekent dat in elke ronde de verliezende club direct wordt uitgeschakeld, terwijl de winnende club doorgaat naar de volgende ronde. Het toernooi begint met twee kwalificatierondes waarin amateurclubs strijden om een plek in het hoofdtoernooi. Voor de 1e kwalificatieronde hebben 54 amateurclubs zich geplaatst. Hiervan worden 26 clubs vrijgeloot voor deelname aan deze ronde, zij gaan direct door naar de 2e kwalificatieronde. De overige 28 clubs spelen om een plaats in de 2e kwalificatieronde, waar ook 14 teams uit de Tweede Divisie instromen. Na de kwalificatierondes begint het hoofdtoernooi. Hier stromen ook de profclubs in. In de tweede ronde komen de grote clubs uit de Eredivisie erbij. Na de eerste en tweede ronde spelen de overgebleven 16 teams vervolgens in de achtste finales. Vanaf dit punt wordt de competitie nog intenser. Na de achtste finales volgen de kwartfinales en halve finales.
De winnaar van de KNVB Beker ontvangt niet alleen de felbegeerde beker en de iconische badjas, maar ook een ticket voor de competitiefase van de UEFA Europa League. Daarnaast mag de bekerwinnaar het opnemen tegen de kampioen van de Eredivisie in de strijd om de Johan Cruijff Schaal.
KNVB Beker 2024/25
Het TOTO KNVB Bekertoernooi van het seizoen 2024/25 bestond uit twee kwalificatierondes, gevolgd door zes hoofdronde wedstrijden: de eerste ronde, tweede ronde, achtste finales, kwartfinales, halve finales en de finale. Clubs die zich hebben geplaatst voor de Europese toernooien (AZ, FC Twente, Ajax, PSV en Feyenoord), stroomden later het toernooi binnen.
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
Speelschema KNVB Beker 2024/25
De KNVB maakte volgend, compleet speelschema van de KNVB Beker 2024/25 wereldkundig.
- 1e kwalificatieronde: (max. 64 amateurteams) - 3 en 4 september 2024
- 2e kwalificatieronde: (max. 40 amateurteams) - 24 en 25 september 2024
- 1e ronde: (max. 52 teams) - 29, 30 en 31 oktober 2024
- 2e ronde: (32 teams) - 4, 5, 17, 18 en 19 december 2024
- Achtste finales: (16 teams) - 14, 15 en 16 januari 2025
- Kwartfinales: (8 teams) - 4, 5 en 6 februari 2025
- Halve finales: (4 teams) - 22, 23, 25, 26 en 27 februari 2025
- Finale: (2 teams) 21 april 2025
De finale van de KNVB Beker 2024/25 werd op maandag 21 april 2025 afgewerkt in De Kuip, de thuishaven van Feyenoord in Rotterdam-Zuid. Op die dag speelden AZ Alkmaar en Go Ahead Eagles tegen elkaar, waarbij de ploeg uit Deventer de KNVB beker na strafschoppen wist te winnen (1-1, 2-4 winst na strafschoppen). De bekerwinnaar plaatst zich direct voor de UEFA Europa League, in dit geval Go Ahead Eagles. Heeft de club zich al geplaatst voor de Champions League, dan schuift het ticket voor de UEL door op de ranglijst. Daarnaast speelt het team in de strijd om de Johan Cruijff Schaal 2025.
In de halve finales van de KNVB Beker 2024/25 speelden:
- Woensdag 26 januari 2025: PSV - Go Ahead Eagles 1-2
- Donderdag 27 januari 2025: Heracles Almelo - AZ 2-2, AZ wint na strafschoppen 3-4
De twee winnaars van de halve finales troffen elkaar in de finale van de KNVB-beker 2024-2025 op Paasmaandag 21 april 2025 in De Kuip.
De uitslagen van de kwartfinales van de KNVB Beker 2024/25 waren:
- Dinsdag 4 februari 2025: Heracles - FC Utrecht 2-0
- Woensdag 5 februari 2025: PSV - Feyenoord 2-0, Go Ahead Eagles - Noordwijk 3-1
- Donderdag 6 februari 2025: AZ - Quick Boys 3-1
De uitslagen van de achtste finales van de KNVB Beker 2024/25 waren:
- Dinsdag 14 januari 2025: AZ - Ajax 2-0, PSV - Excelsior 5-4, VV Noordwijk - BVV Barendrecht 1-0
- Woensdag 15 januari 2025: Go Ahead Eagles - FC Twente 3-1, Rijnsburgse Boys - Feyenoord 1-4, RKC Waalwijk - FC Utrecht 1-2
- Donderdag 16 januari 2025: De Graafschap - Heracles Almelo 0-2, Quick Boys - sc Heerenveen 3-2
De uitslagen van de tweede ronde van de KNVB Beker 2024/25 waren:
- Dinsdag 17 december 2024: PSV - Kon. HFC 8-0, Quick Boys - Fortuna Sittard 3-1, RKC - Cambuur 4-1, FC Eindhoven - Excelsior 1-3, MVV - Feyenoord 1-2
- Woensdag 18 december 2024: VV Katwijk - FC Twente 2-3, Sparta - Go Ahead Eagles 1-1 (4-5 na penalties), AFC - FC Utrecht 0-8, Heracles - NEC 1-0, ASWH - Heerenveen 0-1, AZ - FC Groningen 3-1
- Donderdag 19 december 2024: Noordwijk - Willem II 2-1, Rijnsburg - Volendam 2-0, Graafschap - Sparta Nijkerk 4-0, Eemdrijk - Barendrecht 1-6, Ajax - Telstar 2-0
De uitslagen van de eerste ronde van de KNVB Beker 2024/25 waren:
- Dinsdag 29 oktober 2024: NEC - PEC Zwolle 4-3, ADO Den Haag - Cambuur 1-4, IJsselmeervogels - sc Heerenveen 2-3, De Graafschap - TOP Oss 4-1, Noordwijk - FC Dordrecht 2-1, Excelsior Rotterdam - VVV-Venlo 2-1, Kolping Boys - FC Groningen 1-5, De Treffers - Fortuna Sittard 1-4, Rijnvogels - FC Eindhoven 0-7, Sparta Nijkerk - Capelle 5-1
- Woensdag 30 oktober 2024: Barendrecht - NAC Breda 2-1, FC Winterswijk - Heracles Almelo 0-1, RKC Waalwijk - Vitesse 3-1, SC Genemuiden - Willem II 2-3, Rijnsburgse Boys - Roda JC 3-1, AFC - Blauw Geel '38 3-1, Eemdijk - OJC Rosmalen 2-1, MVV Maastricht - FC Den Bosch 2-1, Quick Boys - Almere City 3-0, Winterswijk - Heracles 0-1
- Donderdag 31 oktober 2024: Hercules - Sparta Rotterdam 1-6, DOVO - FC Volendam 1-5, Telstar - Helmond Sport 3-0, Quick '20 - ASWH 0-2, Kon. HFC - FC Emmen 1-0, Spakenburg - Katwijk 2-4, FC Lisse - FC Utrecht 1-2
De uitslagen van de eerste voorronde van de KNVB Beker waren: ADO 20 Heemskerk - Schaijk 2-0, ASWH - SVBO 3-1, Capelle - HSC ‘21 3-1 (na verlenging), DEM - Ajax (Amateurs) 1-2, EVV - RKVV Zwaluw 0-1 (na verlenging), FC 's-Gravenzande - RKAVV Leidschendam 0-2, Gemert - Excelsior '31 4-0, Heerjansdam - Blauw Geel '38 1-4, HV & CV Quick - UNA 4-1, HVV Hollandia - Udi '19 0-1 (na verlenging), SV Juliana '31 - Geldrop 4-2 (na verlenging), TOGB - Noordwijk 0-4, Winterswijk - Blauw Wit '34 2-0, Achilles Veen - Harkemase Boys 2-1, Kozakken Boys - VVSB 1-2, TEC - Urk 4-2, Kloetinge - Quick '20 1-2, ROHDA Raalte - Sportlust '46 0-4, Huizen - Excelsior Maassluis 1-2, Poortugal - ONS Sneek 3-1, DVS'33 - OJC Rosmalen 1-2, SteDoCo - IJsselmeervogels 2-3, SV Meerssen - SC Genemuiden 0-1, GOES - Hercules 2-4, FC Rijnvogels - Forum Sport 2-0, Sparta Nijkerk - Laar 6-0.
De uitslagen van de tweede voorronde van de KNVB Beker waren: Blauw Geel '38 - RKAV Volendam 3-2 (na verlenging), Sparta Nijkerk - Achilles Veen 4-2 (na verlenging), Rijnsburgse Boys - Sportlust '46 1-0, OJC Rosmalen - d'Olde Veste '54 2-1 (na verlenging), Capelle - Quick 3-0, Hercules - Excelsior Maassluis 3-2 (na verlenging), IJsselmeervogels - ACV Assen 5-2, DOVO - RKAVV Leidschendam 1-0, ASWH - HHC Hardenberg 1-0, Quick '20 - VVSB 2-1, SC Genemuiden - ADO '20 1-0, Noordwijk - Hoek 2-0, Juliana '31 - FC Lisse 1-2, SV Poortugaal - Koninklijke HFC 1-3, Barendrecht - TEC 4-0, Ajax (Amateurs) - VV Kolping Boys 1-2, UDI'19 - Eemdijk 1-2, Gemert - FC Winterswijk 0-2, AFC - GVVV 3-0, Zwaluw VFC - FC Rijnvogels 1-4.
Aan het hoofdtoernooi namen deel: de 20 winnaars van de tweede voorronde, de kampioen van de Tweede Divisie (SV Spakenburg), de periodekampioenen (De Treffers, Quick Boys, vv Katwijk), en 34 clubs uit het betaald voetbal.
Grootste Stunts en Verrassingen
Door de jaren heen zijn er diverse verrassingen geweest in het KNVB bekertoernooi. Een recent voorbeeld is de overwinning van de amateurs van Hercules op Ajax in het seizoen 2023-2024, een van de grootste blamages uit de geschiedenis van de Amsterdammers.
Feyenoord in de KNVB Beker
Feyenoord is een van de meest succesvolle clubs in het KNVB bekertoernooi.
Media Aandacht en Uitzendrechten
Nederlandse bekerwedstrijden uit de TOTO KNVB Beker zijn live te zien op ESPN en STAR Channel. Live wedstrijden uit de TOTO KNVB Beker zie je live op ESPN (kanaal 18), STAR channel (kanaal 11) en ESPN Compleet (kanaal 421 t/m 424). ESPN zendt alle wedstrijden uit de Eredivisie én de aansluitende play-offs live uit. Op vrijdagavond en maandagavond is er minstens één wedstrijd uit de Keuken Kampioen Divisie live op ESPN te zien. Elke zondag om 12.15 uur wordt een wedstrijd uit de Vrouwen Eredivisie uitgezonden.
De samenvattingen van de wedstrijden in het TOTO KNVB Bekertoernooi komen op televisie in de uitzending van Veronica. Daarnaast zijn op de donderdag van een KNVB bekerronde vanaf 18.30 uur de samenvattingen van de wedstrijden op dinsdag en woensdag, en vanaf 23.00 uur de samenvatting van eerder die dag (donderdag dus) te zien op het open net van FOX. Een deel van de samenvattingen is ook op tv te zien bij de NOS, in de programma's Studio Sport en Nieuwsuur, deels gecombineerd. De livestreams van de TOTO bekerwedstrijden zijn te bekijken via de FOX Sports Go App.
Recente Wijzigingen en Toekomst
Het nieuwe seizoen van de TOTO KNVB Beker staat voor de deur. Het opzet van het nationale bekertoernooi blijft in de basis ongewijzigd. Toch brengt 2024-2025 enkele interessante veranderingen met zich mee.
Belangrijke wijzigingen in het seizoen 2024-2025 voor de TOTO KNVB Beker:
- VAR vanaf achtste finales. Voor het eerst in de geschiedenis van de TOTO KNVB Beker zal de VAR worden ingezet. Dat zal gebeuren vanaf de achtste finales. Deze toevoeging is bedoeld om de kwaliteit van de beslissingen te verbeteren en controversiële momenten beter te kunnen beoordelen.
- Toelichting bij VAR-beslissingen. Ook is er een pilot zodat er een mondelinge toelichting (voor het hele stadion) komt van de VAR-beslissing door de scheidsrechter. Scheidsrechter Marc Nagtegaal had 15 januari de primeur bij een VAR-beslissing tussen Noordwijk en Barendrecht.
- De bekerfinale is op een feestdag. De finale van het toernooi zal traditioneel plaatsvinden in Stadion De Kuip in Rotterdam. Dit jaar is echter bijzonder, omdat de finale op Tweede Paasdag wordt gespeeld. Om specifiek te zijn: maandag 21 april 2025.
- Een ‘sponsorwedstrijd’. De KNVB kan per speelronde één wedstrijd aanmerken als sponsorwedstrijd. Dit levert de thuisspelende clubs een vastgestelde vergoeding van 7500 euro op. De sponsoren van het seizoen 2024-2025 zijn Heineken, Heineken 0.0 en TOTO. Hiervoor dient een club dus ook faciliteiten en reclameborden beschikbaar te stellen.
- Strengere handhaving en boetes. Clubs die niet voldoen aan reglementaire eisen, zoals de lichtsterkte van de accommodatie, kunnen een boete krijgen die kan oplopen tot 100% van het prijzengeld of het prijzengeld.
tags: #hoofdtoernooi #knvb #beker #geschiedenis