Ibrahim Afellay, geboren op 2 april 1986 in Utrecht, is een Nederlandse voetbalanalist met Marokkaanse roots en een voormalig profvoetballer. Zijn spelersloopbaan kwam ten einde toen hij 34 jaar oud was. Afellay maakte zijn afscheid bekend in het tv-programma Studio Voetbal. Afgelopen zomer had hij al afscheid genomen van PSV.
Jeugd en Vroege Carrière
Zijn ouders verhuisden in de jaren zestig van het Marokkaanse Al Hoceima naar Nederland, waar het gezin zich vestigde in de Utrechtse wijk Overvecht. Op zevenjarige leeftijd overleed zijn vader aan een hersenbloeding, waarna zijn moeder, Mardore Habiba, alleen achterbleef met drie zonen en twee dochters. Samen met zijn broer Ali was Ibrahim vaak te vinden op de voetbalveldjes in de wijk.
Op achtjarige leeftijd werd hij aangemeld bij de amateurclub VSK, die gratis lidmaatschappen en voetbalshirts aanbood. Al na een jaar maakte hij de overstap naar Elinkwijk, een van de grootste amateurclubs in Utrecht. In die periode werd Afellay dagelijks heen en weer gereden door een chauffeur, die later ook Ismaïl Aissati vervoerde. Ondanks zijn talent bij PSV besloot hij zijn mavo-opleiding in Utrecht af te maken en liep hij stage in de fanshop van PSV in Eindhoven.
PSV
"PSV was en is één van de meest aansprekende clubs in Nederland. Als zo’n club je wil opnemen in de jeugdopleiding, streelt dat het ego van ieder klein jongetje. De club van Ronaldo, Ruud van Nistelrooy en Phillip Cocu. Luc Nilis niet te vergeten. Natuurlijk was het enorm bijzonder om hier te mogen gaan spelen.”
Zijn broer was een belangrijke persoon in zijn transformatie van jeugdspeler naar prof. “Absoluut. Hij bracht mij eigenlijk vanaf het begin al vaak naar PSV. Zijn school leed eronder, maar toch gaf hij alles om zijn steentje aan mijn carrière bij te kunnen dragen. Alles zette hij opzij om mijn droom, hier in het Philips Stadion spelen, uit te laten komen. Hij was ook één van mijn grootste criticasters en dat bedoel ik positief. Als je mensen om je heen hebt die alleen maar jaknikken, word je niet beter. Omgeving is alles.”
Lees ook: Wie is de beste voetballer?
Over verleidingen in zijn carrière zei hij: “Volgens mij is het heel belangrijk dat je dat van huis uit meekrijgt. Mijn moeder is daar heel bepalend in geweest, net als mijn broer. Mensen in je omgeving die ook aan de bel durven te trekken als het de verkeerde kant op dreigt te gaan is cruciaal.”
Doorbraak bij PSV
Op 4 februari 2004 debuteerde Afellay in de hoofdmacht van PSV. Trainer Guus Hiddink liet hem na 69 minuten invallen voor Johann Vogel in een bekerduel tegen NAC Breda (0-1 verlies). Tien dagen later maakte hij zijn Eredivisiedebuut tegen FC Twente (1-0 winst), waarbij hij kort na rust inviel voor Kevin Hofland.
In het seizoen 2004-2005 kreeg Afellay meer speeltijd, onder meer tijdens de kampioenswedstrijd tegen Vitesse (3-0 zege) en de bekerfinale tegen Willem II (4-0 zege). In het seizoen 2005-2006 verloor PSV de Johan Cruijff Schaal en de KNVB Beker van Ajax, maar werd wel landskampioen. Afellay speelde 34 officiële wedstrijden en brak door als een belangrijke speler.
Afellay werd ook in de seizoenen 2006-2007 en 2007-2008 landskampioen met PSV. Vooral het kampioenschap van 2007 was memorabel, waarbij PSV op de laatste speeldag door een zege op Vitesse en verlies van concurrenten alsnog de titel pakte.
“Jazeker. Ik was een jaar of zestien en meldde me zoals gewoonlijk aan de jeugdkant voor een training. Daar werd me verteld dat ik verkeerd was. Ik moest me zo snel mogelijk aan de profkant melden om met het eerste mee te trainen. Eerlijk gezegd dacht ik dat dat een foutje was, want in die tijd was het helemaal niet normaal dat een jeugdspeler met het eerste mee mocht trainen. Helemaal niet vergelijkbaar met de huidige tijd en daarom extra bijzonder.”
Lees ook: Van talent tot televisie: Andy van der Meijde
“Arjen Robben, Mateja Kezman, Mark van Bommel, later ook Phillip Cocu en zo kan ik nog wel even doorgaan. Wat ik nog weet is dat het spelletje heel snel ging. Je komt in een grotemannenwereld terecht. Alleen maar internationals.”
“Ik ben niet een persoon die ergens binnen komt en zich meteen laat gelden. Toen al helemaal niet. Praten deed ik met mijn voeten en het is natuurlijk heel mooi dat het direct indruk maakte. Daarnaast stelde ik me heel leergierig op. Als je met de spelers die ik net noemde op het veld staat en je gebruikt hun lessen niet om beter te worden, ben je een dief van je eigen portemonnee.”
“Ja dat is het zeker. Het zal denk ik niet vaak meer gebeuren dat een team vier keer achter elkaar kampioen wordt. Ik heb in bijzonder mooie teams gespeeld. Vaal een mooie mix van buitenlandse jongens, veel ervaring en talentvolle jonge spelers. Ik durf wel te zeggen dat we een familie waren en één waarbij de knop omging als er gewonnen moest worden.”
“Dat heeft niets met bescheidenheid te maken, haha. Het was bedoeld als een grap, maar liep een beetje uit de hand. De mensen die mij een beetje kennen, weten wel hoe ik dat bedoelde. Met een dikke vette knipoog.” Dit zei hij over 'vier keer Amsterdam, vier keer'.
In het seizoen 2008-2009 scoorde hij dertien Eredivisiedoelpunten, maar PSV slaagde er niet in om kampioen te worden. Na twee moeizame seizoenen vertrok Afellay halverwege het seizoen 2010-2011. Op 19 december 2010 kreeg hij een publiekswissel in de met 3-1 gewonnen thuiswedstrijd tegen Roda JC Kerkrade.
Lees ook: Een carrière van Gouda tot Qatar: Sven van Beek
FC Barcelona
In november bereikten FC Barcelona en PSV een akkoord over een wintertransfer van Afellay. Op 5 januari 2011 debuteerde Afellay voor FC Barcelona in de Copa del Rey tegen Athletic Bilbao (1-1). Zijn team verloor de bekerfinale van Real Madrid (0-1 na verlenging). De Catalanen wonnen wel de Spaanse titel en de Champions League. Afellay behoorde tot de wedstrijdselectie voor de finale tegen Manchester United (3-1 overwinning) en kreeg een invalbeurt.
“Er ging maar één ding door mijn hoofd: de club die de voetbalwereld op dat moment domineerde wil mij hebben, wát een jongensdroom. Ik heb daarnaast altijd iets met Spanje gehad. Perfecter kon eigenlijk niet. In het eerste half jaar speelde ik ook nog eens veel, maar in de zomer die volgde scheurde ik mijn kruisband af. Dat kost je een jaar. Nadat ik hersteld was, vertrok trainer Pep Guardiola en vertelde zijn opvolger (Tito Vilanova, red.) het niet in mij te zien zitten. Dat was jammer, maar dat kan. Ik kijk terug op een fantastische periode bij Barcelona.”
Afellay speelde 28 officiële wedstrijden in zijn eerste halve seizoen bij FC Barcelona, waarin hij tweemaal scoorde. Door de concurrentie met spelers als Sergio Busquets, Andrés Iniesta en Xavi Hernández, behoorde hij niet tot de basisploeg. In september 2011 scheurde hij de kruisband van zijn linkerknie tijdens een training. Op 29 april 2011 maakte hij zijn comeback tegen Rayo Vallecano (7-0 zege). Uiteindelijk speelde Afellay 35 officiële wedstrijden voor FC Barcelona. In de zomer van 2015 vertrok hij transfervrij.
“Alles in het leven gebeurt met een reden. Ik ben dankbaar voor wat ik heb meegemaakt. Er zijn mensen die het veel slechter hebben. Op die manier in het leven staan geeft houvast.” Dit zei hij over zijn blessure.
Periodes bij Schalke 04, Olympiakos en Stoke City
In de zomer van 2012 werd Afellay door FC Barcelona uitgeleend aan Schalke 04. Hij debuteerde op 1 september tegen FC Augsburg (3-1 winst). Hij was in zijn eerste maanden van waarde, met doelpunten tegen Borussia Dortmund (1-2 zege) en Arsenal (0-2 zege, Champions League).
In augustus 2014 werd Afellay voor de tweede keer uitgeleend, ditmaal aan Olympiakos Piraeus, waar hij de Griekse dubbel veroverde. Hij scoorde bij zijn debuut tegen Niki Volou (3-1 zege), maar viel ook geblesseerd uit. Trainer Míchel uitte kritiek op Afellay: “Afellay is een rebel. Hij is nog een kind. Als hij niet verandert, krijgt hij problemen bij deze club en bij alle andere clubs waar hij nog gaat spelen.”
In de zomer van 2015 vertrok Afellay transfervrij naar Stoke City, waar hij herenigd werd met Erik Pieters. Hij debuteerde op 9 augustus in de Premier League tegen Liverpool (0-1 verlies). Ondanks een rode kaart tegen West Bromwich Albion veroverde hij een vaste basisplaats. In april 2016 scheurde hij opnieuw een kruisband tijdens een training.
Afellay maakte zijn rentree op 27 december 2016 tegen Liverpool (4-1 verlies). In maart 2018 besloot manager Paul Lambert hem disciplinair te verbannen vanwege een gebrek aan trainingsarbeid. Stoke City degradeerde naar het Championship en deed geen beroep meer op Afellay.
Terugkeer bij PSV en Einde Carrière
In maart 2019 keerde Afellay terug naar PSV. Hij sloot zich aan bij de Onder 19-selectie om zijn conditie op peil te houden en tekende een contract. Op 7 december 2019 maakte hij zijn rentree tegen Fortuna Sittard (5-0 zege). Afellay speelde in zijn tweede periode bij PSV slechts vier officiële wedstrijden.
Afellay beëindigde zijn voetbalcarrière in januari 2021 definitief.
“Dat was echt… Pfoe. Ik zou er eigenlijk niet inkomen, hè. Het publiek heeft mij er ingezongen. Zo zie ik dat. Kippenvel, anders kan ik het niet omschrijven.” Dit zei hij over zijn terugkeer bij PSV.
Interlandcarrière
Afellay stond op jonge leeftijd voor de keuze tussen Nederland en Marokko. Bondscoach Marco van Basten nam hem eind 2016 op in de voorselectie, maar selecteerde hem niet definitief vanwege zijn twijfel. Op 28 maart 2007 debuteerde Afellay in het Nederlands elftal tegen Slovenië (0-1 zege) in de EK-kwalificatiefase.
Met vijf interlands op zak werd hij geselecteerd voor EURO 2008, waar hij speelde tegen Italië, Roemenië en Rusland. Afellay maakte in 2010 ook deel uit van de WK-selectie van Oranje en kreeg speeltijd tegen Denemarken, Japan en Slowakije. Hij zat de rest van het toernooi op de bank en zag hoe Nederland de finale verloor van Spanje.
Afellay speelde zijn laatste eindtoernooi in 2012 op het EK. Louis van Gaal selecteerde hem niet voor het WK 2014. Op 29 maart 2016 speelde hij zijn laatste interlandwedstrijd tegen Engeland (1-2 overwinning).
Na zijn Actieve Carrière
Na zijn actieve voetbalcarrière bleef Afellay actief in de voetbalwereld. Begin 2023 liep hij stage bij Feyenoord om te onderzoeken of hij een potentiële trainer is. Daarnaast is hij te zien als voetbalanalist bij de NOS.
“Ik weet dat de deur altijd open staat. PSV heeft aangegeven dat ze een rol voor mij binnen de club zien. Wat voor rol dat zal zijn, moet de toekomst uitwijzen. Ik weet zeker dat we vroeg of laat weer wat voor elkaar gaan betekenen.”
Momenteel is hij assistent-trainer bij Feyenoord O19 en Nederland O19. Hij was ook trainer stagiair bij Feyenoord Jeugd.
Trainer Carrière Overzicht
- Feyenoord O19: Assistent-trainer (2024/2025) onder Davey van den Berg en Dennis te Braak.
- Feyenoord O18: Assistent-trainer (2023/2024) onder Robin van Persie.
- Nederland O19: Assistent-trainer (2023/2025) onder Peter van der Veen en Mischa Visser.
- Feyenoord Jeugd: Trainer stagiair (2022/2023).