Het hockey is een dynamische sport met voortdurende veranderingen in de spelregels en arbitrage. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de regels en oefeningen voor hockeyscheidsrechters, inclusief zelfpass oefeningen, regelwijzigingen en andere relevante informatie voor spelers, scheidsrechters en coaches. Of je nu voor het eerst een hockeywedstrijd speelt of kijkt, of je wilt fluiten en precies wilt weten hoe het spel in elkaar zit, deze gids biedt alle informatie die je nodig hebt.
Basisregels en Spelreglement
De basisregels van het veldhockey zijn essentieel voor elke speler, coach en scheidsrechter. Om de spelregels gemakkelijk te kunnen raadplegen, is de app van hockey.nl een handige tool. Naast de basisregels is het belangrijk om op de hoogte te zijn van specifieke spelsituaties, zoals de strafcorner, een shadow of de scoop.
De Commissie Spelregels stelt jaarlijks een document op met arbitrage afspraken en een update van de standaard afspraken. Deze documenten bevatten extra uitleg over de interpretatie van de spelregels, bijvoorbeeld hoe om te gaan met een hoge bal. Het is belangrijk voor scheidsrechters, spelers, coaches en supporters om - naast het doornemen van de laatste uitgave van het spelreglement - ook dit document door te nemen om zo de spelregels juist te kunnen interpreteren.
Voor de Hoofdklasse en internationale wedstrijden kunnen er afwijkende afspraken gelden. Hoewel de KNHB de internationale regels van de FIH zoveel mogelijk volgt, zijn er soms kleine verschillen. Deze verschillen zijn echter meestal heel klein.
Arbitrage en Spelregels in Zaalhockey
De zaalhockeycompetitie vereist specifieke aandacht voor arbitragepunten en spelregelwijzigingen. Teams moeten zelf een scheidsrechter regelen en meenemen naar hun zaalcompetitiewedstrijden. Spelers uit andere teams kunnen tegen een kleine vergoeding als scheidsrechter meegaan, vooral als er een tekort is aan fluitende ouders met een Clubscheidsrechter (CS) certificaat. De scheidsrechters dienen hun DWF-code te verkrijgen via de coach of aanvoerder van het betreffende team waarvoor ze fluiten. Het is essentieel om de standaardafspraken van arbitrage door te lezen voordat men gaat fluiten.
Lees ook: Ultieme voorbereiding op het scheidsrechtersexamen hockey
Er zijn enkele belangrijke wijzigingen in de zaalhockeyregels:
- Een rustperiode tussen de twee speelhelften van 2×20 minuten gaat van vijf naar drie minuten rust.
- Een gele kaart voor fysieke/zware overtredingen duurt vier minuten in plaats van vijf. Overige overtredingen waar geel voor wordt gegeven, blijven bij een tijdstraf van twee minuten.
- De afspraak blijft dat als de coach/spelbegeleider een kaart krijgt, het team gedurende de straftijd met een speler minder dient te spelen.
- Het spelen met een masker na afloop van de strafcorner staat nu beter beschreven in het spelreglement. Na afloop van de strafcorner dient dit bij de eerste gelegenheid afgedaan te worden. Indien dit niet mogelijk is, mag de speler met masker niet verder dan de eigen speelhelft van het veld zijn of haar actie afmaken. Een vrije push direct na de strafcorner voor de verdedigende partij mag wel met masker op genomen worden, met uitzondering van een zelfpass.
De Commissie Spelregels stelt elk jaar een document op met arbitrage afspraken en een update van de standaard afspraken voor zaalhockey.
De Rol van de Zelfpass in Modern Hockey
De invoering van de zelfpass heeft een significante impact gehad op het moderne hockey. Deze regel heeft het spel aanzienlijk versneld en dynamischer gemaakt.
Voordelen van de Zelfpass
- Snelheid en continuïteit: De zelfpass elimineert de noodzaak om te wachten op een scheidsrechterlijk signaal of de tegenstander om zich te positioneren. Dit resulteert in een snellere spelhervatting en meer vloeiende acties.
- Tactische flexibiliteit: Spelers kunnen de zelfpass gebruiken om snel een nieuwe aanval op te zetten of om de bal uit een gevaarlijke positie te verplaatsen.
- Verhoogde druk op de verdediging: Verdedigende teams moeten alert blijven en snel reageren om te voorkomen dat de aanvallende partij profiteert van de snelle spelhervatting.
Nadelen en Uitdagingen
- Interpretatie door scheidsrechters: Sommige regels, zoals de 5-meter regel bij vrije slagen, zijn vatbaar voor interpretatie, wat tot verwarring kan leiden.
- Consistentie: Het handhaven van consistentie in de toepassing van de regels, vooral bij het aannemen van de scoop, blijft een uitdaging.
Zelfpass Oefeningen
Om optimaal gebruik te maken van de zelfpass, zijn er diverse oefeningen die spelers en teams kunnen uitvoeren:
- Snelle spelhervatting: Oefen het snel oppakken van de bal en direct een pass geven aan een medespeler. Focus op snelheid en precisie.
- Tactische zelfpass: Simuleer verschillende spelsituaties waarin de zelfpass tactisch kan worden ingezet, bijvoorbeeld bij een vrije slag dicht bij de cirkel.
- Verdedigende reactie: Train verdedigers om snel te reageren op een zelfpass en de aanval te verstoren.
- 5-meter regel oefening: Oefen situaties waarin de 5-meter regel van toepassing is en leer spelers de juiste afstand te respecteren.
Trainingstips voor aanstormend talent
Voor aanstormend jong talent is het cruciaal om plezier te maken en te genieten van het spel. Het is belangrijk om te onthouden hoe leuk het is om op hoog niveau met vrienden en vriendinnen te spelen. Soms vergeet men hoe vanzelfsprekend het kan worden, terwijl het zo mooi kan zijn. Het werken naar een gemeenschappelijk doel met een kleine groep vriendinnen is een unieke en waardevolle ervaring.
Lees ook: Een diepgaande blik op de historische prestaties van het Duitse Dames Hockeyteam.
Scheidsrechtersopleiding en Ontwikkeling
De opleiding van scheidsrechters is essentieel voor het waarborgen van een eerlijk en sportief spel. Hockeyverenigingen investeren in de opleiding van hun leden, van clubscheidsrechters (CS) tot bondsscheidsrechters. Regelmatige trainingen, praktijklessen en de inzet van hulouders dragen bij aan de ontwikkeling van goede scheidsrechters.
De KNHB verplicht alle hockeyclubs in Nederland om jeugdleden vanaf 15 jaar op te leiden tot clubscheidsrechter. Dat gebeurt via de zogenoemde CS-kaart. Het doel hiervan is tweeledig: jeugdspelers krijgen beter inzicht in de spelregels én worden voorbereid op het fluiten van wedstrijden binnen hun club. Met de invoering van de CS-kaart wil de bond ervoor zorgen dat er binnen clubs altijd voldoende opgeleide scheidsrechters aanwezig zijn, zodat wedstrijden soepel en sportief verlopen. Tegelijkertijd leren jeugdleden op een andere manier naar het spel te kijken. Dat versterkt niet alleen hun spelinzicht, maar helpt ook bij het ontwikkelen van verantwoordelijkheid en zelfvertrouwen, op én naast het veld.
In overleg met het bestuur is in juni 2025 besloten om jeugdleden vanaf 14 jaar al op te roepen om hun CS-kaart te halen. Het belangrijkste doel om dit traject eerder te starten is het vergroten van de spelregelkennis. Teams worden op tijd geïnformeerd over de examens en bijbehorende data, en uitgenodigd om deel te nemen. Op één avond behandelen we via een stoomcursus de spelregels, waarna direct de officiële digitale toets wordt afgenomen.
Veel ouders raken betrokken bij het hockey via hun kinderen, vaak als spelbegeleider bij de jongste jeugd. Voor de arbitragecommissie is dit een belangrijke bron voor de aanwas van nieuwe, enthousiaste clubscheidsrechters. We benaderen ouders actief en stimuleren hen om deel te nemen aan de opleiding tot clubscheidsrechter. We zien dat meer spelregelkennis en goede begeleiding tijdens de eerste wedstrijden van hun kind in O16 zorgt voor zelfvertrouwen én plezier in het fluiten geeft. Ouders fluiten alleen de wedstrijden van hun eigen kind(eren) en hoeven dus niet bang te zijn dat ze ingedeeld worden om op zondag een wedstrijd van de senioren te fluiten (behalve wanneer zij zelf in een seniorenteam spelen). Ook niet-spelende leden zijn meer dan welkom om hun CS-kaart te halen. Daarna ontvang je een inlog voor de e-learning. De data van de scheidsrechtersexamens vind je in de club agenda.
Clubscheidsrechters die de smaak te pakken hebben en op hoger niveau willen fluiten, kunnen de opleiding CS+ volgen. Op HCB bieden we naast het KNHB-examen een praktijkgerichte opleiding opgezet aan. Daarbij speelt een vaste begeleider een belangrijke rol. Er is daardoor een enthousiaste groep CS+ ontstaan die elkaar stimuleert om beter te worden. Dat succes is vooral te danken aan eigen initiatieven als workshops, lezingen, briefings voor CS+ in Kennemerland en begeleiding langs het veld.
Lees ook: De evolutie van hockey: een gedetailleerde analyse
Taken van de Arbitragecommissie
Het opleiden en aanwijzen van de scheidsrechters is de belangrijkste taak als arbitragecommissie. Wij beseffen als geen ander: geen scheidsrechter = geen wedstrijd.
De arbitragecommissie is verantwoordelijk voor het indelen van scheidsrechters voor wedstrijden. De communicatie hierover verloopt via LISA.
- Jongste jeugd O8 en O9: De wedstrijden van de jeugd O8 en O9 staan onder leiding van één spelbegeleider van de thuisvereniging. Dit betekent dat het thuisspelende team een ouder aanwijst die het spel begeleid ‘met de fluit in de zak’.
- Jongste jeugd O10: Een wedstrijd van de jeugd O10 staat onder leiding van twee spelbegeleiders, één van de thuisspelende club en één van de bezoekende club.
- Jeugd O12 en O14: De wedstrijden breedtehockey van jeugd O12 en O14 worden gefloten door twee scheidsrechters: een ouder van het thuisspelende team en een jeugdlid uit O16 of O18 van de thuisspelende club. Beiden hebben een CS-kaart.
- Jeugd O16 en O18: De wedstrijden breedtehockey van jeugd O16 en O18 worden gefloten door twee ouders van het thuisspelende team. Zij hebben allebei een CS-kaart en voldoende ervaring om op dit niveau een wedstrijd te fluiten.
- Wedstrijden van de 1e teams van O16 en O18: Worden over het algemeen gefloten door bondsscheidsrechters.
- Senioren: Bij de senioren worden de wedstrijden gefloten door scheidsrechters uit een ander seniorenteam. De twee wedstrijdcommissarissen van de senioren maken een indeling voor een half seizoen en koppelen daarbij team A aan een wedstrijd van team B, waarbij zij rekening houden met het niveau van de wedstrijden. Het is de taak van team A om twee scheidsrechters te leveren voor de wedstrijd van team B. Voorwaarde is dat team A ook thuis speelt en het streven is om eerst te fluiten en daarna zelf te spelen.
Kan een scheidsrechter niet fluiten? Dan regelt hij of zij zelf een vervanger.
Het Belang van Regelkennis
Uit een grote enquête over de arbitrage, die eerder dit jaar is uitgevoerd onder hockeyers en scheidsrechters, komt naar voren dat zowel hockeyers als scheidsrechters vinden dat de regelkennis op en rond de hockeyvelden onvoldoende is en leidt tot ergernis. Dit beeld strookt met de ervaringen van de KNHB. Hockey is een mooie sport met complexe regels. We merken dat onvrede over de arbitrage geregeld wordt veroorzaakt door onwetendheid over de regels.
Doel van de Arbitragecommissie
Het fluiten én goed begeleiden van een wedstrijd vinden wij leuk om te doen. Daarom zetten wij ons in om de kwaliteit van het fluiten op HCB te verbeteren. We zijn ervan overtuigd dat een goede scheidsrechter de spelvreugde op onze club vergroot.
Het opleiden en enthousiasmeren van nieuwe scheidsrechters is een belangrijke taak van onze commissie. Elk jaar organiseren wij voor alle jeugdleden vanaf 14 jaar een opleiding tot clubscheidsrechter. Vanaf die leeftijd is het behalen van de CS-kaart verplicht voor jeugdleden van HCB. Wij stimuleren ook ouders om het examen te doen. Na het begeleiden van de jongste jeugd is het een mooie uitdaging om een volgende stap te zetten, bijvoorbeeld het fluiten van de wedstrijd van je 16-jarige zoon of dochter. Uit ervaring weten wij dat goede begeleiding van een enthousiaste beginnende clubscheidsrechter tijdens de eerste wedstrijden dé basis is voor succes. Een wedstrijd goed fluiten levert vanzelf weinig commentaar op en geeft veel voldoening.
Evenementen en Bijeenkomsten
Vier keer per seizoen organiseert de arbitragecommissie een scheidsrechterscafé voor alle clubscheidsrechters van HCB. Onder het genot van een drankje worden op zo’n avond interessante wedstrijdmomenten getoond en besproken, bijvoorbeeld uit een belangrijke wedstrijd van Bloemendaal Heren1. De interpretatie van de spelregels en de beslissingen van de scheidsrechters staan hierbij centraal. Tijdens de scheidsrechterscafés van afgelopen seizoen leverde dat altijd levendige discussies op. Scheidsrechters vinden het prettig en leerzaam om buiten de wedstrijden om met elkaar van gedachten te wisselen over de interpretatie van de spelregels, het leukste maar ook het lastigste onderdeel van het fluiten.
Speciaal voor scheidsrechters organiseert de KNHB jaarlijks diverse evenementen, zoals de Young Umpire Challenge (YUC).
Betaalde Jeugdfluiters
Bij veel grote hockeyclubs fluiten jeugdleden, tegen betaling, wedstrijden van senioren- en veteranenteams. Zo zijn senioren verlost van hun fluitbeurt en kunnen jeugdleden een leuk extra zakcentje verdienen. Ook op HCB zijn betaalde jeugdfluiters actief. Vanaf seizoen 2025-2026 starten we met een pilot om deze gedoogsituatie beter te organiseren. Onze club heeft dringend behoefte aan meer actieve clubscheidsrechters.
Online Hulpmiddelen en Video's
De video’s van de hockeybond staan op haar youtube-kanaal en zijn voor iedereen gratis te bekijken. Fluiten in de zaal kan lastig zijn. Geen nood: video’s met de zaalregels worden in november gepubliceerd. Op dit moment staan er alleen video’s in over de spelregels van het veldhockey.
tags: #hockey #scheidsrechter #regels #en #oefeningen