Het wedstrijdzwemmen op Curaçao kent een rijke, zij het soms onderbelichte, geschiedenis. Hoewel honkbal vaak de boventoon voert als het om sportieve prestaties gaat, heeft Curaçao ook op zwemgebied een belangrijke bijdrage geleverd, met name dankzij iconen als Enith Brigitha. Dit artikel duikt in de geschiedenis van het wedstrijdzwemmen op Curaçao, van de vroege beginjaren tot de successen op internationaal niveau en de huidige stand van zaken.
Vroege Ontwikkeling en Uitdagingen
In de beginjaren was zwemmen op Curaçao niet vanzelfsprekend. Zwembaden waren schaars, en de sport werd vooral beoefend in de open zee. Enith Brigitha zelf leerde de basistechnieken van haar moeder in de zee. Bij haar eerste wedstrijden moest ze zelfs nog even snel haar officiële zwemdiploma halen voordat ze mee mocht doen. "Alleen toeristen zwemmen in een zwembad," zei ze ooit. Dit illustreert de uitdagingen waarmee vroege zwemmers op Curaçao te maken hadden.
De Nederlandse Antillen kunnen worden beschouwd als een land in ontwikkeling. De vrijetijdsbesteding en de sportbeoefening spelen ook een grote rol bij het creëren van een nationale identiteit. De deelname van de verschillende Antilliaanse selecties aan internationale toernooien zijn hiervan een duidelijk bewijs. Het is een bekend feit dat bijna elke sportbond van tijd tot tijd een of meerdere internationale evenementen heeft georganiseerd.
De Rol van Sportorganisaties
Het Nederlands Antilliaans Olympisch Comité (N.A.O.C.), opgericht in 1931, speelde een belangrijke rol in het bevorderen van de sport op de eilanden. Echter, de werkzaamheden bleven beperkt tot het bevorderen en beschermen van de Olympische beweging en van de amateursport. Naast de N.A.O.C. waren er ook nationale bonden voor elke tak van sport, zoals de Nederlandse Antilliaanse Voetbal Unie (N.A.V.U.) en de Nederlandse Antilliaanse Volleyball Bond (N.A.V.O.B.O.). Zowel op Aruba als op Curaçao bestond een overkoepelend orgaan voor de sport. Op Curaçao heette dit de Curaçaose Sport Federatie (C.S.F.). Geen van de beide organen beschikte over eigen zwemfaciliteiten. Dit onderstreept nogmaals de beperkte middelen die beschikbaar waren voor de zwemsport.
Enith Brigitha: Een Pionier en Inspiratiebron
De naam Enith Brigitha is onlosmakelijk verbonden met de geschiedenis van het zwemmen op Curaçao. Geboren op 15 april 1955, groeide ze uit tot een van de meest succesvolle zwemsters die de Antillen ooit hebben voortgebracht. Haar talent werd al vroeg opgemerkt, en in 1967 deed ze voor het eerst mee aan de Koninkrijksspelen, waar ze in 1968 een tweede plaats behaalde.
Lees ook: Meer over de voetbalhistorie
De Nederlands Antilliaanse Zwembond (NAZB) greep Edith’s successen aan om het Curaçaose zwemmen op een hoger plan te brengen. De Olympische zwemster Toos Beumer werd aangetrokken als trainster. Enkele maanden na haar komst verovert Edith goud op de 100 m.
Na de scheiding van haar ouders in 1969 vertrekt moeder Coby met de kinderen naar Nederland. Het gezin vertrekt met de boot naar Nederland, maar Enith blijft, min of meer gedwongen, achter om eerst nog deel te nemen aan de Koninkrijksspelen op Curaçao. Met opnieuw goud op de 100 m.
Brigitha's successen in de jaren '70, waaronder bronzen medailles op de Olympische Spelen van Montreal in 1976, maakten haar tot een nationale heldin. Ze was de eerste gekleurde vrouw die namens Nederland een olympische medaille won bij het zwemmen. Haar prestaties hadden een enorme impact, vooral op Curaçao, waar ze een voorbeeldfunctie vervulde. "Vroeger zag je niet zoveel dat donkere mensen gingen zwemmen," aldus Brigitha.
Pieter van den Hoogenband noemt haar "één van de meest getalenteerde zwemsters die we hebben gehad." De chef de mission van TeamNL Tokyo 2020 roemt vooral haar fabelachtige techniek. “Waar anderen veel voor moesten oefenen, had zij een natuurlijke souplesse.”
De Impact van Doping
De carrière van Brigitha werd overschaduwd door het dopinggebruik in de DDR. Later bleek dat de sportieve resultaten van het communistische land werden behaald dankzij een intensief dopingprogramma, dat door de staat werd georganiseerd. "Ik had dus eigenlijk goud en zilver moeten hebben," concludeert Brigitha. Ze vindt dat de resultaten alsnog moeten worden gecorrigeerd. “Ik vind het onterecht dat die Oost-Duitse meiden nog steeds als winnaar in de boeken staan. Het IOC had dit moeten uitzoeken en de medailles aan de juiste personen moeten toekennen."
Lees ook: Analyse van de impact van lachgas op Keeper Curaçao na het recente overlijden
Terugkeer naar Curaçao en Nalatenschap
Na haar actieve zwemcarrière keerde Brigitha terug naar Curaçao, waar ze een eigen zwemschool startte en betrokken was bij de Antilliaanse zwemploeg als bondscoach. In 2015 werd ze opgenomen in de International Swimming Hall of Fame (ISHOF), een erkenning voor haar uitzonderlijke prestaties.
Op Curaçao is het nationale zwembad naar haar vernoemd, de Pisina Enith Brigitha. In 2017 werd er in Almere een standbeeld van haar onthuld. Dit alles onderstreept haar blijvende invloed en betekenis voor de sport op Curaçao.
Andere Zwemmers en Verenigingen
Naast Enith Brigitha zijn er ook andere zwemmers die een belangrijke rol hebben gespeeld in de geschiedenis van het zwemmen op Curaçao. Hoewel minder bekend, hebben zij ook bijgedragen aan de ontwikkeling van de sport op het eiland.
Carolyn Hillegon Adel werd op 27 augustus 1978 geboren en heeft in een dertienjarige zwemcarrière meer dan 50 medailles in het buitenland behaald en ruim 90 nationale- en leeftijdsrecords gevestigd. Haar zwemclubs: In Suriname Neptunes en in de V.S.
Carolyn Adel is duidelijk een product van de zwemen polovereniging Neptunes. In het kort: ze ontstond na een splitsing binnen de zwemvereniging Paria. Na deze splitsing werden Neptunes en Trapoen geboren. De laatste was geen lang leven beschoren, maar Neptunes hield stand en een van haar doelstellingen was om naast de privéverenigingen als OASE, Dolfijn, KwieKwie een platform te vinden voor het echte volkskind.
Lees ook: Voetbalshirt Curaçao: De gids
Huidige Situatie en Toekomstperspectief
Hoewel het zwemmen op Curaçao nog steeds populair is, zijn er nog steeds uitdagingen. Het gebrek aan voldoende gediplomeerde zweminstructeurs en geschikte zweminstructiebaden zijn de redenen waarom de meeste Antillianen de zwemkunst niet beheersen.
De sportinfrastructuur is beperkt, en de financiële middelen zijn vaak ontoereikend. Desondanks zijn er nog steeds enthousiaste trainers en zwemmers die zich inzetten voor de sport. Met de juiste ondersteuning en investeringen kan het zwemmen op Curaçao in de toekomst weer een bloeiperiode doormaken.
tags: #curacao #wedstrijd #zwemmen #geschiedenis