Introductie
Sport wordt vaak gezien als een bindmiddel, een activiteit die mensen samenbrengt ongeacht hun achtergrond. In de context van integratie van nieuwkomers in de samenleving wordt sport vaak als een ideale manier gezien om mee te doen. Terwijl er in het onderwijs en op de arbeidsmarkt soms onoverbrugbare verschillen lijken te bestaan, wordt verondersteld dat iedereen op het sportveld snel kan integreren. Dit artikel onderzoekt de rol van sport, met name zaalvoetbal bij dames in Vlaams-Brabant, in de context van integratie en diversiteit, en werpt een licht op de sportieve profielen van verschillende bevolkingsgroepen.
Sport als een Universele Taal?
Sport, als mondiaal fenomeen, zou bij uitstek geschikt zijn om nieuwkomers mee te laten doen. Het idee dat sport een universele taal spreekt, wordt vaak bevestigd door beelden van topsport, waar voetballers uit alle windstreken elkaar ontmoeten. Echter, dit beeld van diversiteit in de topsport wijkt af van de realiteit in de breedtesport, waar de diversiteit vaak minder groot is en geen afspiegeling vormt van de diversiteit in de samenleving.
De Realiteit van Diversiteit in de Breedtesport
Hoewel de topsport een beeld van multiculturaliteit laat zien, is de diversiteit in de breedtesport minder vanzelfsprekend. Gemeentelijke onderzoeken tonen aan dat verschillende bevolkingsgroepen specifieke sportvoorkeuren hebben en kiezen voor verschillende organisatieverbanden. Elke bevolkingsgroep heeft een eigen sportprofiel. Het is daarom belangrijk om te onderzoeken waar autochtonen en migranten elkaar in de sport tegenkomen, wat de resultaten van deze ontmoetingen zijn en in hoeverre de alledaagse praktijk van de sport veranderingen heeft ondergaan door de komst van migranten.
Sportparticipatie van Migranten: Een Complexer Beeld
Er zijn weinig betrouwbare gegevens over de sportparticipatie van migranten. In de meeste peilingen zijn migranten ondervertegenwoordigd, waardoor er geen duidelijke uitspraken kunnen worden gedaan over hun deelname. Wel staat vast dat migranten minder vaak dan autochtonen aangesloten zijn bij sportorganisaties. Ook buiten georganiseerd verband sporten migranten minder. De deelnamecijfers verschillen echter per etniciteit, geslacht en leeftijd. Zo zijn bijvoorbeeld Surinamers en Antillianen vaker lid van sportverenigingen dan Turken en Marokkanen. Vooral Turkse en Marokkaanse vrouwen en meisjes blijven in sportdeelname ver achter bij de mannen en jongens in die bevolkingsgroepen. Het mannelijke deel van de tweede generatie met een Turkse of Marokkaanse achtergrond doet in sportdeelname daarentegen niet onder voor autochtone leeftijdgenoten.
Sportieve Profielen: Culturele Invloeden en Etnische Achtergronden
Net als eetpatronen en kledingstijlen zijn ook sportvoorkeuren cultureel bepaald. Jongeren worden op jonge leeftijd via familie, school en leeftijdgenoten gesocialiseerd in bepaalde takken van sport. Sportvoorkeuren hangen dus samen met etnische achtergronden en worden niet enkel bepaald door individuele smaak en sportieve competenties. Onder migranten is de sportkeuze vaak eenduidiger, wellicht omdat ze zich juist in hun vrije tijd en vooral in de sport al dan niet bewust identificeren met hun etnische achtergrond.
Lees ook: Zaalvoetbalvereniging lidmaatschap
Verschuivingen in Sportvoorkeuren en Witte Vlucht
Er is sprake van een zekere witte vlucht uit bepaalde sporten en verenigingen die steeds meer ‘verkleuren’. Dat proces is vergelijkbaar met de etnische verschuivingen in wijken en scholen, en met de veranderingen die het gevolg zijn van de onderscheidingsdrang van de hogere sociale klassen in de sport, die kiezen voor exclusievere sporten wanneer een sport democratiseert.
Voetbal: Een Populaire Sport onder Jongens en Meisjes
Voetbal is onder autochtone en migrantenjongens en -mannen veruit de meest beoefende sport, zowel binnen verenigingsverband als daarbuiten, op trapveldjes en in parken. Veel voetbalverenigingen hebben (een deel van) hun achterban zien verkleuren. Vooral Turkse en Marokkaanse jongens voetballen veel. Opvallend is dat de traditionele mannensport voetbal ook relatief populair is onder de minst sportieve groep migrantenmeisjes. Een verklaring hiervoor is dat (straat)voetbal via broers, neefjes en buurjongens voor migrantenmeisjes toegankelijker is dan de ‘witte’ sporten, zoals gymnastiek en handbal, die ‘witte’ meisjes uit de lagere klassen beoefenen.
Andere Sporten en Etnische Achtergronden
- Cricket: Vooral Surinamers met een Hindostaanse achtergrond en migranten afkomstig uit voormalige Engelse koloniën - Pakistan, India en Sri Lanka - spelen cricket.
- Honk- en softbal: Deze sporten verheugen zich in een grote belangstelling van Antilliaanse en Arubaanse spelers. Zeker op hoger niveau zijn er weinig teams zonder Antilliaanse/Arubaanse inbreng.
- Basketbal: Vooral in de grote steden is de deelname van migrantenjeugd aan het basketbal toegenomen. Deze populariteit kan worden verklaard uit een sterke oriëntatie op de gecommercialiseerde Amerikaanse jeugdcultuur.
- Kracht- en vechtsporten: In de bokssport zijn de migrantensporters in de meerderheid, zeker in de Randstad. De populariteit van karate verloopt parallel met de immigratiegolven.
Sociale en Economische Factoren bij Kracht- en Vechtsporten
Dat er tegenwoordig vooral veel Turken en Marokkanen in de verschillende kracht- en vechtsporten (boksen, worstelen, taekwondo, karate) actief zijn, kan behalve uit etnisch-culturele achtergronden ook uit sociale en economische factoren verklaard worden. Mensen die door de inzet van lichamelijke arbeid in hun broodwinning voorzien zouden meer belangstelling en waardering hebben voor ‘mannelijke’ disciplines waarin fysieke kracht en lichamelijk contact belangrijk zijn. Daarnaast spelen ook aspecten van weerbaarheid en zelfverdediging een rol. Profsporten als voetbal en vechtsporten vormen voor veel migranten een potentiële manier om maatschappelijk hogerop te komen, geld te verdienen en status te verwerven, iets wat in veel andere arbeidssectoren lastiger bereikt kan worden.
Waarden en Normen: Verschillen in Sportbeleving
Naast etnisch-culturele achtergronden en etnisch gerelateerde specifieke waarden en omgangsnormen baseren mensen hun keuzen voor een vechtsport ten slotte ook op het sterke (semi) professionalisme en entertainmentkarakter van die sporten. Een sprekend voorbeeld van deze soms sterk verschillende benaderingen van dezelfde sport kan gevonden worden in de sportvisserij. Hoewel het onder autochtone vissers gebruikelijk is om de vangst terug te zetten, vissen migranten ook voor de consumptie.
De rol van Zaalvoetbal bij Dames in Vlaams-Brabant
Hoewel de bovenstaande informatie een algemeen beeld schetst van sportparticipatie en etnische achtergronden in Nederland, is het belangrijk om specifiek te kijken naar zaalvoetbal bij dames in Vlaams-Brabant. Helaas is er in de beschikbare tekst geen specifieke informatie over deze specifieke context. Om een volledig beeld te krijgen, zou verder onderzoek nodig zijn naar de samenstelling van de teams, de achtergronden van de speelsters en de mate van integratie en diversiteit binnen deze competitie.
Lees ook: Klassen en competities dameszaalvoetbal
Lees ook: Overzicht KNVB Zaalvoetbal Sponsoring
tags: #zaalvoetbal #dames #Vlaams-Brabant #competitie