Oranjefans die uitkijken naar voetbalwedstrijden van 90 minuten tijdens het EK, komen mogelijk bedrogen uit. Analysebedrijf OPTA heeft namelijk vastgesteld dat er gemiddeld slechts 58 minuten effectief wordt gevoetbald. De rest van de tijd ligt het spel stil door wissels, blessures en de VAR. Dit artikel duikt in de huidige FIFA speeltijd wedstrijdregels, de problemen rondom effectieve speeltijd, en de mogelijke oplossingen en regelwijzigingen die worden overwogen.
Huidige Speeltijd Regels en de Realiteit
Volgens de huidige regels duurt een voetbalwedstrijd 90 minuten, verdeeld over twee helften van 45 minuten, exclusief blessuretijd. In de praktijk blijkt echter dat de bal aanzienlijk minder tijd daadwerkelijk in het spel is. OPTA-analist Bart Frouws legt uit: "We houden alle acties die op het veld gebeuren bij, tot op de seconde nauwkeurig. Wordt er bijvoorbeeld een overtreding gemaakt en ligt het spel 30 seconden stil, dan halen we dat van de tijd af. Wat overblijft, de minuten dat de bal in het spel was, is de zuivere speeltijd."
Gemiddeld genomen rolt de bal slechts 58 minuten per wedstrijd tijdens toernooien zoals het EK. De wedstrijd Oekraïne - Noord-Macedonië had zelfs maar een zuivere speeltijd van 52 minuten. Inclusief blessuretijd komt dit neer op iets meer dan 50 procent van de totale wedstrijdduur. Dit betekent dat bijna de helft van de tijd niet wordt gevoetbald, onder andere door tijdrekken van spelers en onderbrekingen.
Het Probleem van Verminderde Effectieve Speeltijd
Het feit dat de effectieve speeltijd vaak aanzienlijk lager ligt dan de geadverteerde 90 minuten, leidt tot frustratie bij zowel toeschouwers in het stadion als kijkers thuis. Oud-voetbalscheidsrechter Mario van den Ende is het zat: "Het is toch te gek voor woorden dat je wedstrijden ziet waar maar 52 minuten gevoetbald wordt. De mensen in het stadion en op de bank willen voetbal zien. Laten we zo snel mogelijk overgaan op spelen met zuivere speeltijd."
Pierluigi Collina, het hoofd van de scheidsrechterscommissie van de FIFA, snapt de ergernissen over wedstrijden die lang stilliggen door overtredingen en andere onderbrekingen. "Als je kijkt naar de statistieken, dan zie je dat sommige teams 52 minuten spelen per wedstrijd, andere ploegen 43 en weer andere elftallen 58. Die verschillen kunnen behoorlijk oplopen in een seizoen." Collina voegt eraan toe: "Toeschouwers betalen om een wedstrijd te zien en dat geldt ook voor sommige televisiekijkers. Je legt in principe een bedrag neer om negentig minuten voetbal te zien, niet 44, 45 of 46. De helft van het geld gaat naar tijd waarin niet wordt gespeeld."
Lees ook: Senegalese voetbalgeschiedenis en FIFA-ranking
Factoren die bijdragen aan verminderde speeltijd
- Tijdrekken: Spelers en trainers proberen vaak tijd te rekken om een voorsprong te behouden, bijvoorbeeld door langzaam een vrije trap te nemen of te doen alsof ze geblesseerd zijn.
- Wissels: Het aantal wissels dat een trainer mag doorvoeren is de laatste jaren toegenomen, wat leidt tot meer onderbrekingen.
- Blessures: Behandelingen van blessures op het veld leiden tot aanzienlijke onderbrekingen.
- VAR-controles: Hoewel de VAR is ingevoerd om de eerlijkheid te bevorderen, kunnen lange VAR-controles de speeltijd aanzienlijk verminderen. Tijdens een wedstrijd tussen FC Utrecht en Ajax duurde het bijvoorbeeld 3 minuten om te bepalen of een strafschop terecht was toegekend.
- Spelhervattingen: Momenten zoals ingooien, corners en doeltrappen dragen bij aan de vermindering van de effectieve speeltijd.
Mogelijke Oplossingen en Regelwijzigingen
Er zijn verschillende manieren om de effectieve speeltijd in een voetbalwedstrijd te verhogen en de frustratie bij spelers en toeschouwers te verminderen.
Zuivere Speeltijd
Een van de meest besproken oplossingen is het invoeren van zuivere speeltijd, waarbij de klok wordt stilgezet wanneer het spel wordt onderbroken. Dit zou ervoor zorgen dat de wedstrijd daadwerkelijk de beoogde speeltijd heeft. In sporten zoals basketbal en hockey is dit al gebruikelijk.
Volgens Van den Ende is het onvermijdelijk dat het voetbal uiteindelijk ook zal overgaan op zuivere speeltijd, al zal dit nog jaren duren: "Dat wordt wel 2032 op z'n vroegst. Dat is het tempo wat de FIFA aanhoudt. Het is een traditionele organisatie, zij willen geen verandering. Het duurt vaak al acht jaar voor er een keer een spelregel-proef wordt ondernomen."
Striktere Handhaving van de Regels
Scheidsrechters kunnen de bestaande regels strikter handhaven om tijdrekken te voorkomen. Dit zou spelers ontmoedigen om onnodig tijd te rekken bij spelhervattingen of blessures.
De Rol van de VAR
De video-assistent-scheidsrechter (VAR) is een relatief nieuwe ontwikkeling in het voetbal die tot doel heeft om wedstrijden eerlijker te maken. De VAR kan de scheidsrechter helpen bij het nemen van beslissingen over cruciale momenten in de wedstrijd, zoals doelpunten, strafschoppen en rode kaarten.
Lees ook: FIFA 18 Toernooien: De Ultieme Gids
Andere voorgestelde regelwijzigingen
De FIFA onderzoekt verschillende andere regelwijzigingen om het spel te verbeteren:
- Nieuwe buitenspelregel: Arsène Wenger heeft voorgesteld dat een speler pas buitenspel staat als zijn volledige lichaam voorbij de laatste verdediger is. Dit zou aanvallers meer voordeel geven en frustraties over marginale buitenspelsituaties verminderen.
- VAR-beslissingen live uitleggen in het stadion: Na een VAR-review zouden scheidsrechters via een microfoon hun beslissing kunnen uitleggen aan het hele stadion. Dit systeem wordt al getest in andere sportcompetities en moet de transparantie in het voetbal verhogen.
- Coaches kunnen VAR-challenges aanvragen: Een challenge-systeem zou ervoor zorgen dat coaches een beperkt aantal keer per wedstrijd een VAR-review mogen aanvragen voor een betwiste situatie. Dit systeem is geïnspireerd op tennis en hockey.
- Stoppen van de klok bij VAR-checks en blessures: De FIFA wil ook werk maken van effectievere speeltijd. Scheidsrechters zouden de stopwatch kunnen stilzetten bij een VAR-tussenkomst of zware blessure.
De Toekomst van Speeltijd in het Voetbal
De discussie over speeltijd en effectieve speeltijd in het voetbal is nog lang niet afgerond. De FIFA en andere voetbalorganisaties zijn zich bewust van de problemen en onderzoeken actief mogelijke oplossingen en regelwijzigingen.
Collina waarschuwt alvast dat er veel toegevoegde speeltijd zal worden toegekend op het komende WK. "Let bijvoorbeeld op het juichen. Na een doelpunt is er zo anderhalve minuut verstreken. Dan ga je al snel naar vijf minuten in een helft waarin drie goals zijn gevallen."
Hoewel er in Qatar nog niet met zuivere speeltijd zal worden gewerkt, onderzoekt de IFAB wel de mogelijkheden. "Het is wel waarschijnlijk dat dergelijke regels in de komende jaren worden ingevoerd."
Lees ook: Zaalvoetbal regels: een test