Het Europees Kampioenschap voetbal voor mannen, beter bekend als het EK voetbal, is een prestigieus toernooi exclusief voor Europese landen. Het evenement vindt elke vier jaar plaats, afwisselend met het Wereldkampioenschap voetbal. Duitsland en Spanje delen het record als meest succesvolle landen, met elk drie gewonnen titels. De huidige titelhouder is Italië, dat het EK in 2021 (EURO 2020) won.
De Beginjaren en de Visie van Henri Delaunay
Het idee voor een Europees kampioenschap werd in 1930 geopperd door de Fransman Henri Delaunay. Delaunay was een fervent voetballiefhebber die begon als speler bij l’Etoile des Deux Lacs in Parijs en later een bestuursfunctie bij de FIFA bekleedde. Hoewel hij al in 1927 met het idee kwam om een Europees kampioenschap te organiseren, kreeg het aanvankelijk weinig steun. De FIFA was namelijk al bezig met de organisatie van het Wereldkampioenschap, en er bestond vrees dat een EK de populariteit van het WK zou verminderen.
In 1958, drie jaar na Delaunay's dood, besloot de UEFA tijdens een congres in Zweden dat het eerste EK in 1960 zou plaatsvinden. Zijn zoon, Pierre Delaunay, zette het werk van zijn vader voort als directeur van de UEFA en zorgde ervoor dat de trofee vernoemd werd naar Henri Delaunay als eerbetoon aan zijn pioniersrol. De Coupe Henri Delaunay is sindsdien de felbegeerde trofee waar de deelnemende landen om strijden.
De Eerste Toernooien
De eerste editie van het EK vond plaats in 1960 in Frankrijk, met slechts vier deelnemende landen: Sovjet-Unie, Joegoslavië, Tsjecho-Slowakije en gastland Frankrijk. De finale werd gespeeld tussen de Sovjet-Unie en Joegoslavië, waarbij de Sovjet-Unie met 2-1 won, mede dankzij het sterke keeperswerk van Lev Jasjin.
Uitbreiding en Groei
In de beginjaren kwalificeerden zich slechts vier landen voor het eindtoernooi. In 1980 werd het aantal deelnemende landen uitgebreid naar acht, wat de concurrentie al aanzienlijk verhoogde. In 1996, toen het EK in Engeland werd gehouden, werd het aantal deelnemers verder uitgebreid naar zestien. Sinds 2016 kwalificeren maar liefst vierentwintig landen zich voor het toernooi.
Lees ook: Turkije wint EK Volleybal
Alle Winnaars van het EK Voetbal tot Nu Toe
Hieronder een overzicht van alle winnaars sinds de eerste editie in 1960:
- 1960: Sovjet-Unie
- 1964: Spanje
- 1968: Italië
- 1972: West-Duitsland
- 1976: Tsjecho-Slowakije
- 1980: West-Duitsland
- 1984: Frankrijk
- 1988: Nederland
- 1992: Denemarken
- 1996: Duitsland
- 2000: Frankrijk
- 2004: Griekenland
- 2008: Spanje
- 2012: Spanje
- 2016: Portugal
- 2021: Italië
- 2024: Spanje
Memorabele Momenten en Winnaars
Door de jaren heen zijn er verschillende memorabele momenten en verrassende winnaars geweest. Nederland behaalde zijn enige EK-titel in 1988 in West-Duitsland, onder leiding van coach Rinus Michels en met Marco van Basten als sterspeler. Na de hereniging van Duitsland in 1990 domineerde het Duitse team het EK van 1996 in Engeland. Frankrijk (2000) en Griekenland (2004) zorgden voor verrassende overwinningen in de vroege jaren 2000. Portugal behaalde zijn eerste grote titel op het EK van 2016, met Cristiano Ronaldo als aanvoerder. Italië won het EK in 1968 en voegde een tweede titel toe in 2021 na een overwinning op Engeland na strafschoppen.
1960: Sovjet-Unie
In 1960 won de Sovjet-Unie het eerste Europees Kampioenschap voetbal. Onder leiding van coach Gavriil Kachalin versloegen ze Joegoslavië met 2-1 in de finale, gespeeld in Parijs. Viktor Ponedelnik scoorde het winnende doelpunt in de verlenging, waarmee de Sovjet-Unie de allereerste Europese kampioen werd.
1964: Spanje
In 1964 won Spanje het Europees Kampioenschap voetbal. In de finale, gehouden in Madrid, versloegen ze de titelverdediger Sovjet-Unie met 2-1. Jesús María Pereda en Marcelino scoorden voor Spanje, terwijl Galimzian Khusainov voor de Sovjets trefzeker was. Deze overwinning markeerde Spanje’s eerste grote internationale voetbalsucces.
1968: Italië
In 1968 won Italië het Europees Kampioenschap voetbal. Na een 1-1 gelijkspel in de finale tegen Joegoslavië, werd een replay georganiseerd. Italië won deze wedstrijd met 2-0 dankzij doelpunten van Luigi Riva en Pietro Anastasi. Dit was de eerste en enige keer dat de finale van het EK werd overgespeeld.
Lees ook: EK Voetbal: Een Overzicht
1972: West-Duitsland
In 1972 won West-Duitsland het Europees Kampioenschap voetbal. In de finale, gehouden in Brussel, versloegen ze de Sovjet-Unie met 3-0. Dit markeerde het begin van een succesvolle periode voor het West-Duitse nationale team.
1976: Tsjecho-Slowakije
In 1976 won Tsjecho-Slowakije het Europees Kampioenschap voetbal. In de finale tegen West-Duitsland in Belgrado eindigde de wedstrijd in 2-2, waarna strafschoppen volgden. Antonín Panenka scoorde de beslissende penalty met een legendarische chip, waarmee Tsjecho-Slowakije de titel veiligstelde. Deze overwinning is vooral beroemd vanwege Panenka’s unieke strafschoptechniek.
1980: West-Duitsland
In 1980 won West-Duitsland het Europees Kampioenschap voetbal. In de finale, gehouden in Rome, versloegen ze België met 2-1. Horst Hrubesch scoorde beide doelpunten voor West-Duitsland, inclusief het winnende doelpunt in de laatste minuten. Deze overwinning markeerde hun tweede Europese titel, waarmee ze hun status als voetbalgrootmacht bevestigden.
1984: Frankrijk
In 1984 won Frankrijk het Europees Kampioenschap voetbal. In de finale in Parijs versloegen ze Spanje met 2-0. Michel Platini, de ster van het toernooi, scoorde een vrije trap, en Bruno Bellone maakte het tweede doelpunt. Deze overwinning betekende Frankrijk’s eerste grote internationale titel en vestigde Platini’s legendarische status.
1988: Nederland
In 1988 won Nederland het Europees Kampioenschap voetbal. In de finale in München versloegen ze de Sovjet-Unie met 2-0. Ruud Gullit scoorde het eerste doelpunt, en Marco van Basten maakte een legendarisch tweede doelpunt met een schitterende volley.
Lees ook: Het EK Honkbal: Een Terugblik
1992: Denemarken
Denemarken won verrassend het EK van 1992. Ze vervingen Joegoslavië, dat vanwege de oorlog niet mocht deelnemen. Denemarken versloeg Duitsland in de finale met 2-0.
1996: Duitsland
In de finale, gespeeld in Londen, versloegen ze Tsjechië met 2-1 na verlenging. Oliver Bierhoff scoorde de winnende golden goal, nadat Matthias Sammer de gelijkmaker had gescoord. Deze overwinning bezorgde Duitsland hun derde EK-titel, waarmee ze hun dominantie in Europa bevestigden.
2000: Frankrijk
In 2000 won Frankrijk het Europees Kampioenschap voetbal. In de finale in Rotterdam versloegen ze Italië met 2-1 na verlenging. Sylvain Wiltord scoorde de gelijkmaker in blessuretijd, en David Trezeguet maakte de winnende goal in de verlenging. Deze overwinning bezorgde Frankrijk hun tweede EK-titel, na hun triomf in 1984.
2004: Griekenland
In 2004 won Griekenland verrassend het Europees Kampioenschap voetbal. In de finale in Lissabon versloegen ze Portugal met 1-0 dankzij een doelpunt van Angelos Charisteas. Dit historische succes markeerde Griekenlands eerste en tot nu toe enige EK-titel, waarmee ze hun status als voetbalsensatie bevestigden.
2008: Spanje
In 2008 won Spanje het Europees Kampioenschap voetbal. In de finale in Wenen versloegen ze Duitsland met 1-0 dankzij een doelpunt van Fernando Torres. Deze overwinning betekende Spanjes tweede Europese titel, en het team werd geprezen voor hun dominantie en technisch hoogstaand spel gedurende het hele toernooi.
2012: Spanje
In 2012 won Spanje opnieuw het Europees Kampioenschap voetbal. In de finale in Kiev versloegen ze Italië overtuigend met 4-0. Doelpunten van David Silva, Jordi Alba, Fernando Torres en Juan Mata bezegelden hun derde Europese titel, waarmee Spanje hun status als een van ‘s werelds beste teams bevestigde.
2016: Portugal
In 2016 won Portugal het Europees Kampioenschap voetbal. In de finale in Parijs versloegen ze gastland Frankrijk met 1-0 na verlenging. Eder scoorde het beslissende doelpunt in de 109e minuut, waarmee Portugal voor het eerst in hun geschiedenis het EK wonnen, een prestatie die hun nationale trots versterkte.
2021: Italië
Het Europees Kampioenschap van 2020 werd in 2021 gehouden vanwege de COVID-19-pandemie en werd over verschillende Europese steden verspreid. In 2020 won Italië het Europees Kampioenschap voetbal. In de finale in Londen versloegen ze Engeland na een gelijkspel van 1-1 en een overwinning van 3-2 na strafschoppen. Dit was de tweede keer dat Italië het toernooi won, wat hun opmerkelijke comeback in het internationale voetbal onderstreepte.
2024: Spanje
Spanje heeft het EK 2024 gewonnen door in de finale Portugal te verslaan.
Nederland en België op het EK
Nederland heeft één keer het EK gewonnen, in 1988. Daarnaast werd Nederland een keer derde in 1976, in een tijd dat er nog een troostfinale werd gespeeld. In 1992, 2000 en 2004 eindigde Nederland ook als vierde, maar er werd geen wedstrijd om de derde plaats meer gespeeld.
België behaalde de derde plaats in 1972 en de tweede plaats in 1980, wat nog steeds de beste prestatie is voor België op een EK.
De Golden Goal en Andere Regelwijzigingen
In 1996 werd de golden goal, ook wel ‘sudden death’ genoemd, ingevoerd op het EK in Engeland. Zowel tijdens dit EK als het daaropvolgende EK van 2000 werd het toernooi gewonnen door een golden goal. In 2002 schafte de UEFA de golden goal weer af. Voor het EK van 2004 werd de silver goal geïntroduceerd. Tijdens dit EK werd de silver goal alleen toegepast tijdens de halve finale tussen Griekenland en Tsjechië, waarbij Griekenland won door in de laatste minuut van de eerste verlenging te scoren. In 2006 keerde de UEFA terug naar het traditionele verlengingssysteem: twee keer een kwartier verlenging, gevolgd door strafschoppen indien nodig.
Mascottes en Toernooisfeer
Elk EK heeft zijn eigen unieke sfeer en mascottes die bijdragen aan de feestelijke stemming. Op 20 juni 2023 werd een teddybeer met een kleurrijk shirt gepresenteerd als mascotte voor het EK 2024.
Records en Statistieken
Cristiano Ronaldo is de topscorer aller tijden op het EK voetbal. Tijdens vijf toernooien scoorde hij in totaal veertien doelpunten. De grootste overwinning van Nederland op een EK was in 2000, toen ze Joegoslavië met 6-1 versloegen in de kwartfinale.
Overzicht Historie Alle Finales en Winnaars EK Voetbal
| Jaar | Winnaar | Verliezend finalist |
|---|---|---|
| 1960 Frankrijk | Sovjet-Unie | Joegoslavië |
| 1964 Spanje | Spanje | Sovjet-Unie |
| 1968 Italië | Italië | Joegoslavië |
| 1972 België | West-Duitsland | Sovjet-Unie |
| 1976 Joegoslavië | Tsjechoslowakije | West-Duitsland |
| 1980 Italië | West-Duitsland | België |
| 1984 Frankrijk | Frankrijk | Spanje |
| 1988 West-Duitsland | Nederland | Sovjet-Unie |
| 1992 Zweden | Denemarken | Duitsland |
| 1996 Engeland | Duitsland | Tsjechië |
| 2000 Nederland/België | Frankrijk | Italië |
| 2004 Portugal | Griekenland | Portugal |
| 2008 Oostenrijk/Zwitserland | Spanje | Duitsland |
| 2012 Oekraine/Polen | Spanje | Italië |
| 2016 Frankrijk | Portugal | Frankrijk |
| 2021 in heel Europa | Italië | Engeland |
| 2024 Duitsland | Spanje | Portugal |
Welk Land Heeft Het Beste Gepresteerd op EK’s?
Hieronder een lijst van alle landen die het beste hebben gepresteerd op Europese Kampioenschappen voetbal.
| Land | Goud | Zilver | Brons |
|---|---|---|---|
| 1. Spanje | 4 | 1 | 0 |
| 2. Duitsland | 3 | 3 | 3 |
| 3. Frankrijk | 2 | 1 | 1 |
| 4. Sovjet-Unie | 1 | 3 | 0 |
| 5. Italië | 2 | 2 | 1 |
Topscorers op een EK Voetbal Aller Tijden
Cristiano Ronaldo is de topscorer aller tijden op het EK voetbal. Tijdens vijf toernooien scoorde hij in totaal veertien doelpunten.
tags: #europees #kampioenschap #voetbal #winnaars #lijst