Handbal is een populaire sport in België, met een rijke geschiedenis en diverse teams die strijden om de titel in de eerste klasse. Dit artikel biedt een overzicht van enkele van de belangrijkste handbalteams in België, met inbegrip van hun achtergrond, prestaties en recente ontwikkelingen.
HC WELTA vzw: Een Pionier in het Belgische Handbal
HC WELTA vzw, gevestigd in Mechelen en Bonheiden, is een handbalclub met een lange en trotse geschiedenis. De club draagt het stamnummer 22 en kan zijn oorsprong terugvoeren tot de vroege dagen van het handbal in België.
Veldhandbal Pioniers (1950-1960)
In de lente van 1950 werden de eerste onofficiële wedstrijden gespeeld tussen zes clubs, waaronder Welta. Dit was het eerste veldhandbaltoernooi waarvan de uitslagen zijn teruggevonden. Welta domineerde dit toernooi en won zonder verliespunt met zowel het eerste als het reserveteam. Andere deelnemende teams waren Geuzen, Wildzang, Uilenspiegel, Brabo en Olympic.
Later ontstond H.C. Eendracht Mechelen, het latere Malinois, uit een scheuring van Welta. De rivaliteit tussen deze teams zou een belangrijk onderdeel van de Mechelse handbalgeschiedenis worden.
In 1960 kwam er een einde aan het veldhandbal (11 tegen 11). De voetbalvelden waarop gespeeld werd, staan bij velen nog bekend als hobbelig en moerassig. Men sprak over het "patattenveld" van Welta, hoewel Welta vanaf 1952 over een prima veld (Schonenberg) met tribune beschikte, en Eendracht Mechelen over een terrein in een park. De eerste zaalhandbalterreinen (7 tegen 7) waren aanvankelijk ook niet ideaal, met buitenwedstrijden en een glibberige bal bij regen.
Lees ook: Humphrey Mijnals in Oranje
De Regionalisering en Hergeboorte van WELTA
Een belangrijke gebeurtenis voor WELTA was de afsplitsing van Handbalclub Mechelse uit Klub Mechelen Handbal. Omwille van de regionalisering en bijhorende subsidiemogelijkheden werd de nationale bond opgesplitst in 1977. Ook Mechelse, dat een aantal reeksen lager speelde dan KMH, kende succes en draaide mee aan de top van hun reeks.
De jaren 90 waren moeilijk voor KMH, met een klein aantal spelende leden en geen jeugdploegen meer. In 1992 werd de damesploeg opgericht, die later in de bovenste helft van de liga zou spelen. Op tien jaar tijd groeide de jeugdafdeling van 0 naar 70 spelers, met zes jeugdploegen in competitie. Het interscholentoernooi, dat sinds 1993 jaarlijks wordt georganiseerd, groeide uit tot een uniek sportevenement in de Mechelse regio. Ondanks de uitdagingen slaagde de herenploeg erin door te stoten naar de liga. Herman Janssens, die zeven jaar trainer van de heren was en nog steeds actief is, speelde hierbij een cruciale rol.
In de jaren 2000 werden de sportieve, organisatorische en financiële krachten gebundeld en werd WELTA handbalclub als het ware herboren. De twee overgebleven achterkleinkinderen van de eerste Mechelse handbalclub WELTA smolten samen en kozen voor de historische naam. Met ongeveer 100 jeugdspelers (7 jeugdploegen) en 50 senioren (2 damesploegen en 2 herenploegen) is WELTA een van de grotere handbalclubs in Vlaanderen. Ook kwalitatief heeft de club stappen vooruit gezet, met spelers die de Vlaamse kleuren verdedigen en ploegen die meespelen in zowel de provinciale als de Vlaamse competitie. De verjonging is de meest markante evolutie van het voorbije decennium.
Initia HC Hasselt: Een Toonaangevende Club met Ambities
Initia HC Hasselt is een andere belangrijke handbalvereniging in België, die uitkomt in de BENE-League bij de heren en in de eerste nationale bij de dames. De club heeft een rijke geschiedenis en een trouwe supporterschare.
De Vroege Jaren en Opkomst (1971-1985)
Initia Hasselt werd opgericht in 1971 door oud-leerlingen van het Sint-Jozefscollege in Hasselt, onder de naam OLSJOC (Oud Leerlingen Sint-JOzefsCollege). Na één jaar in de provinciale klasse promoveerde OLSJOC in 1973 naar derde nationale, waar het drie seizoenen speelde. In 1976 werd de club, inmiddels omgedoopt tot Initia Hasselt, kampioen onder leiding van Vuc Roganovic. Het eerste seizoen in tweede nationale werd afgesloten op een zesde plaats, met een opmerkelijke winst in de beker van België tegen landskampioen Seraing. Het seizoen daarop werden de heren tweede en promoveerden naar de eerste nationale.
Lees ook: Complete Gids voor Waterpolo Regels
In 1979/1980 speelde het eerste herenteam van Initia Hasselt voor het eerst in de eerste nationale, met overwinningen op onder meer Sporting Neerpelt. Het seizoen werd afgesloten met een vijfde plaats. Bert Berghs nam de voorzittershamer over van Piet Bamelis. Vanaf het seizoen 1981/1982 ging het definitief opwaarts, met de komst van de Poolse keeper Mieczysław Wojczak. Mede dankzij zijn keeperswerk werd Hasselt derde in de competitie en behaalde een plaats in een Europese clubhandbalcompetitie.
Europees Handbal en Nationale Successen (1985-1999)
In het eerste seizoen in een Europees toernooi stootte Initia door tot de kwartfinale. In de Belgische competitie werd Hasselt voor de eerste keer tweede. Op het einde van het seizoen maakte het trainersduo Schouterden en Friant plaats voor Wojczak en Swaeb. Daarnaast kwamen Jaak Schuurmans en Karel Vanloo de Hasseltse ploeg versterken. In 1985 werd Initia Hasselt voor het eerst landskampioen, waarmee de hegemonie van Neerpelt werd doorbroken. Ook de twee daaropvolgende seizoenen bleek de ploeg de sterkste van België.
Na deze drie titels op rij viel de succesvolle lichting uiteen. Jo Smeets en Luc Brouwers vertrokken naar het Nederlandse Sittardia, terwijl Mieczysław Wojczak naar aartsrivaal Sporting Neerpelt vertrok. In de jaren die volgden kende Initia wisselend succes, met hoogtepunten zoals het winnen van de nationale beker in 1991, maar ook periodes van sportieve en financiële uitdagingen.
Nieuw Millennium en Fusieplannen (2000-heden)
In het nieuwe millennium werd een noodzakelijke verjonging en vernieuwing doorgevoerd. Initia slaagde erin de finale van de play-offs te bereiken, maar kon niet winnen van Eynatten. Na enkele prijsloze jaren vond Initia Hasselt terug de weg naar de prijzen, met als hoogtepunt het seizoen 2012/2013, waarin de ploeg de 12e titel won.
In 1974 wist de promoveerde damesploeg van Initia Hasselt al snel door te stromen naar de eerste nationale. Onder leiding van Jos Schouterden haalden de dames in het seizoen 1985/1986 titels en bekers aan de lopende band. In 1992 verliet Jos Schouterden na zeven jaar de damesploeg, waarna de Kroatische Ivana Bucan het roer overnam. In het seizoen 1994/1995 behaalde Hasselt de negende titel op rij.
Lees ook: Terugblik Daley Blind
Rond 2019 ontstond het plan voor een eventuele fusie tussen Initia Hasselt en HC Tongeren. Vanaf het seizoen 2022/2023 willen de clubs samen een fusieclub vormen, met als doel "prijzen pakken en de jeugd alle kansen geven".
HV Sittardia-D.V.O.: Een Fusie met een Rijke Historie
HV Sittardia-D.V.O. is een andere handbalclub met een interessante geschiedenis, die voortkomt uit een fusie tussen twee Sittardse verenigingen.
De Oorsprong in Sittard (1940-1958)
De geschiedenis van HV Sittardia-D.V.O. begint in de jaren 40, met de oprichting van handbalafdelingen bij de voetbalverenigingen Sittardse Boys en V.V.S. In 1943 ontstond vanuit de atletiekafdeling van V.V.S. een afdeling dameshandbal, A.V.S. (Atletiek Vereniging Sittard). Daarnaast ontstond in 1946 Dameshandbalverening D.V.O. (Door Vrienden Opgericht).
Op 24 september 1946 werd de R.K. Limburgse Handbal Bond opgericht. A.V.S. werd de eerste Limburgse handbalkampioen. In 1951 gingen de dames handbalafdelingen van Sittardse Boys en A.V.S. een fusie aan en ontstond H.C. Sittardia. In 1954 werd HC Sittardia landskampioen van de R.K.
Rivaliteit en Fusie (1958-heden)
In 1958 besloten de dames- en herenafdeling van Sittardia zelfstandig verder te gaan. Er ontstond een rivaliteit tussen Sittardia en D.V.O. In 1980 bleek de tijd rijp voor een fusie en zo ontstond op 23 juni 1980 HV Sittardia-D.V.O. Na de fusie speelde Sittardia-D.V.O. tot 1984 in de Eredivisie.
In augustus 1999 moest de vereniging een grote teleurstelling verwerken, toen een aantal speelsters afhaakten. Daarom werd besloten het team terug te trekken uit de 1e divisie. Vanuit de 1e klasse wordt met een nieuw team gewerkt aan de toekomst, met als doel op termijn het verloren terrein weer in te lopen.
H.V. Alfa Schinnen en H.V. Zwart-Wit Oirsbeek: Een Samengaan in Zuid-Limburg
Ook in andere delen van Limburg vonden fusies plaats om de handbalsport te versterken. Een voorbeeld hiervan is de fusie tussen H.V. Alfa Schinnen en H.V. Zwart-Wit Oirsbeek.
De Oprichting en Groei (1956-1976)
H.V. Alfa Schinnen werd opgericht in 1956 als onderafdeling van S.V. Schinnen. Initiatiefnemer was Hans Bost. In 1959 werd een herenafdeling opgericht. In 1960 werd gestart met zaalhandbal.
H.V. Zwart-Wit Oirsbeek werd opgericht in 1961. De eerste wedstrijd werd gespeeld in geleende kleding. Vanaf 1961 had de club een heren- en een damesteam.
Fusie en Nieuwe Uitdagingen (1976-heden)
In 1991 fuseerden H.V. Alfa Schinnen en H.V. Zwart-Wit Oirsbeek. Het nieuwe seizoen werd gestart in de competitie onder de trainer Jo Hanckmann. In het eerste jaar wist het eerste herenteam kampioen te worden en te promoveren naar de toenmalige Derde Divisie.
Overige Eerste Klasse Teams
Naast de hierboven genoemde teams zijn er nog andere handbalverenigingen die actief zijn in de eerste klasse van het Belgische handbal. Deze teams dragen bij aan de diversiteit en competitiviteit van de sport in België.
Competitiehervorming en BENE-League
De Koninklijke Belgische Handbalbond (KBHB) heeft in samenspraak met de Vlaamse Handbalvereniging (VHV) en de Ligue Handball Francophone (LFH) een competitiehervorming doorgevoerd in de nationale en regionale competities. Er zijn geen dalers, enkel stijgers. Er worden geen kampioenen aangeduid omdat niet alle competities afgewerkt werden.
Voor wat betreft de BENE-League, de grensoverschrijdende competitie met Belgische en Nederlandse teams, is er een nieuw akkoord voor vier jaar. In eerste en tweede nationale bij de mannen bestaat de reeks uit tien in plaats van acht ploegen. Ook in eerste nationale bij de dames komen er twee ploegen bij en zijn er dus tien in plaats van acht teams die het tegen elkaar zullen opnemen.