In de aanloop naar de eerste EK-wedstrijd van Duitsland is het interessant om terug te blikken op de voetbalgeschiedenis tussen Duitsland en Griekenland. Deze geschiedenis is niet alleen gevormd door sportieve prestaties, maar ook door politieke en maatschappelijke contexten.
Vroege Ontmoetingen en het EK 1980 in Italië
De enige wedstrijd op een groot toernooi verliep moeizaam voor de drievoudig Europees kampioen. In 1980 troffen Griekenland en West-Duitsland elkaar in de groepsfase van het EK in Italië, wat resulteerde in een bloedeloze 0-0. Het was de laatste poulewedstrijd van Die Mannschaft op de Europese eindronde. Duitsland was al zeker van de groepswinst en de daaruit voortvloeiende plek in de finale. Deze finale werd gewonnen van België dankzij twee doelpunten van Horst Hrubesch.
In de kwalificatieduels voor het EK 1976 snoepten de Grieken twee keer een punt af van de toen nog regerend wereldkampioen West-Duitsland (1-1 en 2-2). Ondanks deze remises strandde West-Duitsland pas in de finale, waar Tsjechoslowakije na strafschoppen won. Antonin Panenka verwierf wereldfaam met zijn stift over doelman Sepp Maier.
WK-Kwalificatie 2001: Een Late Duitse Zege
De laatste editie van Duitsland-Griekenland stond op het programma op 28 maart 2001. Tijdens de WK-kwalificatiewedstrijd in Athene nam de latere verliezend finalist van het WK 2002 pas in de laatste tien minuten afstand. Invaller Miroslav Klose kopte in de 82ste minuut de 3-2 op het scorebord, waarna Duitsland in blessuretijd nog naar 4-2 zou uitlopen.
Elf jaar later was Klose van die lichting de enige die nog altijd voor het Duitse nationale elftal voetbalde. Van de overige dertien Duitse internationals die toen in actie kwamen, was alleen Michael Ballack nog actief als profvoetballer.
Lees ook: Handbalrivaliteit: Duitsland versus Noorwegen
Griekse Bekenden in de Bundesliga
Van de 23 huidige EK-spelers van Griekenland konden Giorgos Karagounis en Nikos Liberopoulos nog meepraten over het duel van 28 maart 2001. Bovendien had bondscoach Fernando Santos met Kyriakos Papadopoulos (Schalke 04), Sokratis Papastathopoulos (Werder Bremen) en Kostas Fortounis (1. FC Kaiserslautern) de beschikking over drie Bundesliga-spelers.
Theofanis Gekas, destijds spelend voor het Turkse Samsunspor, was een oude bekende voor de Duitsers. Gekas kwam in de Bundesliga uit voor VfL Bochum, Bayer Leverkusen, Hertha BSC en Eintracht Frankfurt. Bij VfL Bochum kroonde hij zich in het seizoen 2006/'07 tot topscorer van de Bundesliga met twintig treffers uit 32 duels.
De Gespannen Verhoudingen tijdens de Eurocrisis
Duitsland en Griekenland speelden op een vrijdag tijdens de EK-kwartfinale tegen elkaar. De verhouding tussen beide landen was sinds de eurocrisis verhard. Hoewel politici en sportbobo’s de politiek buiten de sportieve strijd wilden houden, speelde die toch een rol. “Breng ons Merkel maar!” schreef het sportblad ‘Goal-News’ nog voor de laatste wedstrijd in de groepsfase was gespeeld. “Jullie zullen Griekenland nooit uit de EURO smijten”, voegde het er aan toe. Daarmee doelde het blad zowel op de eurozone als op het EK, legt de Duitse nieuwszender n.tv uit. Ook Spiegel Online meldde dat veel Grieken de wedstrijd als een duel zagen tussen schuldenaar en schuldeiser, onderdrukten en onderdrukkers.
Mede door dit soort commentaren probeerden politici en sportbobo’s van beide landen de verharde verhoudingen tussen Duitsland en Griekenland voor de wedstrijd te sussen. “Het gaat om de sport”, zei Merkels regeringswoordvoerder woensdag nog maar eens, toen bekend werd dat de Duitse kanselier vrijdag bij de wedstrijd in Gdánsk aanwezig zou zijn. De kans was aanwezig dan Merkel in Polen de nieuwe Griekse minister-president Samaras ontmoette. De leider van de Griekse conservatieve partij Nieuwe Democratie werd woensdag beëdigd. Het was nog niet bekend of hij naar de verrichtingen van het Griekse elftal kwam kijken.
De schuldencrisis was ook voelbaar bij het Griekse elftal. De spelers logeerden in een goedkoop hotel in de buurt van Warschau, schreef Focus Online. De krant noemde het “een dure jeugdherberg”, waar ook gewone vakantievierders logeerden. Die Griekse spelers kregen weliswaar ongeveer dezelfde premies voor het bereiken van de kwartfinales als de Duitsers, maar dat was omdat een Russisch parlementslid met Griekse wortels bereid was hen te sponsoren. De schuldencrisis en mogelijke uitwerkingen daarvan op het Griekse team was volgens de spelers geen onderwerp van gesprek.
Lees ook: Analyse van het Duitse vrouwenvoetbal
Griekse Optimisme en Duitse Invloed
De Griekse spelers zelf waren optimistisch. “Het ruikt naar 2004”, zei verdediger Sokratis eerder deze week op een persconferentie, schrijft Spiegel Online. Dat de Grieken zo goed speelden, hadden ze overigens mede aan een Duitser te danken, citeert Spiegel Online een van Griekenlands bekendste sportjournalisten Sotirakopoulos. De Grieken werden tot 2010 getraind door de Duitse trainer Otto Rehhagel. “Ons hele dna is Duits”, zegt Sotirakopoulos. Rehhagel heeft de Grieken geleerd “wat je met eenheid, concentratie en discipline kan bereiken. Ook Merkel kan nog wat van Rehhagel leren, zegt de Griekse sportjournalist in Spiegel Online. Hij was streng, maar iedereen voelde zich altijd fair door hem behandeld. “Je moet ons het gevoel geven dat je ons werkelijk wil helpen.
De Duitse spelers uitten in het openbaar steeds weer hun respect voor het Griekse elftal. Bastian Schweinsteiger vond hen een moeilijke tegenstander, schrijft het Hamburger Abendblatt. “We mogen niet de fout maken de Grieken te onderschatten.” Sami Khedira noemde het team van Santos tijdens een persconferentie deze week “zeer efficiënt”. “We moeten ze moe spelen.
Duitsland's Dominantie in Onderlinge Duels
De Duitsers hadden in hun 104-jarige interland-geschiedenis nog nooit van Griekenland verloren. Tot nu toe had Duitsland acht keer tegen Griekenland gespeeld. Die Mannschaft won vijf wedstrijden, drie keer werd het gelijkspel. De laatste wedstrijd Duitsland-Griekenland was in 2001 voor de WK-kwalificatie.
Terugblik op Eerdere EK-Toernooien van Duitsland
In aanloop naar het EK is het interessant om terug te blikken op eerdere toernooien van Duitsland. Na het WK 1978 stopte Helmut Schön als bondscoach. Jupp Derwall werd zijn opvolger. West-Duitsland bleef tot aan het EK in Italië ongeslagen. West-Duitsland was ondanks het beschamende gelijkspel tegen Malta duidelijk een van de favorieten voor de eindronde. Er werd op het EK in Italië gespeeld in twee poules van vier landen waarbij de poulewinnaars direct naar de finale gingen.
Tegen Nederland greep Derwall succesvol in ten opzichte van het openingsduel. Bernd Schuster verving Hans-Peter Briegel en het middenveld van Nederland werd compleet overlopen. Klaus Allofs scoorde drie keer, twee keer na een voorzet van Schuster. Opvallend was dat de nog jonge invaller Lothar Matthäus zijn debuut maakte en een strafschop veroorzaakte. West-Duitsland was door de zege geplaatst voor de finale en speelde de laatste groepswedstrijd doelpuntloos gelijk tegen Griekenland.
Lees ook: Duitse kansen EK handbal
In de finale kwam West-Duitsland al snel op voorsprong via een doelpunt van Horst Hrubesch na een weergaloze pass van Schuster. Een kwartier voor tijd kwamen de Rode Duivels vanaf de strafschopstip langszij door René Vandereycken, terwijl de overtreding buiten het strafschopgebied plaatsvond. Hrubesch stond in Europa bekend als ‘Das Kopfball-Ungeheuer’: het kopbalmonster. Hrubesch was de held van de finale, maar de beste speler van het toernooi was Schuster. Schuster kwam slechts tot 21 interlands en scoorde daarin vier keer.
West-Duitsland had een tumultueus WK 1982 achter de rug, waar schandalen welig tierden, maar wel de finale werd gehaald tegen Italië (3-1 verlies). Het begin van de kwalificatie was heel slecht, voor de eerste keer sinds 1967 verloor de ploeg een EK-kwalificatieduel: 1-0 in Belfast tegen Noord-Ierland. Ook deze wedstrijd was weinig verheffend, het bleef 0-0 en halverwege de kwalificatie had Oostenrijk een ruime voorsprong.
Kwalificatie kon West-Duitsland nauwelijks nog ontgaan, vooral omdat de derde kandidaat Noord-Ierland onnodige punten verloor tegen de kleinere landen. De Duitsers speelden nog twee thuiswedstrijden, waarvan één overwinning genoeg was voor kwalificatie. Ook in Saarbrücken kwam de titelverdediger op een beschamende achterstand tegen Albanië, het land dat ervoor zorgde dat West-Duitsland ontbrak op het EK in 1968. Pas elf minuten voor tijd scoorde Gerd Strack namens Die Mannschaft het bevrijdende doelpunt en eindigde zodoende op doelsaldo boven Noord-Ierland.
Het EK was dus bereikt, maar West-Duitsland werd niet gezien als titelfavoriet. Daarbij speelde mee dat bij de titelverdediger vooral de komst van doelman Harald Schumacher met spanning tegemoet werd gezien, na de botsing met Fransman Patrick Battiston op het WK in 1982. Dat was ook hard nodig, want met name op het middenveld ontbrak West-Duitsland elke vorm van creativiteit. Door gebrek aan alternatief werd topaanvaller Karl-Heinz Rummenigge op het middenveld geposteerd en nam Rudi Völler zijn plaats over in de aanval.
De Duitsers waren ingedeeld in een poule met Spanje, Portugal en Roemenië. Het eerste groepsduel tegen Portugal eindigde in 0-0. In de laatste groepswedstrijd had West-Duitsland vooraf genoeg aan een gelijkspel tegen Spanje. De Duitsers speelden hun beste wedstrijd en hadden pech: Hans-Peter Briegel en Andreas Brehme schoten op paal en lat. Schumacher bleef in vorm en stopte een strafschop. In de laatste minuut zorgde Maceda voor Spaanse vreugde en was West-Duitsland onttroond als titelhouder. Bij terugkomst op het vliegveld in Frankfurt hing er een spandoek: Derwall raus!
Beckenbauer en het EK 1988 in Eigen Land
Beckenbauer beschikte niet over een trainerslicentie en daarom werd de functie teamchef bedacht. Tijdens zijn eerste eindronde in 1986 bereikte West-Duitsland de finale in Mexico tegen Argentinië. West-Duitsland plaatste zich als gastland automatisch, terwijl titelhouder Frankrijk al in de kwalificatiefase werd uitgeschakeld.
Om zijn kandidatuur voor het EK niet in gevaar te brengen, zag de Duitse voetbalbalbond af van West-Berlijn als speelstad. In Hamburg, Hannover, Gelsenkirchen, Düsseldorf, Keulen, Frankfurt, Stuttgart en München werden de EK-duels afgewerkt. Het land had na het WK in Mexico afscheid genomen van spelers als Karl-Heinz Rummenigge en Harald Schumacher. Centrale man was nu middenvelder Lothar Matthäus, een speler met een voorbeeldige mentaliteit, maar niet geliefd bij de tegenstander vanwege zijn provocatieve gedrag.
Op 10 juni 1988 trof West-Duitsland in het Rheinstadion in Düsseldorf Italië. Het gastland stelde teleur en maakte vaak een hulpeloze indruk. In de tweede helft kwam West-Duitsland op achterstand door het eerste interlanddoelpunt van Roberto Mancini. De Duitsers werden gered door scheidsrechter Keith Hackett; hij gaf een vrije trap in het strafschopgebied door een nalatigheidje van doelman Walter Zenga, die vier stappen met de bal in het strafschopgebied maakte, terwijl er drie zijn toegestaan.
Vier dagen later rekende West-Duitsland, in het Parkstadion in Gelsenkirchen, in een weinig enerverend duel af met Denemarken. Het werd 2-0 door doelpunten van Klinsmann en Olaf Thon. Voor de laatste groepswedstrijd was er veel stemmingmakerij in de Duitse pers om de falende spits Rudi Völler te vervangen tegen Spanje. Franz Beckenbauer bleef zijn vertrouwen uitspreken in Völler en dat betaalde zich uit: Völler scoorde twee keer. Matthäus was de absolute uitblinker op het veld, alle aanvallen liepen via hem en West-Duitsland leek op tijd in vorm te zijn na een stroeve start. Met vijf punten uit drie duels plaatste West-Duitsland zich ongeslagen voor de halve finale tegen Nederland. De rest is geschiedenis: uitgerekend in West-Duitsland werd Nederland voor het eerst Europees kampioen.
Historisch Overzicht van het EK Voetbal
Het Europees kampioenschap voetbal voor mannen, vaak simpelweg EK voetbal genoemd, is een prestigieus voetbaltoernooi exclusief voor Europese landen. Het toernooi vindt elke vier jaar plaats, afwisselend met het wereldkampioenschap voetbal. Duitsland en Spanje delen het record als meest succesvolle landen met elk drie gewonnen titels. De huidige titelhouder is Italië, die het EK in 2021 (EURO 2020) wonnen.
De Beginjaren en de Visie van Henri Delaunay
Het idee voor een Europees kampioenschap werd in 1930 geopperd door de Fransman Henri Delaunay. Delaunay was een fervent voetballiefhebber en bekleedde later een bestuursfunctie bij de FIFA. Hoewel hij al in 1927 met het idee kwam om een Europees Kampioenschap te organiseren, kreeg het aanvankelijk weinig steun. De FIFA was namelijk al bezig met de organisatie van het Wereldkampioenschap, en er bestond vrees dat een EK de populariteit van het WK zou verminderen.
In 1958, drie jaar na Delaunay's dood, besloot de UEFA tijdens een congres in Zweden dat het eerste EK in 1960 zou plaatsvinden. Zijn zoon, Pierre Delaunay, zette het werk van zijn vader voort als directeur van de UEFA en zorgde ervoor dat de trofee vernoemd werd naar Henri Delaunay als eerbetoon aan zijn pioniersrol. De Coupe Henri Delaunay is sindsdien de felbegeerde trofee waar de deelnemende landen om strijden.
De Eerste Toernooien
De eerste editie van het EK vond plaats in 1960 in Frankrijk, met slechts vier deelnemende landen: Sovjet-Unie, Joegoslavië, Tsjecho-Slowakije en gastland Frankrijk. De finale werd gespeeld tussen de Sovjet-Unie en Joegoslavië, waarbij de Sovjet-Unie met 2-1 won, mede dankzij het sterke keeperswerk van Lev Jasjin.
Uitbreiding en Groei
In de beginjaren kwalificeerden zich slechts vier landen voor het eindtoernooi. In 1980 werd het aantal deelnemende landen uitgebreid naar acht, wat de concurrentie al aanzienlijk verhoogde. In 1996, toen het EK in Engeland werd gehouden, werd het aantal deelnemers verder uitgebreid naar zestien. Sinds 2016 kwalificeren maar liefst vierentwintig landen zich voor het toernooi.
Memorabele Momenten en Winnaars
Door de jaren heen zijn er verschillende memorabele momenten en verrassende winnaars geweest. Nederland behaalde zijn enige EK-titel in 1988 in West-Duitsland, onder leiding van coach Rinus Michels en met Marco van Basten als sterspeler. Na de hereniging van Duitsland in 1990 domineerde het Duitse team het EK van 1996 in Engeland. Frankrijk (2000) en Griekenland (2004) zorgden voor verrassende overwinningen in de vroege jaren 2000. Portugal behaalde zijn eerste grote titel op het EK van 2016, met Cristiano Ronaldo als aanvoerder. Italië won het EK in 1968 en voegde een tweede titel toe in 2021 na een overwinning op Engeland na strafschoppen.
Nederland en België op het EK
Nederland heeft één keer het EK gewonnen, in 1988. Daarnaast werd Nederland een keer derde in 1976, in een tijd dat er nog een troostfinale werd gespeeld. In 1992, 2000 en 2004 eindigde Nederland ook als vierde, maar er werd geen wedstrijd om de derde plaats meer gespeeld.
België behaalde de derde plaats in 1972 en de tweede plaats in 1980, wat nog steeds de beste prestatie is voor België op een EK.
De Golden Goal en Andere Regelwijzigingen
In 1996 werd de golden goal, ook wel ‘sudden death’ genoemd, ingevoerd op het EK in Engeland. Zowel tijdens dit EK als het daaropvolgende EK van 2000 werd het toernooi gewonnen door een golden goal. In 2002 schafte de UEFA de golden goal weer af. Voor het EK van 2004 werd de silver goal geïntroduceerd. Tijdens dit EK werd de silver goal alleen toegepast tijdens de halve finale tussen Griekenland en Tsjechië, waarbij Griekenland won door in de laatste minuut van de eerste verlenging te scoren. In 2006 keerde de UEFA terug naar het traditionele verlengingssysteem: twee keer een kwartier verlenging, gevolgd door strafschoppen indien nodig.
Mascottes en Toernooisfeer
Elk EK heeft zijn eigen unieke sfeer en mascottes die bijdragen aan de feestelijke stemming. Op 20 juni 2023 werd een teddybeer met een kleurrijk shirt gepresenteerd als mascotte voor het EK 2024.
Records en Statistieken
Cristiano Ronaldo is de topscorer aller tijden op het EK voetbal. Tijdens vijf toernooien scoorde hij in totaal veertien doelpunten. De grootste overwinning van Nederland op een EK was in 2000, toen ze Joegoslavië met 6-1 versloegen in de kwartfinale.
Het EK 2024 in Duitsland
Het EK 2024 wordt gehouden in Duitsland. De finale van het toernooi werd gespeeld op 14 juli 2024. Het laatste EK 2016 werd gespeeld in Frankrijk. In 1960 werd het Europees Kampioenschap voor het eerst gespeeld. Sindsdien wordt het EK Voetbal om de vier jaar gespeeld. Elke keer zal een ander land het eindtoernooi organiseren.
In 2000 hadden Nederland en België de primeur om het toernooi in twee landen te laten spelen. Inmiddels hebben Polen en Oekraïne het toernooi ook al gezamenlijk georganiseerd. Deze keer is het de beurt aan Frankrijk. Henri Delauney was de bedenker van het toernooi.
Alle EK-Winnaars op een Rijtje
We blijven graag even in de sferen van het aankomende EK. Want na het WK voetbal, is het Europees Kampioenschap hét grootste toernooi voor landen. Duitsland en Spanje gingen er het vaakst met de beker vandoor en in 2004 werd Griekenland geheel verassend Europees kampioen. Nederland pakte de titel één keer, in 1988.
Eerste Europees kampioenschap ooit
Hoewel voormalig FIFA-directeur Henri Delaunay al in 1927 het idee had om een EK te organiseren, duurde het tot 1960 voordat het eerste EK een doorgang vond. Mede vanwege de Tweede Wereldoorlog duurde het zo lang. De eerste editie werd gehost door initiatiefnemer Frankrijk. Er deden destijds slechts vier landen mee aan de eindronde: Frankrijk, Sovjet-Unie, Joegoslavië en Tsjecho-Slowakije. De Sovjet-Unie ging er met de winst vandoor.
Aantal deelnemende landen door de jaren heen
Hoe verder terug in de geschiedenis van het EK, hoe eenvoudiger het was om de beker binnen de slepen. Er deden namelijk een stuk minder landen mee dan tegenwoordig:
- 1960 tot 1976: 4 landen
- 1976 tot 1992: 8 landen
- 1992 tot 1996: 16 landen
- vanaf 2016: 24 landen
De troostfinale werd na het EK in 1980 afgeschaft. Het voordeel van zoveel landen is dat kleinere landen ook de kans krijgen én het langer duurt. Het nadeel is dat er heel veel wedstrijden van een aardig laag niveau tussen zitten.
Overzicht van EK-winnaars
Hierbij het totaaloverzicht van EK-winnaars van 1960 tot nu:
- 1960: Sovjet-Unie
- 1964: Spanje
- 1968: Italië
- 1972: West-Duitsland
- 1976: Tsjechoslowakije
- 1980: West-Duitsland
- 1984: Frankrijk
- 1988: Nederland
- 1992: Denemarken
- 1996: Duitsland
- 2000: Frankrijk
- 2004: Griekenland
- 2008: Spanje
- 2012: Spanje
- 2016: Portugal
- 2021: Italië
De grootste twee verrassingen in het rijtje zijn Denemarken en Griekenland. Denemarken wist in 1992 in de finale Duitsland te verslaan en Griekenland was in 2004 te sterk voor de Portugezen.
EK-winst van Nederland in 1988
Het Nederlands elftal kwam slechts één keer in de EK-finale te staan en wist het toernooi toen ook te winnen. Onder leiding van een van Nederlands beste coaches ooit - Rinus Michels - pakte Oranje de felbegeerde cup.
In een vrij lastige groep met de Sovjet-Unie, Ierland en Engeland werd Nederland tweede. De Sovjet-Unie werd geheel verrassend eerste. Het voormalig Rusland won in de groepsfase met 1-0 van Oranje. In de finale trof het Nederland elftal angstgegner Sovjet-Unie opnieuw, maar dankzij goals van Gullit en Van Basten won Oranje het EK.
Recordwinnaars EK: Spanje en Duitsland
Zowel Spanje als Duitsland zijn twee Europese grootmachten die er beide drie keer met de winst van door gingen:
- EK-winsten Spanje: 1964, 2008, 2012
- EK-winsten Duitsland: 1972, 1980, 1996
Italië en Frankrijk volgen met beide twee EK-titels. Het EK van 2024 in Duitsland kan dus flink wat kaarten schudden, mocht een van bovenstaande landen winnen.
EK-topscorers en meeste wedstrijden
Naast winnaars in de zin van landen die er met de beker vandoor gingen, zijn er ook individuele spelers die op EK’s als winnaar uit de bus komen. Bijvoorbeeld als topscorer of meeste wedstrijden.
All-time topscorer EK
De all-time topscorer op EK’s is Cristiano Ronaldo. Verdeeld over vijf EK’s scoorde hij 14 goals. Aangezien hij er in 2024 in Duitsland weer bij is, verwachten we dat dit aantal oploopt. Op nummer twee staat Michel Platini met negen goals en op drie Alan Shearer en Antoine Griezmann met beide zeven.
Meeste EK-wedstrijden
Cristiano Ronaldo scoorde niet alleen de meeste doelpunten op Europees Kampioenschappen voetbal, hij speelde ook de meeste wedstrijden. De Portugees staat nu op 23, maar ook worden er alleen maar meer na het WK in 2024. De nummers twee tot en met vier zijn allemaal oud-voetballers, dus de kans is klein dat Ronaldo de komende jaren wordt ingehaald.
Duitsland op het EK 2012
Duitsland hoopte het EK voor de vierde keer te winnen, maar 'Angstgegner' Italië maakte in de halve finale een einde aan die droom. In de halve finale op donderdag 28 juni kwam de teleurstelling voor Duitsland. Duitsland begon veelbelovend, maar na het eerste Italiaanse doelpunt in de 20e minuut ging het bergafwaarts. Italië profiteerde van enkele fouten aan Duitse zijde. In de rust werden Podolski en Gomez vervangen door Reus en Klose maar dat mocht niet baten.
tags: #Duitsland #Griekenland #voetbal #geschiedenis