Hockey is een populaire sport in Nederland, zowel op het veld als in de zaal. Dit artikel biedt een gedetailleerde uitleg van de spelregels en spelvormen, met speciale aandacht voor zaalhockey en de varianten die gespeeld worden door de jongste jeugd.
Geschiedenis van hockey in Nederland
De eerste hockeyers in Nederland speelden met afwijkende regels. Hun stick had twee platte kanten en de bal was gemaakt van gevlochten touw en canvas. Deze bal, groter en lichter dan de huidige, werd vanwege zijn oranje kleur "de sinaasappel" genoemd. Spelers mochten de bal met de voet stoppen en zelfs de tegenstander met hun stick haken. Deze regels waren onpraktisch voor internationale wedstrijden, wat een probleem vormde toen het Nederlandse heren hockeyteam wilde deelnemen aan de Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam.
Algemene spelregels van veldhockey
Hockey is een stick- en balspel dat op (kunst)gras wordt gespeeld. Twee teams van elk elf spelers proberen doelpunten te scoren door de bal met hun stick in het doel van de tegenstander te krijgen. Een doelpunt is geldig als de bal volledig over de doellijn is gegaan.
Spelduur en veldafmetingen
Vanaf de D-jeugd (10 jaar) duren hockeywedstrijden vier keer 17,5 minuten. Het veld is 91,40 meter lang en 55 meter breed, verdeeld door een middenlijn. Aan elk uiteinde bevindt zich een doel (3,66 meter breed) met een halfronde cirkel ervoor.
De hockeystick
Een hockeystick heeft een kromme haak aan de onderkant met een bolle en een platte kant. De bal mag alleen met de platte kant worden gespeeld.
Lees ook: Een diepgaande blik op de historische prestaties van het Duitse Dames Hockeyteam.
Spelers en posities
Een hockeyteam bestaat uit maximaal elf spelers: een keeper en tien veldspelers.
Basisregels
- Veldspelers mogen de bal niet met hun voeten of andere lichaamsdelen spelen. Alleen de keeper mag handen en voeten gebruiken, maar enkel om de bal in de eigen cirkel te stoppen.
- Een veldgoal wordt gescoord tijdens het spelverloop wanneer de bal volledig over de doellijn gaat.
Speciale spelsituaties
- Strafbal: Vergelijkbaar met een strafschop bij voetbal. Een speler pusht de bal vanaf een strafstip (6,40 meter voor de goal) op het doel, dat enkel door de keeper wordt verdedigd.
- Strafcorner: Toegekend bij een overtreding van de verdedigende partij in de eigen cirkel of een zware overtreding binnen het 23-metergebied. Een aanvaller pusht de bal vanaf de achterlijn naar zijn mede-aanvallers buiten de cirkel. Maximaal vijf verdedigers (inclusief de keeper) mogen de strafcorner verdedigen. Het eerste schot op doel mag bij een slag niet hoger zijn dan 46 centimeter.
- Shoot-out: Een één-tegen-één duel tussen een speler en de keeper, gebruikt om een winnaar te bepalen bij een gelijke stand na reguliere speeltijd en eventuele verlenging. De speler start op de 23-meterlijn en heeft acht seconden om te scoren.
Zaalhockey: Een andere dimensie
Zaalhockey wordt gespeeld tijdens de winterstop van het veldseizoen en biedt een heel andere speelervaring.
Team samenstelling en wissels
Een zaalhockeyteam bestaat uit zes spelers, inclusief de keeper. Er mogen maximaal twaalf spelers in een team zitten. Er wordt vaak gewisseld om de 5-8 minuten. Er kan ook gebruik worden gemaakt van een teamwissel, waarbij het hele team in één keer wordt gewisseld. Spelers moeten volledig uit het veld zijn voordat een andere speler het veld in mag komen, anders volgt een strafcorner tegen.
Spelduur en regels
Een zaalhockeywedstrijd duurt 40 minuten, verdeeld over twee helften van 20 minuten. In de zaal mag niet geslagen of geflatst worden, alleen gepusht. De bal mag niet hoog worden gespeeld, behalve bij een schot op doel. Wanneer een bal hoog van de keeper afkomt, mag deze worden gestopt door de partij die de bal niet hoog speelde. De bal mag niet verder worden gespeeld terwijl deze nog in de lucht is.
Het speelveld
De zijlijnen bij zaalhockey zijn balken die de bal terugkaatsen. De bal is alleen uit als deze over de achterlijn of de balk wordt gespeeld. Een bal die over de achterlijn gaat, leidt tot een lange corner, die wordt genomen op de middenlijn.
Lees ook: De evolutie van hockey: een gedetailleerde analyse
Blokkentechniek
Een veelgebruikte techniek is het blok, waarbij een speler stilstaat met de stick op de grond en maximaal drie steunpunten heeft. Tegenstanders mogen niet door dit blok heen lopen of de bal er hard in spelen.
Strafcorner regels in de zaal
Een strafcorner wordt toegekend bij:
- Overtreding van een verdediger binnen de cirkel
- Een veldspeler die de bal opzettelijk over de achterlijn speelt
- Een foute wissel
- Opzettelijke overtreding van een verdediger buiten de cirkel op de eigen helft
- De bal zit vast in de kleding/uitrusting van de keeper
Bij een strafcorner staan maximaal vijf veldspelers aan de overkant van waar de bal wordt genomen. Er kan worden gekozen om met vier veldspelers te verdedigen, waarbij de vijfde speler in de cirkel van de tegenstander gaat staan. Het eerste schot bij een strafcorner mag hoog op doel worden geschoten, omdat er alleen gepusht en gesleept wordt.
Hockey voor de jongste jeugd
De KNHB legt de nadruk op plezier en ontwikkeling bij jonge hockeyers. Dit komt tot uiting in aangepaste spelvormen waarbij speelbeleving centraal staat.
Aangepaste spelvormen
De verhoudingen van het veld, het aantal doeltjes, de begeleiding en het aantal spelers zijn aangepast om de betrokkenheid te vergroten. Minder spelers leiden tot meer balcontacten en stimuleren de ontwikkeling.
Lees ook: Een overzicht van de carrière van Chloe Hockey en haar bijdrage aan het Nederlandse hockey.
- Kinderen onder 8 jaar spelen 3 tegen 3, wat zorgt voor veel balcontact, scoren en betrokkenheid.
- Kinderen onder 9 jaar spelen 6 tegen 6, waarbij de speelbegeleider ter bevordering van de wedstrijd fluit.
- Kinderen onder 10 jaar spelen 8 tegen 8, waarbij de speelbegeleider iets vaker fluit.
Overige regels en weetjes
Officiële instanties en reglementen
De spelregels in Nederland worden vastgesteld door de KNHB, in lijn met de internationale regels van de FIH.
Veld afmetingen
Een hockeyveld meet 91,40 x 55,00 meter, inclusief de lijndikte van 7,5 cm. Het veld heeft 23-meterlijnen en cirkels rond de doelen.
Scoren
Scoren kan alleen als de bal binnen de cirkel van de tegenstander wordt geslagen en volledig over de doellijn gaat.
Persoonlijke straffen
Scheidsrechters kunnen persoonlijke straffen opleggen in de vorm van kaarten:
- Groen (driehoek): 2 minuten tijdstraf
- Geel (vierkant): 5 of 10 minuten tijdstraf
- Rood: definitieve verwijdering van het veld
Hervatten van het spel
- Bij een uitbal aan de zijkant hervat de tegenstander het spel met een inpush vanaf de plek waar de bal over de zijlijn ging.
- Bij een achterbal mag de verdediger een uitpush nemen vanaf de eigen cirkel.
- Lange corners worden genomen vanaf de 23-meterlijn, nadat de bal via de tegenstander over de achterlijn is gegaan.
Overige spelregels
- Push: De bal wordt over de grond verplaatst met een duwende beweging van de stick, nadat de stick dicht bij de bal is geplaatst (binnen 50 cm).
- Spelers mogen de bal niet van de grond omhoog spelen, behalve bij een schot op doel.
- Spelers mogen geen voorwerpen naar de bal of naar een andere persoon gooien.
- Spelers mogen de bal niet opzettelijk tegen de balk duwen of klemmen.
- Een vrije push voor het aanvallende team mag niet direct de cirkel in worden gespeeld, tenzij de bal eerst drie meter is verplaatst of is geraakt door een verdediger.
Aanpassingen in de regels
Vanaf seizoen 2018-2019 blijven de teams in de rust aan dezelfde bankzijde. Ook mag een speler die nog beschermende kleding draagt na het verdedigen van een strafcorner, direct een vrije push of uit push nemen.