Cricket, een sport met een rijke geschiedenis en complexe regels, kan soms aanvoelen als een puzzel. De term "doel bij cricket" verwijst waarschijnlijk naar de wicket, het doel dat de bowler probeert te raken en de batsman probeert te verdedigen. Dit artikel duikt in de wereld van cricket, verklaart de basisprincipes, de regels en de terminologie, en onderzoekt hoe puzzelen in het algemeen bijdraagt aan cognitieve vaardigheden.
Wat is Cricket?
Cricket is een teamsport die gespeeld wordt met een bal en een bat. Twee teams van elk 11 spelers proberen punten (runs) te scoren. Een team slaat (batting) en probeert runs te scoren, terwijl het andere teamFielding) en probeert de slagbeurt te beëindigen. Het team met de meeste runs wint.
Basisprincipes van het spel
- De Pitch: Het spel speelt zich af op een ovaalvormig grasveld met in het midden een rechthoekige strook, de "pitch".
- De Wicket: Aan beide uiteinden van de pitch staan wickets, bestaande uit drie houten paaltjes (stumps) met twee kleine houten balkjes (bails) erop.
- De Batsman: Een speler van het battingteam probeert met een bat de bal weg te slaan en runs te scoren.
- De Bowler: Een speler van het fieldingteam gooit (bowlt) de bal richting de wicket, in een poging deze te raken en de batsman uit te schakelen.
- Runs: Runs worden gescoord door heen en weer te rennen tussen de wickets, of door de bal over de boundary (de rand van het veld) te slaan.
Kernbegrippen en terminologie
Om cricket te begrijpen, is het handig om enkele belangrijke termen te kennen:
- Bat: De houten plank waarmee de batsman de bal slaat.
- Batsman: De speler die aan slag is en de bal probeert weg te slaan.
- Bowler: De speler die de bal naar de batsman gooit.
- Wicket: De constructie van drie paaltjes (stumps) met twee balkjes (bails) erop, die de bowler probeert te raken.
- Run: Een punt dat wordt gescoord door heen en weer te rennen tussen de wickets.
- Over: Een serie van zes ballen die door een bowler worden gegooid.
- Innings: Een slagbeurt van een team.
- Fielding: De actie van het veldteam om de bal te vangen en de batsmen uit te schakelen.
- Pitch: De rechthoekige strook in het midden van het veld waar de bowler de bal gooit en de batsman staat.
- Stumps: De drie houten paaltjes die samen de wicket vormen.
- Bails: De twee kleine houten balkjes die bovenop de stumps rusten.
- Creases: Witte lijnen op de pitch die aangeven waar de batsmen moeten staan en rennen.
Spelregels in detail
Een cricketwedstrijd bestaat uit slagbeurten, innings genoemd. In de meeste wedstrijden krijgt ieder team slechts één slagbeurt. Iedere slagbeurt gaat door totdat 10 van de 11 slagmensen uit zijn, of totdat het maximaal aantal gegooide ballen is gebruikt. Als er zes ballen correct gegooid worden achter elkaar, maar niet worden geraakt, is dit een ‘over’.
De belangrijkste wedstrijden duren vaak wat langer en ieder team krijgt dan twee slagbeurten. Dit is onder andere bij het testcricket, dat internationaal plaatsvindt. In belangrijke eendagswedstrijden krijgt ieder team een slagbeurt van 50 overs, wat gelijkstaat aan 300 ballen. Twenty20 is een nieuwe vorm van cricket die steeds populairder wordt, waarbij een slagbeurt 20 overs omvat.
Lees ook: De officiële handbaldoel afmetingen uitgelegd
De slagbeurt van een team is afgelopen wanneer:
- 10 van de 11 slagmensen van het team zijn uitgeschakeld.
- Het aantal afgesproken overs gespeeld is.
- Het slagteam besluit hun slagbeurt vroegtijdig af te sluiten.
De taak van de slagman
De taak van de slagmannen is het scoren van zoveel mogelijk runs. Dit doen ze door de bal te slaan en vervolgens naar elkaars wicket te lopen. Als ze de wicket bereiken, hebben ze één run gescoord. Ze kunnen ervoor kiezen om te stoppen met lopen of ze kunnen opnieuw een oversteek wagen om twee runs of meer te scoren. Wordt de bal zo geslagen dat deze over de grond het speelveld uit rolt, dan krijgt de slagman die aan slag is automatisch vier runs. Dit wordt ook wel een boundary four genoemd. Als hij de bal op zo’n manier slaat dat deze uit het veld vliegt zonder de grond te raken, dan krijgt de slagman 6 runs toegekend.
Een ander gevolg hiervan is dat wanneer beide slagmannen een oneven aantal runs lopen, de andere slagman aan slag komt. Aan het einde van de over is dit juist andersom, omdat het veld dan wisselt komt de andere batman aan slag bij een even aantal runs. Een slagman kan zo lang aan slag blijven als hij of zij wil, zolang hij of zij niet uit gaat, de overs niet op zijn of de wedstrijd al is gewonnen.
Er zijn een aantal manieren waarop een slagman uit kan gaan:
- Een catch: De bal die de slagman weg heeft geslagen, wordt gevangen door een fielder voordat deze de grond raakt.
- Bowled: In dit geval gooit de bowler de slagman uit door de bal tegen de wickets aan te gooien. Tijdens grote wedstrijden zijn de wickets en bails uitgerust met lampjes die oplichten wanneer ze worden geraakt, zodat er duidelijker te zien is wanneer er een wicket wordt geraakt.
- Run out: Een speler is niet op tijd binnen, over de witte zijn voor zijn wicket, op het moment dat de wicket waar hij naartoe loopt om wordt gegooid.
- Gestumped: Een slagman stapt uit zijn crease of klaarstaat om te slaan en de bal mist, kan door de wicketkeepers gestumped worden. Dit doet een keeper door de bal te vangen en deze direct terug te gooien naar het wicket.
- Leg before wicket: Een slagman is ook uit wanneer de bal de wicket zou raken, maar in plaats daarvan het been van de slagman raakt.
- Hit the ball twice: Een slagman mag niet twee keer slaan op een bal. Wat hij wel mag doen is zijn voet gebruiken om de bal te stoppen zodat deze het wicket niet raakt. Slaat hij of zij de bal wel tweemaal, dan is de slagman uit.
- Hit wicket: Raakt een slagman de wicket en laat hij zijn bails vallen, dan is hij uit. Springt hij weg voor een bal die op zijn lichaam afkomt om te voorkomen dat hij uit wordt gelopen, dan geldt deze regel niet.
- Timed out: Wanneer er een nieuwe slagman aan slag komt, heeft deze drie minuten de tijd om het veld op te komen. Is hij later, dan is hij timed out en is iemand anders aan slag. Dit is op internationaal niveau nog nooit gebeurd.
- Obstructie: Een slagman is uit wanneer hij of zij opzettelijk een veldspeler hindert.
- Retired out: De slagman kiest er vrijwillig voor om te stoppen met zijn of haar slagbeurt.
De bal en de scheidsrechters
Bij cricket zijn er altijd twee scheidsrechters aanwezig, een van hen staat achter een van de wickets, aan de kant waar er gebowld wordt. De ander houdt een oogje in het zeil vanaf de zijkant, hij of zij focust voornamelijk op de tweede wicket.
Lees ook: Leer de volleybal regels
De aanvoerders van de teams tossen om te bepalen wie er het eerst aan slag is en wie er eerst gaat bowlen. De toss is een belangrijk onderdeel van cricket, omdat het hele spelverloop hiervan afhangt.
Sinds het toevoegen van tv-camera’s rond het speelveld die opgesteld zijn op vaste plaatsen, is er een derde scheidsrechter bij gekomen die aan de hand van de camerabeelden een beslissing neemt als dit wordt gevraagd. Men speelt tijdens wedstrijden die vier of vijf dagen duren met een rode cricketbal. Voor de korte spelvormen wordt een witte bal gebruikt.
Het team dat als eerste aan slag is, stuurt twee spelers het veld op die gaan slaan. Deze spelers vormen de eerste partnership van de wedstrijd. Beide spelers hebben een eigen slaghout, ofwel een bat, meestal gemaakt van wilgenhout. Daarnaast beschikken zij over de nodige bescherming voor hun lichaam, die hen veilig houdt voor de harde bal die in hun richting wordt gegooid.
Het veldteam en de bowler
Het team dat als eerste in het veld staat, zet alle elf spelers in het veld. Een van hen fungeert als de wicketkeeper, de enige van het team die handschoenen en beenbeschermers draagt. Hij staat namelijk net achter de speler die aan slag is, vergelijkbaar met de catcher bij honkbal. Hij moet de bal vangen indien de slagman er niet in slaagt om de bal weg te slaan. Hij is ook verantwoordelijk voor het stumpen van de slagman.
Een andere speler van het veldteam krijgt de rol van de bowler. Hij of zij gooit de bal richting de slagman. In totaal gooit een bowler zes keer op een correcte manier de bal naar de slagman. Deze serie van zes noemen we in het cricket een ‘over’. Na een over wisselt men van kant waar vanuit gegooid wordt en moet het team een andere bowler aanwijzen. Een bowler kan wel meerdere keren per wedstrijd bowlen, maar niet twee overs achter elkaar.
Lees ook: Korfbalregels uitgelegd
Geschiedenis van cricket
Spellen met een bal en slaghout waren in de Middeleeuwen al bekend en zullen waarschijnlijk ook nog wel een stuk ouder zijn dan dat. Toch houden Britse historici het erop dat cricket rond het jaar 1600 is ontstaan in Zuidoost-Engeland. Franse historici spreken dit echter weer tegen, aangezien zij zeggen dat cricket een Franse sport is en dat de Engelsen de sport hebben overgenomen tijdens de Honderdjarige Oorlog. Recenter onderzoek uit Australië wijst uit dat cricket afkomstig is uit Vlaanderen. De ontdekking van een gedicht uit het jaar 1533 waarin Vlaamse wevers worden omgeschreven als ‘kings of crekettes’ ondersteunt deze theorie. Dit is de oudste waarneming van de sport cricket en wordt daardoor gezien als de meest aannemelijke theorie over het ontstaan van de balsport.
Het vermoeden is nu dat Vlaamse wevers cricket mee hebben genomen bij hun migratie naar Kent en dat de sport zo in Engeland terecht kwam. Waar het woord cricket precies vandaan komt, is niet duidelijk. Hier zijn verschillende theorieën over, maar deze zijn geen van allen te ondersteunen met bewijs.
In de 18e eeuw groeide cricket uit tot de meest populaire sport onder de Britse Aristocratie. De Londense elite was het er echter niet mee eens dat iedereen kon komen kijken tijdens hun wedstrijden. Daarom richtte Thomas Lord in het jaar 1787 in de wijk Marylebone een afgesloten cricketterrein in. Bij dat terrein kwam ook een cricketvereniging genaamd de Marylebone Cricket Club, afgekort de MCC. Deze vereniging kwam een jaar later met cricket wetten en deze vereniging beheert die wetten vandaag de dag nog steeds. Om de vier jaar wordt er een wereldkampioenschap cricket gehouden. Het eerste kampioenschap voor de mannen werd gewonnen door West-Indië en het eerste kampioenschap voor de vrouwen werd gewonnen door Engeland.
Cricket in Nederland
Het Nederlandse cricketteam heeft in het verleden verrassende successen geboekt. Bart Hinke vergeleek het op zijn weblog met Andorra dat voetballend van het Nederlands elftal wint en daarna ook nog eens gelijkspeelt tegen Italië.
Zelf Cricket Spelen
Wil je zelf graag aan de slag met de balsport cricket? In Nederland zijn er meerdere verenigingen en clubs te vinden waar je cricket kunt spelen, dus dat is in ieder geval geen probleem. Het cricketseizoen loopt van mei tot en met september, dus het is wel echt een zomersport. In de winter zal het wat lastiger worden om de sport in Nederland te kunnen beoefenen.
Om cricket te beoefenen, heb je wel een geschikt speelveld nodig. Begin dus met het zoeken van een vereniging of club bij jou in de buurt, waar jij kunt gaan trainen. Zijn er meerdere clubs bij jou in de omgeving? Ga dan bij alle clubs eens langs, zodat je weet bij welke locatie jij het beste gevoel hebt, voordat jij je ergens aanmeldt. Probeer eerst een aantal proeflessen te volgen met spullen van de club of vereniging, zodat je niet meteen alles aan hoeft aan te schaffen. Mocht de sport dan toch niet echt voor jou blijken te zijn, dan heb je in ieder geval niet voor niets de uitrusting gekocht. Weet je uiteindelijk wel zeker dat je verder wil gaan met cricket, dan kun je eigen spullen gaan kopen. Vaak kan dit met korting via een vereniging. Uiteindelijk is het doel natuurlijk om je aan te sluiten bij een cricketteam en met hen deel te gaan nemen aan wedstrijden. De meeste clubs of verenigingen hebben een eigen team of zelfs meerdere teams, dus dit zou geen probleem moeten zijn.
Benodigdheden om cricket te spelen:
- Slaghout
- Speelveld
- Lichaamsbescherming
- Witte cricketballen
- Wickets
- Handschoenen
- Geschikte schoenen
Puzzelen en Cognitieve Vaardigheden
Puzzelen is niet alleen een leuke bezigheid, maar het stimuleert ook verschillende cognitieve vaardigheden. Of het nu gaat om een legpuzzel, een kruiswoordpuzzel of een 3D-puzzel, het oplossen van puzzels heeft positieve effecten op de hersenen, voor jong en oud.
Voordelen van puzzelen voor kinderen
Puzzels zijn belangrijk ontwikkelingsmateriaal voor kinderen. Ze helpen bij het:
- Waarnemen: Kinderen leren details te herkennen en visuele informatie te verwerken.
- Ordenen en Sorteren: Puzzels vereisen dat kinderen stukjes sorteren en ordenen op basis van vorm, kleur of patroon.
- Probleemoplossend Denken: Kinderen leren zelfstandig oplossingen te bedenken voor problemen, wat cruciaal is voor hun verstandelijke ontwikkeling.
- Zelfstandigheid: Puzzelen stimuleert zelfstandigheid, omdat kinderen zelf fouten mogen maken en oplossingen mogen zoeken.
- Fijne Motoriek: Het hanteren van kleine puzzelstukjes verbetert de fijne motoriek en hand-oogcoördinatie.
- Ruimtelijk Inzicht: Puzzelen vergroot het ruimtelijk inzicht, wat belangrijk is voor het leren lezen, rekenen en schrijven.
- Concentratie en Doorzettingsvermogen: Puzzels leren kinderen zich te concentreren en door te zetten, ook als het even niet lukt.
- Omgaan met Teleurstelling en Succes: Kinderen leren omgaan met de teleurstelling als het niet lukt en ervaren een succeservaring als het wel lukt.
Voordelen van puzzelen voor ouderen
Ook voor ouderen is puzzelen een waardevolle activiteit. Het helpt om de hersenen actief te houden en cognitieve achteruitgang tegen te gaan. Door de hersenen af en toe te kietelen met breinbrekers, blijven de hersenen in goede conditie. Het is belangrijk dat het puzzelen geen druk oplevert, maar ontspannend is en op elk moment kan worden onderbroken.
Het Puzzelwoordenboek
Voor liefhebbers van kruiswoordpuzzels en andere woordpuzzels is een puzzelwoordenboek een handig hulpmiddel. Het Van Dale Puzzelwoordenboek biedt de mogelijkheid om te zoeken op puzzelvragen, rubrieken, woordpatronen en puzzelwoorden. Zelfs met slechts enkele kernwoorden uit de vraag kunnen complete puzzelvragen worden gevonden. Er zijn verschillende formaten beschikbaar, van klein formaat voor onderweg tot extra groot formaat voor thuis.