Wheelen, ook wel rolstoelracen genoemd, is de atletiekdiscipline voor rolstoelgebruikers, vergelijkbaar met hardlopen voor mensen zonder rolstoel. Door de hogere snelheden starten wheelers bij wedstrijden vaak eerder dan de hardlopers, wat een zogenaamde ‘Head Start’ oplevert. Het is een vorm van duursport, vooral wanneer langere afstanden worden afgelegd.
Wat is Wheelen?
Wheelen is voor rolstoelgebruikers wat hardlopen is voor mensen zonder rolstoel. De snelheid van een wheeler ligt beduidend hoger dan die van de hardloper. Het wheelen kan zowel op de baan als op de weg beoefend worden. Overal ter wereld krijgen de wheelers hierbij een zogenaamde 'Head Start', dit houdt in dat zij op grond van hun hogere snelheid voor het peloton hardlopers starten. Het is ook voor valide atleten mogelijk om te wheelen, maar de sport wordt vooral beoefend door atleten met beperkingen aan de benen zoals Spina bifida, dwarslaesie of een beenamputatie. Daarnaast wordt deze sport veel beoefend door mensen met spasticiteit.
Afstanden en Locaties
Binnen het wheelen zijn er diverse afstanden die zowel op de baan als op de weg worden afgelegd. Op de atletiekbaan zijn de volgende afstanden gebruikelijk:
- 100 meter
- 200 meter
- 400 meter
- 800 meter
- 1500 meter
- 5000 meter
- 10.000 meter
Op de weg worden de volgende afstanden gereden:
- 5 kilometer
- 10 kilometer
- 10 Engelse mijlen
- Halve marathon
- Hele marathon
De Wheeler
De wheeler is een snelle rolstoel die gebruikt wordt op de baan (100 t/m 5000m) en tijdens de marathon. De aandrijving gebeurt direct op de achterwielen, waar ronde hoepels op gemonteerd zitten. Dit vereist veel specifieke techniek, wat de sport zowel mooi als lastig maakt.
Lees ook: Alles over basketbal passes
Onderdelen van een Wheelen Wedstrijd
Een wheelen wedstrijd bestaat uit verschillende onderdelen, waaronder de voorbereiding, de race zelf en de cooling-down.
Voorbereiding
Voorafgaand aan de wedstrijd is een goede voorbereiding essentieel. Dit omvat onder andere:
- Materiaalcheck: Controle van de wheeler op technische mankementen. Zorg ervoor dat de banden op de juiste spanning zijn en dat alle onderdelen goed vastzitten.
- ** warming-up:** Een goede warming-up is cruciaal om blessures te voorkomen. Dit kan bestaan uit cardio en dynamische stretching.
- Mentale voorbereiding: Visualiseer de race en focus op de strategie.
De Race
De race zelf is natuurlijk het belangrijkste onderdeel. Hier zijn een paar aspecten waar wheelers op moeten letten:
- Start: Een snelle start is essentieel, vooral bij korte afstanden. De wheeler moet proberen zo snel mogelijk op snelheid te komen.
- Techniek: Een goede techniek is cruciaal om energie te besparen en de snelheid te behouden. Dit omvat onder meer de juiste armbeweging en zithouding.
- Tactiek: Afhankelijk van de afstand en de concurrentie, kan de wheeler een bepaalde tactiek toepassen. Bijvoorbeeld, bij een lange afstand kan het verstandig zijn om in de groep te blijven en energie te sparen voor de eindsprint.
- Bochtentechniek: Bij baanwedstrijden is de bochtentechniek van groot belang. De wheeler moet proberen zo snel mogelijk door de bocht te gaan zonder snelheid te verliezen.
Cooling-down
Na de race is het belangrijk om een cooling-down te doen. Dit helpt om de spieren te herstellen en blessures te voorkomen. De cooling-down kan bestaan uit rustige cardio en statische stretching.
De Rolstoel
De racerolstoel, of wheeler, is een cruciaal onderdeel van de sport. Een op maat gemaakte stoel kost tussen de €3.000 en €8.000, wat een flinke drempel kan vormen om aan deze sport te beginnen. Gelukkig zijn er subsidies beschikbaar om de aanschaf te vergemakkelijken. Het is van groot belang dat de stoel goed is afgesteld op de atleet om optimale prestaties te leveren.
Lees ook: De complete gids voor Hyrox
Regels en Classificaties
Binnen het wheelen zijn er verschillende regels en classificaties om ervoor te zorgen dat de sport eerlijk en toegankelijk is voor iedereen.
Regels
De regels van het wheelen zijn grotendeels gelijk aan die van het hardlopen. Zo is het bijvoorbeeld niet toegestaan om andere deelnemers te hinderen. Ook moet de wheeler binnen de aangegeven baan blijven.
Classificaties
Om ervoor te zorgen dat atleten met een vergelijkbare beperking tegen elkaar kunnen strijden, zijn er verschillende classificaties. Deze classificaties zijn gebaseerd op de mate van de beperking. Een voorbeeld hiervan is de classificatie T54, die Jetze Plat heeft. Andere classificaties zijn:
- F51 - F54, F55 - F57: Deze klassen zijn voor atleten met verminderde spierkracht, beperkt bewegingsbereik, ontbrekende ledematen of beenlengteverschil. Afhankelijk van hun beperking en de daaraan verbonden classificatie, kunnen de atleten deelnemen met behulp van een rolstoel (met drie wielen, ook wel een wheeler genoemd), protheses of een werpstoel.
Op basis van de mate van beperking kunnen slechtziende atleten bij wedstrijden begeleid worden door een gids-loper of bij werp- en springonderdelen door een coach.
Training
De training voor het wheelen is intensief en vereist veel discipline. Er zijn overeenkomsten en verschillen met reguliere looptrainingen. De schema’s zijn vergelijkbaar, maar de para-atleten leggen de rondjes af in een rolstoel. Qua techniek ligt de focus meer op de armen, en de krachttraining is voornamelijk gericht op het bovenlichaam.
Lees ook: Europa League Play-offs: Utrecht - Zenit
Marcel Boertien, een trainer bij C.A.V. Energie in Barendrecht, heeft veel ervaring met het trainen van para-atleten. Hij benadrukt dat de trainingen op maat gemaakt moeten worden en dat er nauwelijks voorlichtingsmateriaal beschikbaar is. Hij kijkt veel op YouTube naar Paralympische Spelen en andere wedstrijden om de techniek en zithouding te bestuderen.
Evenementen en Competities
Wheelers nemen vaak deel aan wegwedstrijden voor hardlopers, meestal de marathons. Via selectiewedstrijden op de baan kunnen atleten hun 'limiet' trachten te behalen voor deelname aan de Paralympische Spelen. Wheelen is een onderdeel van het hardlopen op de Paralympische Spelen sinds 1964. Nederlandse wheelers nemen vaak deel aan wegwedstrijden voor hardlopers, meestal de marathons.
Paralympische Spelen
Het wheelen is al sinds de tweede spelen in 1964 een onderdeel van het hardlopen op de Paralympische Spelen. Dit jaar vindt het atletiek onderdeel plaats van vrijdag 30 augustus tot en met zondag 8 september in Parijs.
Andere Evenementen
Naast de Paralympische Spelen zijn er nog vele andere evenementen waar wheelers aan kunnen deelnemen. Denk bijvoorbeeld aan de grote major marathons over de hele wereld, waar wheelers (rolstoelatleten) ook welkom zijn met een geweldige competititie.
De Toekomst van het Wheelen
De Atletiekunie en de Cruyff Foundation werken samen om meer mensen met een beperking te enthousiasmeren voor atletiek. Dit doen ze onder andere door clinics te geven op scholen en door racerolstoelen beschikbaar te stellen. Het doel is om het aanbod van aangepast atletiek te verbreden en versterken, zodat meer mensen met een beperking de mogelijkheid krijgen om te sporten en te bewegen. Het zou geweldig zijn als het wheelen vaker wordt aangeboden bij reguliere wedstrijden, zoals een NK. Dit zou de drempels wegnemen en de sport echt tot leven brengen.
tags: #de #verschillende #onderdelen #van #een #wheelen