Hockey is een populaire sport in Nederland, met een gevarieerde competitiestructuur die zich uitstrekt van jeugdhockey tot seniorencompetities en andere varianten. Met meer dan een kwart miljoen geregistreerde leden van de KNHB (Koninklijke Nederlandse Hockey Bond), is het duidelijk dat hockey een belangrijke plaats inneemt in de Nederlandse sportcultuur. Dit artikel geeft een overzicht van de verschillende klassen en niveaus binnen de Nederlandse hockeywereld, inclusief veldhockey, E-hockey en andere vormen zoals trimhockey en Hockey7.
Veldhockey: De Basis van de Sport
Veldhockey is de meest bekende vorm van hockey in Nederland. Het seizoen is verdeeld in twee delen: september-december en maart-juni. Het spel wordt gespeeld op een gras- of kunstgrasveld van 91,4 meter lang en 55 meter breed voor spelers van 10 jaar en ouder. Een wedstrijd duurt 70 minuten, verdeeld over twee helften van 35 minuten.
Team samenstelling en regels
Een hockeyteam bestaat uit 11 spelers, waarvan 10 veldspelers en een keeper. De veldspelers zijn onderverdeeld in voorwaartsen, middenvelders en verdedigers. Er mogen maximaal vijf wisselspelers per team zijn, en in tegenstelling tot voetbal mogen spelers op elk moment gewisseld worden. De wedstrijd wordt geleid door twee scheidsrechters.
Om te scoren moet een speler de bal van binnen de doelcirkel in het doel van de tegenstander slaan. Een bal die van buiten de cirkel wordt geslagen en in het doelgebied belandt, telt niet als een doelpunt. Alle grenzen van het veld zijn gemarkeerd met witte lijnen van ongeveer 7,5 cm breed. De zijlijnen lopen over de lengte van het veld, terwijl de achterlijnen zich aan de korte uiteinden bevinden. De doellijn is het gedeelte van de achterlijn tussen de doelpalen. Het veld bevat ook twee cirkels, twee 23-meterlijnen en een middenlijn.
Competitiestructuur voor jeugd
Bij de junioren en senioren doen clubteams mee aan districtscompetities. De indeling bij de junioren (van hoog naar laag) is als volgt:
Lees ook: Alles over basketbal passes
- Landelijk
- Super A / Super B / IDC
- Topklasse
- Sub-topklasse
- 1e klasse
- 2e klasse
- 3e klasse
- 4e klasse
- 5e klasse
- 6e klasse
De KNHB is verantwoordelijk voor de competitie-indeling van de wedstrijden. Dit gebeurt op basis van de resultaten in de herfst- en voorjaarscompetitie, en de input van de mini- en jeugdcommissie van de vereniging.
Indeling Jeugdteams Tophockey
De eerste teams in een lijn worden ingedeeld door de commissie tophockey. Er worden selectietrainingen gehouden, waarbij spelers van binnen en buiten de club worden beoordeeld. De commissie maakt een selectie voor bijvoorbeeld de O14-1. Spelers die niet geselecteerd worden, gaan naar de O14-2. Spelers van buitenaf moeten bij de zes beste spelers van de O14-1 behoren om geplaatst te worden.
Indeling Jeugdteams Breedte Hockey
De teamindeling voor de breedtesport (vanaf de tweede teams) wordt verzorgd door de lijncoördinatoren van de jeugdcommissie. Hierbij wordt gestreefd naar een goede balans binnen alle elftallen, waarbij prestatie, ontwikkeling en plezier belangrijk zijn. De teamindeling vindt plaats op basis van de input van coaches, trainers, scouts (bij O12 en O14 jeugd) en de technische commissie. Belangrijke factoren zijn:
- Beoordelingsformulieren van coaches en trainers (2x per seizoen).
- Scouting en tussentijdse beoordeling van spelers tijdens wedstrijden en trainingen door scouts (bij O12 en O14).
- Inzet en aanwezigheidspercentage tijdens trainingen en wedstrijden.
- Gesprekken tussen lijncoördinator, coach en trainer.
- Beoordeling van keepers door coaches, trainers en de keeperschool.
- Goede verhouding tussen eerste- en tweedejaars spelers.
- Zoveel mogelijk gelijkgestemden op basis van houding/motivatie.
De teams die in de subtop en 1e en 2e klasse spelen, worden uitsluitend op basis van sterkte ingedeeld. Bij teams in lagere klassen wordt ook rekening gehouden met sociale factoren. Er wordt gestreefd naar 14/15 spelers per team. Tijdens het seizoen vinden er in principe geen wijzigingen meer plaats binnen de teams.
Competitiestructuur voor senioren
Naast de jeugdcompetities is er ook een uitgebreide seniorencompetitie. De indeling bij de senioren, eerste teams (van hoog naar laag) is als volgt:
Lees ook: Onderdelen Wheelen Competitie
- Hoofdklasse
- Promotieklasse (vanaf seizoen 2018-2019)
- Overgangsklasse
- 1e klasse
- 2e klasse
- 3e klasse
- 4e klasse
Bij senioren reserveteams (van hoog naar laag):
- Res. Hoofdklasse
- Res. Overgangsklasse
- Res. 1e klasse
- Res. 2e klasse
- Res. 3e klasse
- Res. 4e klasse
- Res. 5e klasse
De competitieleiding van de KNHB publiceerde de poule-indeling van de Landelijke Jeugd en de senioren voor het seizoen 2025-2026. De KNHB vraagt hockeyers rekening te houden met mogelijke verschuivingen en dat de reisafstanden daardoor zowel gunstiger als ongunstiger kunnen uitvallen. Bij de inschrijving hebben verenigingen opgegeven hoe de teamsamenstelling eruitziet. Op basis van deze aantallen en de prestaties van de spelers in het vorige seizoen, heeft elk team een rating gekregen. Die ratingwaarde bepaalt welke teams uitkomen in de Landelijke Topklasse of Subtopklasse.
Daarna zijn de teams via een zogenoemde ‘slangverdeling’ in de poules geplaatst. Dat betekent: de sterkste in poule A, de op een na sterkste in poule B, enzovoorts. Om te voorkomen dat teams extreem ver moeten reizen, wordt deze slangverdeling niet altijd strikt gevolgd. In de Topklasse wordt de slangverdeling vrijwel volledig aangehouden, met uitzondering van extreme reisafstanden zoals Groningen-Maastricht. In de Subtopklasse wordt de slangverdeling geoptimaliseerd: de rating is daarbij altijd leidend, maar ook de reisafstand speelt een rol.
Hoofdklasse en Promotieklasse
De top hockeyteams voor mannen en vrouwen in Nederland komen uit in hun respectievelijke ‘Hoofdklasse’ competities, die elk 12 teams tellen. De ‘Promotieklasse’ is de tweede klasse veldhockey, die net als de Hoofdklasse 12 teams telt. Op basis van de degradatiewedstrijden tegen de 10e en 11e plaats in de Hoofdklasse, kunnen de 2e, 3e en 4e plaats in de Promotieklasse promoveren naar de Hoofdklasse.
Het Wagener Stadion
Het Wagener Stadion in Amsterdam is eigendom van de KNHB en een belangrijke locatie voor hockeywedstrijden in Nederland.
Lees ook: Klassen en competities dameszaalvoetbal
Nederlandse Nationale Teams
Het Nationaal Dames Hockey Team van Nederland staat op de eerste plaats in de wereld door de Internationale Hockey Federatie en heeft de meeste World Cups (8) en Olympische medailles (9) gewonnen, waaronder een record van vier gouden medailles. Het Nederlands Heren Hockey Team heeft de World Cup drie keer gewonnen en was finalist in de laatste twee edities (2014/2018). Ze zijn momenteel Europees kampioen (5 keer gewonnen en 7 keer tweede geworden). Ze wonnen back-to-back Olympische gouden medailles in 1996 en 2000, evenals vier zilveren en drie bronzen medailles.
E-hockey: Hockey voor Spelers met een Lichamelijke Beperking
Naast het reguliere veldhockey is er ook E-hockey (Elektrisch rolstoelhockey) voor spelers met een lichamelijke beperking die in het dagelijks leven afhankelijk zijn van een elektrische rolstoel. Rolstoelhockey biedt sportieve uitdagingen en de mogelijkheid om sociale contacten te leggen met medespelers en supporters.
Spelregels en Competitie
E-hockey wordt gespeeld door twee teams van 4 of 5 spelers in een zaal, met een lichte stick en een plastic bal. In Nederland is er een uitgebreide competitie voor E-hockey, ingedeeld in verschillende klassen. De Hoofdklasse en de Overgangsklasse spelen een landelijke competitie met 7 competitiedagen per jaar, waarbij meerdere wedstrijden op een dag worden gespeeld. Het eerste team van de GP Bulls speelt in de landelijke Hoofdklasse, terwijl het tweede team in de Overgangsklasse speelt.
Daarnaast zijn er drie regio's (West, Oost en Zuid) met een 1e, 2e en 3e klasse. De regio's hebben de competitiedagen verdeeld over 5 dagen met verschillende wedstrijden op 1 dag. De nummers 1 en 2 uit de 1e klasse spelen aan het einde van het jaar de Nederlandse Kampioenschappen, waar ze het opnemen tegen de andere nummers 1 en 2 uit de andere regio's en een aantal teams uit de Overgangsklasse. Tijdens deze dag strijden de teams om de titel Nederlands Kampioen 1e klasse en om promotie naar de Overgangsklasse.
Elk jaar vindt in Nederland het bekertoernooi plaats, waar alle teams uit Nederland zich voor kunnen inschrijven en strijden om de titel "Bekerwinnaar". Gedurende het jaar worden er door verschillende teams uit verschillende landen internationale toernooien georganiseerd.
Andere Vormen van Hockey
Naast veldhockey en E-hockey zijn er nog andere vormen van hockey die in Nederland worden beoefend.
Trimhockey
Trimhockey is een vorm van hockey voor mensen zonder of met weinig hockeyervaring die op een ontspannen manier willen hockeyen. Trimhockeyers komen op een vaste avond bij elkaar om samen te trainen. In verschillende districten in Nederland worden trimhockeycompetities georganiseerd.
Hockey7
Hockey7 wordt gespeeld in teams van zeven op een half veld, zonder keeper en scheidsrechters. Teams kunnen uit heren, dames of mixed teams bestaan.
Organisatie en Reglementen
De KNHB heeft uitgangspunten en reglementen opgesteld voor verenigingen en spelers om een prettige en eerlijke manier van sporten te waarborgen. Wangedrag tijdens de wedstrijd kan door een scheidsrechter worden bestraft met een gele of rode kaart. De KNHB stelt per competitiejaar de speeldagenkalender vast.
Bonds- en Districtscompetities
De Nederlandse hockeycompetitie is ingedeeld in bonds- en districtscompetities. Bondscompetities worden ook wel landelijke competities genoemd en worden over de districtsgrenzen heen gespeeld. Districtscompetities worden gespeeld binnen de grenzen van het district. De speeldata van de Bondscompetities worden elk seizoen vastgelegd in de speeldagenkalender.
Bekercompetitie
Sinds seizoen 2016-2017 organiseert de KNHB een bekercompetitie voor de verenigingen. In het seizoen 2017-2018 is de Gold Cup geïntroduceerd voor standaard teams uit de Hoofdklasse, Promotieklasse en Overgangsklasse.
Dames Hockey Specifiek
Dames Masters-competitie
Binnen de Bondscompetitie wordt in de districten Noord-Holland, Zuid-Holland en Midden Nederland een Dames Masters-competitie aangeboden. Deze competitie is bedoeld voor dames van 45 jaar en ouder, om meer aansluiting te vinden op persoonlijk gebied en bij het hockeyen.
Dames Door de Week-competitie
De Dames door de week-competitie wordt gespeeld op de donderdagmiddag/avond of dinsdagochtend, afhankelijk van het district.
Historie
In 1911 werd de Nederlandse Dames Hockeybond opgericht, die in 1941 onderdeel werd van de huidige KNHB.
Digitale Hulpmiddelen
Het digitaal wedstrijdformulier (DWF) is een online formulier waarmee alle wedstrijden in de Nederlandse hockeycompetitie worden geregistreerd en de scores worden bijgehouden. Het Match Center van de KNHB toont alle veld-, zaal- en bedrijfscompetities.
Rol van Ouders en Spelers
Bij veel hockeyverenigingen wordt een beroep gedaan op ouders en spelers om een bijdrage te leveren aan de club. Bij HC 's-Hertogenbosch wordt van ouders verwacht dat ze vrijwilligerstaken vervullen, zoals coachen, zaalwacht draaien, rijden naar uitwedstrijden en bardienst draaien. Jeugdleden vanaf O16 worden geacht wedstrijden te fluiten en vanaf O14 kunnen ze training geven.
tags: #verschillende #klassen #hockey #Nederland