Buitenspel, een van de meest bediscussieerde regels in het voetbal, blijft voor veel verwarring zorgen. Het kan wedstrijden beslissen en leidt vaak tot verhitte discussies, zelfs met de hulp van de VAR (Video Assistant Referee). Wat houdt deze regel nu precies in? Hoe wordt het beoordeeld en welke uitzonderingen zijn er? Dit artikel biedt een uitgebreide uitleg van de buitenspelregel, inclusief de nuances, uitzonderingen en de rol van de VAR.
Wat is Buitenspel?
De basis van de buitenspelregel is dat een speler niet constant vlak voor het doel van de tegenstander mag wachten op een pass, zonder dat er verdedigers in de buurt zijn. De regel is bedoeld om te voorkomen dat aanvallers zich permanent in een voordelige positie bevinden, wat het spel oneerlijk zou maken.
Officieel staat een speler buitenspel als aan de volgende voorwaarden is voldaan op het moment dat de bal naar hem gespeeld wordt:
- Positie op de Helft van de Tegenstander: De speler bevindt zich op de helft van de tegenstander. Dit betekent dat enig deel van zijn hoofd, lichaam of voeten zich op de helft van de tegenstander bevindt (met uitzondering van de middenlijn).
- Dichter bij de Doellijn dan de Voorlaatste Tegenstander: De speler bevindt zich dichter bij de doellijn van de tegenstander dan de voorlaatste tegenstander én de bal. In de praktijk betekent dit vaak dat de speler dichter bij het doel staat dan de op één na laatste verdediger (meestal de laatste veldspeler). De laatste twee verdedigers zijn ofwel een verdediger en een keeper of twee reguliere verdedigers.
- Actieve Betrokkenheid: De speler is actief betrokken bij het spel. Dit is een cruciaal aspect. Een speler kan in buitenspelpositie staan, maar wordt pas bestraft als hij daadwerkelijk invloed uitoefent op het spel.
Het is belangrijk te onthouden dat een speler die zich in buitenspelpositie bevindt, niet automatisch buitenspel is. De scheidsrechter fluit pas als de speler daadwerkelijk ingrijpt in het spel.
Wanneer Is Buitenspel Wél een Overtreding?
Een speler wordt pas bestraft voor buitenspel als hij vanuit een buitenspelpositie:
Lees ook: Buitenspel in Voetbal: Wat je moet weten
- De Bal Ontvangt en Voordeel Haalt: De bal ontvangt van een medespeler en direct voordeel haalt uit zijn positie. Dit betekent dat hij een aanvallende actie onderneemt.
- Een Tegenstander Hindert: Een tegenstander hindert, bijvoorbeeld door het zicht van de keeper te blokkeren, hem te misleiden, of hem aan te vallen in strijd om de bal. Ook een schijnshot of overloopje waardoor je de tegenstander beïnvloedt, valt hieronder.
- Actief Deelneemt aan het Spel: Actief deelneemt aan het spel door een poging te doen om de bal te spelen.
Met andere woorden, als een speler alleen ‘toekijkt’ vanuit een buitenspelpositie zonder het spel te beïnvloeden, wordt hij niet bestraft.
Strafbaar buitenspel: Als de bal van richting wordt veranderd en per ongeluk bij de speler terecht komt, staat die strafbaar buitenspel.
Wanneer Is Er Géén Sprake van Buitenspel?
Er zijn enkele belangrijke uitzonderingen waarin een speler niet buitenspel kan staan, zelfs als hij zich verder dan de laatste verdediger bevindt:
- Directe Spelsituaties: Bij een inworp, hoekschop of doeltrap. Een speler die een pass ontvangt direct vanaf een inworp kan nooit buitenspel staan, zelfs als hij alleen op de keeper afgaat.
- Positie op Eigen Helft: Als hij de bal ontvangt op eigen helft.
- Aantal Tegenstanders: Wanneer er minimaal twee tegenstanders dichter bij het doel staan dan hijzelf.
Deze uitzonderingen zorgen ervoor dat het spel dynamisch blijft en niet onnodig wordt stilgelegd.
De Rol van de VAR bij Buitenspel
Sinds de introductie van de Video Assistant Referee (VAR) is de buitenspelregel strikter en nauwkeuriger geworden. De VAR controleert alle doelpunten en grote buitenspelsituaties en gebruikt geavanceerde technologie om tot millimeter nauwkeurig te bepalen of een speler buitenspel stond.
Lees ook: Complete gids buitenspel
Hierdoor zijn er situaties ontstaan waarin een speler buitenspel wordt gegeven omdat bijvoorbeeld een teen of schouder over de lijn staat. Dit heeft geleid tot kritiek, en er wordt gediscussieerd over aanpassingen aan de regel, zoals de marginale buitenspellijn, waarbij een kleine marge wordt toegestaan in het voordeel van de aanvaller.
Semi-automatische buitenspeltechnologie: De introductie van semi-automatische buitenspeltechnologie, die onder andere tijdens het WK in Qatar werd getest, heeft het mogelijk gemaakt om met precisie van millimeters te bepalen of een speler buitenspel stond op het exacte moment van de pass.
Historische Context en Evolutie van de Buitenspelregel
De buitenspelregel is niet statisch; het heeft zich door de jaren heen ontwikkeld om het spel eerlijker en aantrekkelijker te maken.
- Vroege Regels: Buitenspel staat sinds 1848 in de spelregels van het voetbal. In de eerste regels van de Engelse voetbalbond in 1863 stond iedereen buitenspel die voor de bal stond. In 1866 werd deze buitenspelregel gewijzigd om in overeenstemming te zijn met de Cambridge-regel.
- 1924: Passief Buitenspel: In 1924 werd het begrip passief buitenspel geïntroduceerd.
- 1990: Aanpassing voor Aanvallers: In 1990 werden de regels weer gewijzigd zodat een aanvaller niet langer buitenspel staat als hij in een rij staat met zijn voorlaatste tegenstander.
- De Buitenspelval: Rond de jaren 1920 werd voor het eerst de buitenspelval geïntroduceerd in Nederland, door een man genaamd Hans Tetzner. De buitenspelval is een tactiek waarbij alle verdedigers een aantal stappen naar voren zetten waardoor de voorste speler van de tegenstander buitenspel komt te staan.
Mogelijke Toekomstige Aanpassingen aan de Buitenspelregel
Er wordt volop gesproken over mogelijke aanpassingen aan de buitenspelregel. De FIFA en IFAB (de organisatie achter de spelregels) onderzoeken manieren om het spel aantrekkelijker te maken.
Mogelijke veranderingen zijn:
Lees ook: Alles over buitenspel in voetbal
- De ‘Volledige Lichaamsregel’: Een speler is pas buitenspel als zijn hele lichaam over de lijn staat, in plaats van een lichaamsdeel.
- Voordeel voor de Aanvaller: Als het een twijfelgeval is, krijgt de aanvaller het voordeel.
- Automatische Buitenspeldetectie: Snellere beslissingen dankzij kunstmatige intelligentie.
Als deze aanpassingen worden doorgevoerd, kan dat het voetbal aantrekkelijker en aanvallender maken.
De Rol van de Assistent-Scheidsrechter
De rol van de assistent-scheidsrechter is cruciaal bij het beoordelen van buitenspelsituaties. Hij moet continu de lijn van de op één na laatste verdediger volgen en tegelijk letten op het moment waarop de bal gespeeld wordt. Dit vraagt om extreme concentratie en perfecte timing.
Nieuwste Buitenspelregel (2022/23)
De buitenspelregel wordt zo nu en dan bijgeschaafd. Zo ook in het seizoen 2022/23. Als een speler de bal van de tegenstander per ongeluk van richting verandert, heft hij het buitenspel niét meer op. Voorheen werd dit gezien als nieuwe situatie. Er werd geredeneerd vanuit het perspectief dat de speler die de bal per ongeluk raakte, de bal als het ware naar de tegenstander speelt. Dan kan het immers geen buitenspel zijn.
Vanaf dit voetbaljaar wordt een van richting veranderde bal dus wél als buitenspel gezien, mocht deze aankomen bij een speler die in buitenspelpositie staat.
tags: #buitenspel #regel #uitgelegd