Buitenspel, de meest omstreden regel in het voetbal, zorgt vaak voor discussie en VAR-interventies. Oud-voetballer en FIFA-medewerker Marco van Basten suggereerde zelfs in 2017 om buitenspel af te schaffen. Maar wat houdt buitenspel precies in, en hoe herken je een buitenspelsituatie? Dit artikel biedt een uitgebreide uitleg van de regel, inclusief de meest recente wijzigingen.
Wat is buitenspel?
De buitenspelregel is sinds 1848 onderdeel van de voetbalspelregels. In het KNVB-reglement is het regel 11. Om de uitleg helder te houden, beginnen we met de basis: buitenspel kan alleen voorkomen op de helft van de tegenstander, en alleen de ploeg in balbezit kan buitenspel staan.
De KNVB verwoordt het als volgt: een speler bevindt zich in buitenspelpositie indien enig deel van zijn hoofd, lichaam of voeten op de helft van de tegenpartij is (m.u.v. de middenlijn) én hij dichter bij de doellijn van de tegenpartij is dan zowel de bal als de voorlaatste tegenstander met enig deel van zijn hoofd, lichaam of voeten.
Hoe werkt het?
Op de helft van de tegenstander sta je buitenspel als je dichter bij de doellijn van de tegenpartij bent dan de voorlaatste tegenstander én de bal. Vaak betekent dit dat je wacht op de bal met alleen de keeper voor je.
Belangrijk: je bent pas in overtreding als je de bal in die positie toegespeeld krijgt. De tegenpartij krijgt dan een indirecte vrije trap.
Lees ook: Buitenspel in Voetbal: Wat je moet weten
Wanneer is er sprake van strafbaar buitenspel?
Je bent niet alleen in overtreding als je de bal ontvangt terwijl je buitenspel staat, maar ook als je actief betrokken bent bij het spel. Dit kan bijvoorbeeld door tegenstanders te blokkeren, aan te vallen in strijd om de bal, of door een schijnshot of overloopje te doen waardoor je de tegenstander beïnvloedt. Ook als de bal van richting verandert en per ongeluk bij jou terechtkomt, kun je strafbaar buitenspel staan. Kortom, als je in buitenspelpositie staat en op de een of andere manier betrokken raakt bij het spel, word je afgefloten.
De KNVB heeft de spelregels zo gedetailleerd mogelijk uitgeschreven om dit grijze gebied te verduidelijken. Een voorbeeld van strafbaar buitenspel is de afgekeurde goal van Heracles tegen Ajax enkele jaren geleden.
Uitzonderingen op de buitenspelregel
Er zijn enkele belangrijke uitzonderingen op de buitenspelregel:
Je kunt niet voor buitenspel worden bestraft als je de bal rechtstreeks toegespeeld krijgt vanuit een:
- Doeltrap
- Inworp
- Hoekschop
Deze uitzonderingen bieden teams mogelijkheden om voordeel te behalen, bijvoorbeeld door snel te counteren met een lange bal vanuit een doeltrap of een snelle ingooi naar een diepe spits.
Lees ook: Keeper en buitenspel: hoe zit het?
Nieuwste buitenspelregel (2022/23)
De buitenspelregel wordt regelmatig aangepast. In het seizoen 2022/23 is een belangrijke wijziging doorgevoerd: als een speler de bal onbedoeld van richting verandert, heft dit het buitenspel niet meer op. Voorheen werd dit gezien als een nieuwe situatie, waarbij werd aangenomen dat de speler die de bal onbedoeld raakte, de bal als het ware naar de tegenstander speelde, waardoor er geen sprake kon zijn van buitenspel.
Vanaf dit seizoen wordt een van richting veranderde bal wél als buitenspel beschouwd, als deze terechtkomt bij een speler die in buitenspelpositie staat.
De rol van de VAR bij buitenspel
Met de komst van de VAR (Video Assistant Referee) is de buitenspelregel preciezer dan ooit. Doelpunten en cruciale buitenspelsituaties worden tot op de millimeter geanalyseerd met behulp van speciale buitenspellijnen. Dit heeft echter ook geleid tot controversiële beslissingen, waarbij een speler wordt afgekeurd op basis van een teen of een stukje schouder dat over de lijn staat.
Om de impact hiervan te verkleinen, overweegt de FIFA een kleine marge in het voordeel van de aanvaller toe te passen. Dit zou ervoor zorgen dat het spel vloeiender blijft en buitenspeldiscussies minder vaak voorkomen.
De invloed van buitenspel op het spel
Buitenspelbeslissingen kunnen een wedstrijd volledig beïnvloeden. Een afgekeurd doelpunt of een millimeterbeslissing door de VAR kan het verschil maken tussen winst en verlies. Teams passen tactische strategieën toe om de buitenspelregel in hun voordeel te gebruiken. Verdedigers proberen aanvallers in buitenspelpositie te lokken door als lijn tegelijkertijd naar voren te stappen, terwijl aanvallers exact op het juiste moment moeten vertrekken om de verdediging te slim af te zijn. Dit constante schaakspel maakt voetbal dynamischer en benadrukt het belang van timing en positionering.
Lees ook: Complete gids buitenspel
Buitenspel: een samenvatting
- Een speler staat buitenspel als hij, op het moment dat de bal naar hem gespeeld wordt, zich dichter bij de doellijn van de tegenstander bevindt dan de voorlaatste verdediger (inclusief de keeper) én de bal.
- Een speler kan niet buitenspel staan op zijn eigen helft. Op de eigen helft kan een speler namelijk nooit buitenspel staan. Als de bal uit het veld is geweest kan een speler eveneens geen buitenspel staan.
- Buitenspel wordt pas bestraft als de speler actief deelneemt aan het spel, bijvoorbeeld door de bal te ontvangen of een tegenstander te hinderen. In buitenspelpositie staan is niet tegen de regels. Pas wanneer de speler de bal ontvangt zal deze als buitenspel worden gegeven door de scheidsrechter.
- Er zijn uitzonderingen op de regel bij een inworp, hoekschop of doeltrap.
- De VAR speelt een grote rol bij het beoordelen van buitenspelsituaties, maar dit leidt soms tot controversiële beslissingen.
tags: #buitenspel #bij #bal #via #keeper