De buitenspelregel is ongetwijfeld de meest bediscussieerde regel in het voetbal. Het zorgt vaak voor verhitte discussies en de Video Assistant Referee (VAR) moet er regelmatig aan te pas komen om te beslissen of een speler al dan niet buitenspel stond. Marco van Basten, oud-voetballer en FIFA-medewerker, stelde in 2017 zelfs voor om de buitenspelregel volledig af te schaffen. Maar wat houdt deze regel nu precies in, en hoe herken je een buitenspelsituatie? Dit artikel biedt een uitgebreide uitleg van de buitenspelregel, inclusief de meest recente wijzigingen.
Wat is Buitenspel?
De buitenspelregel is al sinds 1848 onderdeel van de spelregels van het voetbal. In het reglement van de KNVB is het vastgelegd in regel 11. Om de uitleg zo helder mogelijk te maken, beginnen we met de basis: je kunt alleen buitenspel staan op de helft van de tegenstander, en alleen de partij die in balbezit is, kan buitenspel staan. Laat dit even bezinken.
Het wordt complexer wanneer we kijken naar de specifieke criteria. Op de helft van de tegenstander bevind je je in een buitenspelpositie als je je dichter bij de doellijn van de tegenstander bevindt dan de voorlaatste tegenstander én de bal. In de praktijk betekent dit vaak dat een speler voor de keeper staat te wachten op de bal. In zo'n situatie sta je buitenspel.
Echter, een buitenspelpositie betekent niet automatisch een overtreding. Pas wanneer de bal naar je wordt gespeeld op het moment dat je in buitenspelpositie staat, is er sprake van een overtreding. De tegenpartij krijgt dan een indirecte vrije trap.
De KNVB definieert buitenspel als volgt: een speler bevindt zich in buitenspelpositie indien enig deel van zijn hoofd, lichaam of voeten zich op de helft van de tegenstander bevindt (met uitzondering van de middenlijn) én hij zich met enig deel van zijn hoofd, lichaam of voeten dichter bij de doellijn van de tegenstander bevindt dan zowel de bal als de voorlaatste tegenstander.
Lees ook: Buitenspel in Voetbal: Wat je moet weten
Het is begrijpelijk dat dit ingewikkeld kan overkomen. De buitenspelregel wordt veel duidelijker wanneer je deze visueel voor je ziet.
Wanneer is Buitenspel Strafbaar?
Je begaat niet alleen een overtreding wanneer je de bal ontvangt terwijl je buitenspel staat, maar ook wanneer je actief betrokken bent bij het spel. Dit kan bijvoorbeeld door tegenstanders te hinderen, aan te vallen in een poging de bal te bemachtigen, of door een schijnbeweging te maken die de tegenstander beïnvloedt. Zelfs als de bal van richting verandert en per ongeluk bij jou terechtkomt, kan er sprake zijn van strafbaar buitenspel. Met andere woorden: als je in buitenspelpositie staat en op enige wijze betrokken raakt bij het spel, word je afgefloten voor buitenspel.
Aangezien dit in de praktijk een grijs gebied kan zijn, heeft de KNVB de spelregels zo gedetailleerd mogelijk beschreven. Vanaf pagina 52 van het spelregelboek vind je een uitgebreide uitleg over buitenspel en strafbaar buitenspel. Een sprekend voorbeeld van strafbaar buitenspel is de afgekeurde goal van Heracles tegen Ajax enkele jaren geleden.
Het onderscheid tussen wel of niet strafbaar buitenspel staan is het meest complexe aspect van de buitenspelregel. Zelfs veel voetballers en voetbalfans hebben moeite om dit volledig te begrijpen. Het is dus geen ramp als je dit gedeelte nog niet helemaal begrijpt. Als je de basisprincipes van de buitenspelregel begrijpt, ben je al een heel eind op weg!
Uitzonderingen op de Buitenspelregel
Er zijn enkele belangrijke uitzonderingen op de buitenspelregel. Je kunt niet voor buitenspel worden bestraft als je de bal direct ontvangt vanuit een:
Lees ook: Complete gids buitenspel
- Doeltrap
- Inworp
- Hoekschop
Deze uitzonderingen bieden teams de mogelijkheid om tactisch voordeel te behalen. Denk bijvoorbeeld aan een snelle counter met een lange bal uit een doeltrap, of een snelle en verre inworp naar een diepgaande aanvaller.
Recente Wijzigingen in de Buitenspelregel (2022/23)
De buitenspelregel wordt regelmatig aangepast en verfijnd. Zo ook in het seizoen 2022/23. Een belangrijke wijziging is dat wanneer een speler de bal onbedoeld van richting verandert, dit het buitenspel niet langer opheft. Voorheen werd dit beschouwd als een nieuwe situatie, waarbij de redenering was dat de speler die de bal onbedoeld raakte, de bal als het ware naar de tegenstander speelde, waardoor er geen sprake kon zijn van buitenspel.
Vanaf dit voetbalseizoen wordt een van richting veranderde bal dus wél als buitenspel beschouwd, indien deze terechtkomt bij een speler die zich in buitenspelpositie bevindt. Een voorbeeld illustreert de reden achter deze regelwijziging. In een specifieke situatie zou een goal worden goedgekeurd, omdat een verdediger de bal toucheert voordat deze bij een speler in buitenspelpositie terechtkomt. De nieuwe regelgeving zou deze goal echter ongeldig verklaren.
Lees ook: Alles over buitenspel in voetbal
tags: #buitenspel #regel #achter #keeper