Hockey is een dynamische en boeiende sport die op verschillende niveaus wordt beoefend, van de Jongste Jeugd tot de Hoofdklasse en internationale wedstrijden. Na voetbal is hockey de grootste sport in Nederland. Hoewel het spel lange tijd werd gezien als een sport voor de rijkere, is dit in de loop der tijd sterk veranderd. Iedereen kan nu hockey spelen en door het gehele land zijn verenigingen gevestigd. Deze populariteit heeft ervoor gezorgd dat Nederland één van de beste hockeylanden ter wereld is geworden.
Inleiding
Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de spelregels in het Belgische hockey, inclusief de basisprincipes, specifieke regels voor verschillende leeftijdscategorieën en varianten van het spel. Het is bedoeld voor spelers, coaches, scheidsrechters en ouders die meer inzicht willen krijgen in de regels en de nuances van het spel.
Basisprincipes van Hockey
Bij hockey staan twee teams van elk elf spelers op het veld, waaronder één doelman. Het doel van het spel is om de bal met een hockeystick in het doel van de tegenstander te spelen. Een veldhockeywedstrijd duurt 2 x 35 minuten. De wedstrijd wordt geleid door twee scheidsrechters.
Het Veld
Het hockeyveld heeft een rechthoekige vorm van 91 meter lang en 55 meter breed. Alle grenzen worden aangegeven met een witte lijn van ongeveer 7,5 cm breed. De lange lijnen heten zijlijnen en de korte lijnen heten achterlijnen. Het deel van de achterlijn dat tussen de doelpalen loopt, heet de doellijn. Op het veld zijn twee cirkels, twee 23-meterlijnen en een middenlijn. Op 6,4 meter van beide doelen ligt een 15 cm dikke stip.
Uitrusting
Om te kunnen hockeyen, heb je natuurlijk een stick nodig. De eerste hockeysticks waren heel hard en helemaal niet te buigen, omdat ze uit één stuk hout werden gemaakt. Veel houten sticks die we nu in Nederland gebruiken, worden in India en Pakistan gemaakt. Tot een paar jaar geleden werden er ook aluminium sticks verkocht, maar omdat bij een breuk van deze stick de haak nog wel eens scherpe punten had, werd de haak een levensgevaarlijk projectiel. Daardoor zijn aluminium sticks omstreeks 1998 verboden. Tegenwoordig word veel gebruik gemaakt van kunststofsticks. Voordeel van zo´n kunststofstick is dat alle stick hetzelfde zijn doordat ze uit een mal komen, dus je hebt niet zoals bij houten sticks last van nerven, wat vaak een breuk veroorzaakt. Vroeger speelden mensen met alles wat rond was. Rond 1950 werd met een bal van kurk gespeeld of met ballen van paardenhaar met een buitenlaagje van kurk of leer. Tegenwoordig gebruiken we allerlei kunststofballen die soms worden gevuld om het juiste gewicht te krijgen. Een wedstrijdbal weegt tussen de 156 en 163 gram. De omtrek van de bal ligt tussen de 22,4 cm en 23,5 cm. De buitenkant van de bal is meestal glad.
Lees ook: Voorbereiding internationale wedstrijden U17
Scoren
Er kan alleen worden gescoord wanneer de aanvallende partij de bal in de cirkel van de tegenstander heeft aangeraakt. Als de bal met de voet wordt aangeraakt en word het spel hierdoor gehinderd is er sprake van shoot en mag de tegenpartij vrij uitslaan. Dit zijn de belangrijkste spelregels. Maar behalve deze spelregels gelden bij hockey ook zogenaamde omgangsregels waaraan spelers zich moeten houden, zodat ze zich op het veld netjes en sportief gedragen. Is dit niet het geval kunnen er waarschuwingskaarten worden gegeven door de scheidrechter. Er bestaat een groene kaart (dit is alleen een waarschuwing met verder geen gevolgen). Een gele kaart (hierbij moet je 5 minuten van het veld af en een geldboete).
Regels en Spelverloop
De regels van hockey hebben nogal wat weg van het voetbal. Een beginslag wordt op de middenlijn genomen. Wanneer een van de teams een doelpunt heeft gescoord, neemt het andere team weer een beginslag.
Spelers en Wissels
Volwassen hockeyteams spelen 11 tegen 11. Alle spelers hebben een eigen stick. Alleen met de platte kant daarvan mogen ze de bal spelen. Bij hockey mag je onbeperkt doorwisselen tijdens de wedstrijd. De speler die in het veld komt, mag pas het veld inlopen als de andere speler uit het veld is.
Speelduur
Een reguliere hockeywedstrijd bestaat uit 70 minuten. Er zijn 4 delen van 17,5 minuut: kwarten. Na het eerste en het derde kwart is een pauze van 2 minuten. In de rust, na het tweede kwart, volgt een pauze van 5 minuten. Er is geen blessuretijd.
Bal omhoog spelen
Elke speler mag de bal omhoog spelen met een push of scoop, zolang het geen gevaarlijk spel is of leidt tot gevaarlijk spel. Speel je de bal omhoog in de richting van een tegenstander binnen 5 meter? Dan geldt dat als gevaarlijk. Je mag de bal in het veld niet opzettelijk omhoog slaan met een flats of slag. De scheidsrechter beoordeelt of dit het geval is. Een flats is technisch gezien een slag, daarom mag een hoge flats alleen op doel gespeeld worden.
Lees ook: Belgische voetbaluitslagen van vandaag
Overtredingen
Shoot en afhouden zijn veelvoorkomende overtredingen. Bij shoot komt de bal tegen de voet, been of ander lichaamsdeel van een speler. Je mag de bal niet afschermen met je lichaam of met je stick. Voorkomt een overtreding een doelpunt? De scheidsrechter kan er ook voor kiezen om door te laten spelen, als dit voordeel oplevert.
Strafcorner
Een strafcorner is een straf voor het verdedigende team en een grote kans om te scoren voor de aanvallende ploeg. Het aanvallende team speelt de bal van het strafcornerstreepje op de achterlijn. Eerst moet de bal buiten de cirkel worden gebracht. Daarna mogen ze scoren. Het eerste schot, wanneer geslagen of geflatst, mag niet hoger dan de plank in het doel eindigen.
Strafbal
Een strafbal lijkt op een penalty in een voetbalwedstrijd. Vanaf de stip mag de nemer 1 keer op doel pushen.
Strafkaarten
Tijdens hockeywedstrijden kan de scheidsrechter overtredingen bestraffen met een strafkaart. Een speler die een groene kaart krijgt, moet 2 speelminuten afkoelen buiten het veld. Het team van deze speler speelt die 2 minuten met een speler minder verder. Bij een gele kaart moet een speler het veld ook verlaten. Bij iets zwaardere overtredingen moet de speler het veld voor 5 minuten verlaten en bij zwaardere overtredingen voor 10 minuten. Een rode kaart is voor een speler die een ernstige overtreding maakt. De speler moet dan definitief het veld verlaten.
Shoot-outs
Shoot-outs zijn 1-op-1 duels tussen een speler en een keeper. Ze worden alleen genomen als er na een gelijkspel een winnaar moet worden bepaald. Vanaf de 23-meterlijn rent de aanvaller richting het doel. Deze probeert binnen 8 seconden te scoren.
Lees ook: Alles wat je moet weten over de Red Lions
Scheidsrechters en Videoscheidsrechters
Een wedstrijd wordt gefloten door 2 scheidsrechters, allebei aan 1 kant van het veld. Tijdens wedstrijden van het Nederlands elftal en bij sommige wedstrijden van de Hoofdklasse is er een videoscheidsrechter. Deze doet alleen mee als er een vraag wordt gesteld. Beide teams mogen een zogenaamde video-referral aanvragen voor alle situaties in het 23-metergebied die leiden tot een strafcorner, strafbal of een doelpunt. Krijgt het team gelijk? Dan mag het team later nog een video-referral aanvragen.
Spelregels voor de Jongste Jeugd
De KNHB legt de nadruk op spelplezier en de ontwikkeling van hockeyers, vooral bij de Jongste Jeugd. Dit komt tot uiting in spelvormen waarbij speelbeleving centraal staat. De grootte van het veld, het aantal doelen, de begeleiding en het aantal spelers in het veld zijn belangrijke elementen. Minder spelers in het veld betekent meer balcontacten, wat het ontdekken en de ontwikkeling van hockeyers stimuleert.
3 tegen 3
Kinderen onder 8 jaar spelen in een 3 tegen 3 vorm. In deze spelvorm hebben de kinderen veel balcontact, scoren ze vaak en zijn ze sterk betrokken bij het spel.
6 tegen 6
De spelvorm 6 tegen 6 wordt gespeeld door kinderen onder 9 jaar. De speelbegeleider bij O9 houdt de fluit bij voorkeur in de zak en fluit alleen om de wedstrijd te bevorderen.
8 tegen 8
De spelvorm 8 tegen 8 wordt gespeeld door kinderen onder 10 jaar. Bij de O10 zal de speelbegeleider iets vaker fluiten. Bij de Jongste Jeugd, met name bij de 8-tallen, ligt de focus op spelplezier en ontwikkeling. Deze gids is bedoeld om de spelregels van het 8-tal hockey uit te leggen, specifiek gericht op speelbegeleiders, ouders en spelers.
De Rol van de Speelbegeleider
In de wedstrijden van de Jongste Jeugd zijn er geen formele scheidsrechters, maar zogenaamde 'speelbegeleiders'. Hun belangrijkste taak is om de teams op een plezierige, veilige en leerzame manier te laten samenspelen. De coach deelt ouders in voor spelbegeleiding. Een speelbegeleider moet op de hoogte zijn van de spelregels van het 8-tal hockey en deze toepassen tijdens de wedstrijd. Waar nodig geeft de speelbegeleider uitleg aan de spelers tijdens de wedstrijd.
Spelleidingavond
Om ouders te helpen bij het vervullen van de rol van speelbegeleider, organiseert MHC Woerden jaarlijks een spelleidingavond voor ouders van kinderen in 3-tallen, 6-tallen en 8-tallen. Dit biedt hen de mogelijkheid om de spelregels te leren en vragen te stellen. Het is natuurlijk ook nuttig voor ouders om de spelregels te kennen van de sport die hun kind beoefent.
Flexibiliteit in de Spelregels
Afhankelijk van het niveauverschil tussen de teams kunnen speelbegeleiders en coaches aanpassingen in het reglement aanbrengen.
ParaHockey
Het devies bij ParaHockey is: ‘gewoon wat gewoon kan en speciaal wat speciaal moet’, want iedereen moet kunnen hockeyen.
G-Hockey
G-hockey is voor spelers met een verstandelijke handicap. Deze discipline heeft een vaste plek gekregen binnen de KNHB. Dit wil zeggen dat trainingen en competitie gelijktijdig met het reguliere hockey plaatsvinden. Bij G-hockey wordt er gespeeld volgens de ParaHockey-regels. 6-tal en 8-tal competitie voor G-hockeyers wordt aangeboden in alle regio’s. De G-hockeyers zitten met vier, vijf of zes teams in een poule en spelen op zaterdag ongeveer 10 wedstrijden per jaar. De hoofdklasse G-hockey speelt wel landelijk. Alle wedstrijden staan in de KNHB standenmotor.
LG-Hockey
LG-hockey is voor spelers met een lichamelijke handicap die niet afhankelijk zijn van een rolstoel. Wat betreft regels en eventuele aanpassingen is LG-hockey verder vergelijkbaar met G-hockey. Naast de reguliere competitie worden er op zes zondagen in het seizoen 11-tal hockeycompetitie dagen georganiseerd. Aan deze dagen kunnen zowel spelers uit het G-hockey als LG-hockey deelnemen. Spelers vanuit heel Nederland kunnen zich individueel aanmelden voor deze competitie dagen. De 11-tal dagen worden georganiseerd in het centrum van Nederland. Er wordt op 2 niveaus 11 tal hockey gespeeld, de A en B competitie.
H-Hockey
H-hockey is rolstoelhockey in handbewogen rolstoelen. Aan H-hockey kan iedereen deelnemen, zowel mensen mét als mensen zónder handicap. Voor het H-hockey gelden weer andere regels en dus moeten scheidsrechters in spe een aparte cursus volgen om hun licentie te halen. Daarmee zijn zij bevoegd om H-hockey wedstrijden te leiden. De online cursus duurt een avonddeel, gevolgd door een theorie-examen op een competitielocatie.
E-Hockey
E-hockey is rolstoelhockey in elektrische rolstoelen. E-hockey wordt gespeeld door mensen die in het dagelijkse leven afhankelijk zijn van een elektrische rolstoel en/of fysiek niet in staat zijn aan H-hockey deel te nemen. Voor het E-hockey gelden weer andere regels en dus moeten scheidsrechters in spe een aparte cursus volgen om hun zogenoemde D-licentie te halen. Daarmee zijn zij bevoegd om E-hockey wedstrijden te leiden. De cursus duurt één dag en bestaat uit een theorie- en een praktijkgedeelte. Na het bijbehorende examen ga je ervaring opdoen.
Nieuwe Spelregel: De Blauwe Kaart
De hoogste Belgische hockeycompetitie is afgelopen weekend hervat met een nieuwe spelregel: de blauwe kaart. Die kan worden uitgereikt door scheidsrechters aan spelers die een sportieve actie uitvoeren tijdens de wedstrijd. De blauwe kaart kenden we al in Nederland. Hockeyclub Doorn was een van de eerste clubs die deze vorm van fair play werkten. Dat werd door diverse clubs, op ieder een eigen manier overgenomen. Vooral bij jeugdwedstrijden.
Het Idee Achter de Blauwe Kaart
Denis van Damme , woordvoerder van de Belgische hockeybond, geeft toe dat hij het idee van de blauwe kaart kent uit Nederland. ‘We hebben het idee inderdaad van jullie gepikt, maar we voeren anders campagne. Wij gaan een stap verder’, verklaart Van Damme. De bond wilde met een krachtiger signaal komen. De blauwe kaart kan net als een groene, gele of rode kaart tijdens het duel worden gegeven. De Belgische bond start met het idee bij de hoogste divisie van het land.
Voorbeelden van Sportief Gedrag
Van Damme komt met voorbeelden: ‘Een oud-captain van de Red Lions scoorde laatst in clubverband voor zijn ploeg. Hoewel het doelpunt al toegekend was, besloot hij toch aan te geven dat het doelpunt gemaakt werd met de bolle kant.’ Dat gebeurde ook tijdens de Hockey World League in België. Toen Kieran Govers voor Australië scoorde, maar zelf aangaf dat zijn goal niet hoorde te tellen. Maar niet alles is volgens Van Damme gebaseerd op doelpunten.
Implementatie en Toekomst
Onze zuiderburen willen de nieuwe spelregel vanaf de start van het volgende seizoen ook op alle andere niveaus uitrollen. Nu gebeurt het buiten de Belfius Hockey League, de Audi League (Belgische hoofdklasse) ook in de nationale U14, U16 en U19 afdelingen. Tijdens de start van het volgende seizoen wordt er tevens een beloningssysteem aan gekoppeld. ‘Een vorm van een fair play challenge, waar je via een aantal criteria een aparte ranking kan maken.’
Alternatieve Hockey Spelletjes
Hockey is meer dan alleen een sport; het is een dynamische activiteit die snelheid, tactiek en teamgeest combineert. Of je nu jong of oud bent, binnen of buiten speelt, er is altijd een hockey spel dat past bij je niveau en interesses. Deze spellen zijn niet alleen vermakelijk, maar dragen ook bij aan de ontwikkeling van essentiële vaardigheden.
Belgisch Hockey
Belgisch hockey is een interessante variant waarbij de traditionele regels worden aangepast. In plaats van de bal rechtstreeks in het doel te slaan, scoren teams door de bal via de achterkant van het doel in het net te spelen. Elk succesvol doelpunt levert een punt op, en het team met de meeste punten aan het eind van de wedstrijd wint. Dit spel kan gespeeld worden in teams van twee, maar is ook geschikt voor grotere groepen.
Hockey Estafette
Hockey estafette is een uitstekende manier om snelheid en balcontrole te trainen. Teams racen tegen elkaar over een parcours, waarbij ze de bal met een hockeystick voortbewegen. Voor jongere spelers kan het parcours eenvoudiger worden gemaakt om de moeilijkheidsgraad aan te passen. Het is belangrijk om zachte ballen te gebruiken en het parcours duidelijk te markeren om de veiligheid te waarborgen.
Doel Schieten
Bij doel schieten draait alles om precisie en techniek. Spelers verdienen punten door op doelen van verschillende grootte en afstand te schieten. Hoe kleiner het doel of hoe groter de afstand, hoe meer punten er te verdienen zijn.
Poortjes Spel
Het poortjes spel test de nauwkeurigheid en controle van spelers. Verschillende poortjes worden op diverse afstanden geplaatst, en spelers proberen de bal door deze poortjes te schieten, beginnend bij het dichtstbijzijnde poortje. Voor elk succesvol gepasseerd poortje worden punten toegekend, wat de competitie stimuleert en de focus op precisie vergroot.
Lift Spel
Het lift spel is een veelzijdige en creatieve oefening waarbij kinderen proberen de bal in verschillende objecten te spelen, zoals goals, hoepels, kliko's, basketbalnetten, autobanden en verfblikken. Elk object heeft een bepaalde puntenwaarde, afhankelijk van de moeilijkheidsgraad om het te raken. Dit spel stimuleert creativiteit en aanpassingsvermogen.
Hockey op Anderhalve Meter
In tijden waarin afstand houden belangrijk is, zijn er creatieve manieren bedacht om toch van hockey te genieten.
Hockeydans
De hockeydans combineert dans en hockey en kan goed uitgevoerd worden met inachtneming van de anderhalve meter afstand. Teams kunnen een warming-up bedenken waarbij verschillende spiergroepen worden opgewarmd met bal en stick.
Lijnbal
Lijnbal is een spel dat al bekend is bij veel hockeyers en perfect op anderhalve meter afstand kan worden gespeeld. Het spel wordt gespeeld op een kwart veld, en het doel is om de bal over de achterlijn van de tegenstander te krijgen.
Hockeytennis
Hockeytennis is een eenvoudig spel dat gebaseerd is op de tennisregels. Het kan één-tegen-één worden gespeeld, maar ook als een volleybalvariant met meer spelers. In dat geval is het aan te raden om het veld in vakken te verdelen, zodat iedereen op voldoende afstand staat en verantwoordelijk is voor een eigen vak.
Oefeningen voor Individuele Vaardigheden
Naast de teamspellen zijn er ook individuele oefeningen die spelers kunnen doen om hun vaardigheden te verbeteren:
- Hooghouden: Probeer de bal zo vaak mogelijk hoog te houden op de hockeystick. Zorg ervoor dat er voldoende ruimte is om botsingen te voorkomen.
- Drijven en Dribbelen: Drijf en dribbel met de bal en stick door de zaal of over het veld. Beweeg door elkaar heen en zoek continu naar de vrije ruimte. Een variatie is om enkele ballen weg te nemen, waardoor een aantal spelers zonder bal zijn en de bal proberen af te pakken van degenen die wel een bal hebben.
- Pionnen Parcours: Zet pionnen neer en dribbel eromheen. Een variatie is om na de laatste pion een voorzet te geven voor degene die staat te wachten bij de pion voor het doel, die de bal vervolgens in het doel schiet en meeneemt terug.
Trainingsoefeningen en Spelvormen
Er zijn talloze trainingsoefeningen en spelvormen die gebruikt kunnen worden om verschillende aspecten van het hockey te trainen:
- Onder Druk Spelen: Aanvallers moeten onder druk van een verdediger samenspelen en proberen te scoren. De verdediger kan een punt scoren door de bal te veroveren en over de achterlijn te dribbelen.
- Wissel Spel: Als er gescoord wordt in je doeltje, moet je aan de kant zitten en word je gewisseld. Elke score levert een punt op.
- 3 tegen 3: Spelers worden ingedeeld in teams van 3 en spelen op verschillende veldjes 3 tegen 3.
- Doeltje Weg: Speler 1 speelt de bal naar speler 2, die de bal aanneemt en doorspeelt naar speler 3. Speler 3 neemt de bal aan en schiet op doel. Speler 4 probeert de bal tegen te houden met de onderkant van de voet of met de stick. Speler 4 haalt de bal op en sluit achteraan de rij bij de beginpion van speler 1.
- Voetenspel: Probeer de voeten van een tegenstander te raken. Als je voeten geraakt zijn, ben je af.
- Jeu de Boules: De trainer gooit de eerste bal, en de kinderen proberen om beurten hun bal er het dichtstbij te krijgen. Iedereen heeft drie kansen.
- Scoopspel/Liftspel: De kinderen proberen de bal in verschillende objecten te spelen.
Tips voor Trainers en Coaches
Het is belangrijk om trainingsoefeningen aan te passen aan het niveau en de leeftijd van de spelers. TOP-Hockey.nl biedt een database met honderden hockeyoefeningen die trainers kunnen gebruiken als inspiratie. Hier zijn enkele tips voor het maken van leuke en effectieve trainingsoefeningen:
- Balcontrole: Besteed aandacht aan oefeningen die de balcontrole verbeteren, zodat spelers de bal minder snel verliezen tijdens wedstrijden.
- Tempo: Pas het tempo van de oefening aan.
- Richting: Verander de richting waarin de spelers bewegen of passen.
- Afstand: Varieer de afstand tussen de spelers of de doelen.
- Druk: Voer de oefening uit met tijdsdruk.
Strafcorner Oefeningen
Maak van de strafcorner een leuke oefening door bijvoorbeeld drie aanvallers (één aangever en twee rond de cirkelrand) en drie verdedigers in de goal te plaatsen. De strafcorner wordt genomen volgens de hockeyregels, en vervolgens wordt het een klein partijtje met twee goaltjes op de 23-meterlijn.
Afronden op de Goal
Hoewel veel spelers het afronden op de goal erg leuk vinden, is het belangrijk om ook aandacht te besteden aan andere aspecten van het spel, zoals uitverdedigen en passeerbewegingen.
Online Hockey Spelletjes
Voor degenen die ook buiten het veld van hockey willen genieten, zijn er verschillende online hockey spelletjes beschikbaar. Op Spele.nl vind je een verzameling van leuke hockey- en ijshockey spelletjes, zoals Neon Hockey en Air Hockey 3.