In de volleybalwereld is er een speler die zich onderscheidt van de rest van het team door een afwijkende kleur shirt: de libero. Dit artikel duikt diep in de regels rondom het afwijkende shirt van de libero, de redenen erachter, en de verantwoordelijkheden van scheidsrechters en teams.
De Libero: Een Specialistische Verdediger
Een volleybalteam bestaat uit zes actieve spelers. Binnen dit team kan er een speler zijn die de rol van libero vervult. De libero is een specialistische verdediger die zich voornamelijk in het achterveld bevindt. Vaak is de libero de speler die de eerste pass van de tegenstander ontvangt, met als doel een aanval op te zetten. De nadruk bij de libero ligt op het passen en verdedigen, en de rol is cruciaal in de algehele verdediging van het team.
Afwijkende Regels voor de Libero
Voor de libero gelden afwijkende regels. De belangrijkste beperking is dat de libero niet mag aanvallen of blokkeren. Aan het net zijn vaak lange spelers nodig die aanvallend sterk zijn en goed kunnen blokkeren. Libero's zijn vaak kleiner, wat hen wendbaarder maakt in de verdediging. De libero mag de bal niet raken als deze boven de nethoogte is.
Waarom een Afwijkend Kleur Shirt?
De libero draagt een shirt met een andere kleur dan de rest van het team om de scheidsrechter in staat te stellen deze speler gemakkelijk te herkennen. De scheidsrechter moet de libero kunnen onderscheiden van de andere spelers op het veld vanwege de specifieke regels die op deze speler van toepassing zijn.
De Regels Rondom het Libero Shirt
De officiële spelregels voor volleybal (Juni 2024 - Officiële spelregels volleybal 2024-2025) stellen duidelijk dat de libero een tenue moet dragen (of een hesje voor de vervanger van de libero) dat qua hoofdkleur afwijkt van de rest van het team. Het tenue moet volledig een andere kleur hebben dan dat van de andere teamleden.
Lees ook: Creatieve Voetbal Kleurplaten
Wat Mag Niet?
Het is niet toegestaan om liberoshirts te gebruiken die qua lay-out hetzelfde zijn als de reguliere shirts, zelfs als de kleuren omgedraaid zijn. Dit betekent dat een shirt met dezelfde patronen en designs, maar met omgekeerde kleuren, niet voldoet aan de regel.
Aanbevolen Praktijken
Het advies is om een liberoshirt te dragen dat duidelijk contrasteert met de rest van het team. Bijvoorbeeld, als het team in wit speelt, is een rood liberoshirt een goede keuze. Het doel is dat de libero duidelijk herkenbaar is voor publiek, spelers en officials, bijvoorbeeld bij tv-uitzendingen.
Waarom Deze Verduidelijking?
Er kwamen steeds vaker meldingen dat liberoshirts niet onderscheidend genoeg waren, wat het voor scheidsrechters lastiger maakte om correct te beoordelen. De verduidelijking is bedoeld om ervoor te zorgen dat de libero altijd goed herkenbaar is.
Teamsamenstelling en Libero's
Teams mogen uit maximaal 14 spelers bestaan. Bij een team van 13 spelers of meer is het verplicht om twee libero’s aan te wijzen. Als een team uit 13 of 14 spelers bestaat, moeten er dus twee libero’s worden aangewezen uit de lijst van spelers.
De Rol van de Scheidsrechter
De scheidsrechter heeft een cruciale rol in het handhaven van de regels met betrekking tot het liberoshirt.
Lees ook: Ontdek de geschiedenis van Kleur Union
Hoe te Handelen als Scheidsrechter?
Scheidsrechters zijn niet bedoeld om als "politieagent" op te treden. Als het liberoshirt onvoldoende afwijkt, moet de scheidsrechter dit melden op het wedstrijdformulier en doorgeven aan het team. De scheidsrechter moet ervoor zorgen dat de libero tijdens de wedstrijd een ander shirt of hesje draagt, zodat het verschil duidelijk zichtbaar is.
Wat Niet te Doen?
De scheidsrechter mag niet constateren dat het shirt niet genoeg afwijkt en vervolgens toestaan dat de libero zonder verandering meespeelt.
Wanneer is een Shirt Voldoende Onderscheidend?
Als een shirt voldoende onderscheidend is, ook al voldoet het niet volledig aan de regels, kan dit wel toegestaan worden zonder melding op het wedstrijdformulier. De beoordeling hiervan ligt bij de scheidsrechter.
Voorbeelden van Situaties
- Situatie 1: Een tenue voldoet niet aan de letter van de regels, maar is voldoende onderscheidend. Dit kan worden toegestaan.
- Situatie 2: Een shirt wijkt volgens de regels niet genoeg af, maar is toch duidelijk genoeg. Dit kan ook worden toegestaan.
- Situatie 3: Een tenue is niet afwijkend genoeg en wordt daarom afgekeurd.
- Situatie 4: De kleuren zijn te veel hetzelfde, ondanks een andere lay-out; daarom afgekeurd.
Deze voorbeelden dienen als richtlijn voor hoe om te gaan met liberoshirts. Het is belangrijk te onthouden dat het voor verenigingen even kan duren voordat zij volledig aan de regels voldoen.
Rugnummers en Identificatie
Naast de afwijkende kleur van het shirt, is het dragen van rugnummers een belangrijk aspect van de identificatie van spelers.
Lees ook: Korfbal: Kleurkaarten Uitgelegd
Verplichtingen voor Rugnummers
Het dragen van rugnummers is verplicht voor eerste elftallen die uitkomen in het seniorenvoetbal voor mannen en vrouwen. In poules waar eerste elftallen zijn ingedeeld bij reserve-elftallen, geldt deze verplichting niet. Als een elftal gebruikmaakt van rugnummers, moeten deze overeenkomen met de nummers op het wedstrijdformulier.
Specificaties van Rugnummers
Een rugnummer bestaat uit maximaal twee Arabische cijfers. De rugnummers moeten ten minste twintig centimeter hoog zijn en voldoende contrast vormen ten opzichte van de wedstrijdkleding. Eventuele andere uitingen op de rugzijde van het shirt mogen de leesbaarheid van het rugnummer niet beïnvloeden. Het nummer aan de borstzijde moet op het shirt zijn aangebracht. De hoogte van de borstnummers moet ten minste 15cm zijn, die van de rugnummers ten minste 20cm. De breedte van het lint, waarvan de nummers zijn gemaakt, moet ten minste 1cm zijn.
Aanvullende Regels en Richtlijnen
- Er mag in een vereniging worden doorgenummerd om te voorkomen dat in één team twee spelers hetzelfde nummer hebben. Het is niet toegestaan hoger te nummeren dan 999.
- Bij de registratie van spelers in het DWF moeten de shirtnummers worden genoteerd, zoals de spelers die (zullen) dragen. Dit is de verantwoordelijkheid van de aanvoerder en de coach.
- Wordt bij controle van de opstelling in het veld vastgesteld dat spelers een ander shirtnummer hebben, dan moet de opstelling die op het opstellingsbriefje is genoteerd als doorslaggevend worden beschouwd.
- In de Topdivisie moet de aanvoerder onder zijn borstnummer een bandje van 8cm bij 2cm hebben.
Het is voor de scheidsrechters en de tegenpartij erg onaangenaam wanneer spelers geen rug- en borstnummers hebben. In zo'n situatie moet dus worden geprobeerd hierin provisorisch te voorzien. Lukt dit niet, dan moet de scheidsrechter (onder vermelding hiervan in het DWF) betrokkene(n) wel laten spelen.
Uniformiteit en Afwijkingen
Voor de veldkorfbalcompetitie is een bestuursbesluit van toepassing voor ploegen die uitkomen in de ere- en reserve ereklasse en de hoofdklasse senioren voor gemengde ploegen. Alle spelers van een ploeg die uitkomt in wedstrijden in de hierboven genoemde klassen dienen op de rugzijde van het wedstrijdshirt een uniek en duidelijk zichtbaar nummer te dragen van gelijke afmeting en kleur. Veldspelers van een team moeten een uniform tenue dragen.
KNHB Richtlijnen
- In bondswedstrijden is spelen in het standaardtenue van de vereniging verplicht, maar als verwarring is te verwachten, dienen de spelers van het bezoekende team hun tenue aan te passen.
- Spelers die uitkomen in wedstrijden in de standaardklassen, de interdistrictcompetities en de hoogste competitieklassen A/B-jeugd, dienen een duidelijk rugnummer te dragen.
Een vereniging die de kleur van de uniforme wedstrijdkleding wenst te veranderen, moet daarvoor goedkeuring aanvragen.
Rugnummers in Andere Sporten
Rugnummers worden breed gebruikt in de sport, niet alleen in volleybal. Vooral in teamsporten worden ze gebruikt, maar ook bij individuele sporten zoals triatlon, wielrennen of mountainbiken. Rugnummers dienen ter identificatie van de individuele sporters. In eerste instantie was het nummer bij voetbal gekoppeld aan een positie op het veld. Op het WK voetbal 1954 in Zwitserland werd in het reglement vastgelegd dat iedere speler tijdens dit toernooi met een vast rugnummer moest spelen.
Overige Spelregels en Verduidelijkingen
Naast de regels over het liberoshirt en rugnummers, zijn er nog andere belangrijke spelregels en verduidelijkingen die van belang zijn voor een eerlijk en vlot verloop van de wedstrijd.
Teamsamenstelling Topdivisie en Lager
Zoals eerder genoemd, mogen teams uit maximaal 14 spelers bestaan. Bij een team van 13 spelers of meer is het verplicht twee libero’s aan te wijzen.
Toestemming voor Service
De serveerder moet direct naar de servicezone gaan om te gaan serveren, zodat de ballenraper weet wie de bal voor de service moet krijgen. De 1e scheidsrechter mag al fluiten voor de toestemming van de service voordat de serveerder met bal is omgedraaid in de servicezone om spelophouden te voorkomen. Elke vorm van de bal onnodig vasthouden, zodat de service langer duurt, is dus een manier van spelophouden.
Beïnvloeding van Buitenaf
Als de coach nabij de zijlijn de baan van de bal beïnvloedt, waardoor er geen waarneming mogelijk is om te bepalen of de bal in of uit is, zal de scheidsrechter beslissen dat de bal in is. De coach krijgt een mondelinge waarschuwing of zwaardere maatregel afhankelijk van voorgaande sancties.
Uitrusting van de Libero
De libero’s moeten een tenue dragen (of hesje voor de vervanger van de libero) dat een andere hoofdkleur heeft dan de kleuren van de rest van het team. Het tenue moet volledig afwijkend zijn van kleur met het tenue van de andere teamleden. Het is dus niet toegestaan om liberoshirts te dragen die dezelfde lay-out als de reguliere shirts hebben, maar waarbij de kleurstelling van de vlakken is omgedraaid.
Ballen
De officials controleren de ballen. Mocht blijken dat er een of meerdere ballen te zacht zijn, dan is het aan de thuisspelende vereniging om deze op spanning te brengen (op te pompen). Dat is dus geen taak van de officials.
Spelen van de Bal
In de geest van het internationale volleybal en om langere rally’s en spectaculaire acties te stimuleren, moet de scheidsrechter alleen de meest duidelijke overtredingen affluiten. Als een speler zich niet in een goede positie bevindt op het moment dat hij de bal speelt, moet de 1e scheidsrechter milder zijn in het beoordelen van het balcontact.
Bijvoorbeeld:
- Spelverdeler die moet rennen om de bal te kunnen spelen of moet springen bij het net om de bal aan te kunnen spelen.
- Speler moet achter een bal aanrennen of een snelle actie maken om de bal te spelen die weg kaatst via het blok of andere speler.
- Bij het spelen van de eerste bal in de rally mag de bal verschillende delen van het lichaam raken. In scheidsrechtertekens vertaald: het teken voor “twee keer raken” komt in een dergelijke situatie niet voor. Het teken voor “vastgehouden bal” kan wel degelijk van toepassing zijn.
De Rol van de Aanvoerder
Je staat met 6 spelers in het speelveld tijdens de wedstrijd. De spelers uit je team hebben allemaal dezelfde outfit aan (met uitzondering van de libero die een ander kleur shirt moet dragen). Eén van de spelers uit je team is de aanvoerder. De aanvoerder heeft specifieke taken en verantwoordelijkheden tijdens de wedstrijd.
De Scheidsrechter
De scheidsrechter zorgt dat de wedstrijd volgens de spelregels wordt gespeeld. Op hoger niveau zijn er twee scheidsrechters; de 1e en de 2e scheidsrechter. De scheidsrechterlijke beslissingen zijn cruciaal voor een eerlijk verloop van de wedstrijd.