Het Nederlandse voetbal staat bekend om zijn passie, talent en eerlijk spel. Een cruciale rol in het handhaven van dit eerlijke spel is weggelegd voor de scheidsrechters. Met meer dan 28.000 scheidsrechters die actief zijn bij amateurverenigingen en in het betaald voetbal, lijkt het misschien alsof er geen tekort is. Echter, de realiteit is dat dit aantal snel terugloopt, wat een bedreiging vormt voor het spelplezier van meer dan 1 miljoen voetballers in Nederland.
De Terugloop van het Aantal Scheidsrechters
Het aantal scheidsrechters in Nederland is de afgelopen jaren significant gedaald. Waar er in 2016 nog circa 34.000 scheidsrechters in het amateurvoetbal waren, zijn dat er nu ruim 30.000. Deze terugloop is deels te wijten aan de coronapandemie, waarin scheidsrechters wel uitstroomden, maar er geen nieuwe aanwas was omdat fysieke lessen niet mogelijk waren.
Sebastiaan Kleijburg, coördinator wedstrijdzaken van het amateurvoetbal bij de KNVB, benadrukt dat de terugloop eigenlijk al tientallen jaren aan de gang is. "Eigenlijk is die al tientallen jaren aan de gang, dat er gewoon minder KNVB-scheidsrechters zijn," aldus Kleijburg. Hij merkt op dat het hulpmiddel van clubscheidsrechters vroeger niet eens bestond.
De Impact van het Scheidsrechterstekort
Het tekort aan scheidsrechters heeft directe gevolgen voor het amateurvoetbal. Met 32.000 duels per speelweekend is er structureel een tekort van tussen de 1.000 en 1.500 arbiters. Dit betekent dat wedstrijden in de lagere categorieën steeds vaker zonder scheidsrechter plaatsvinden, wat het spelplezier en de eerlijkheid van het spel in gevaar brengt.
Wanneer er op vrijdagavond een afmelding binnenkomt van een zieke scheidsrechter, ontstaat er een probleem dat zich meteen laat gelden in alle lagen van het amateurvoetbal. Er moet dan van onderaf naar boven worden gestuwd, met als gevolg dat teams op de bodem van de B-categorie steeds vaker zonder scheidsrechter aan de aftrap staan.
Lees ook: Wisselbeleid in het voetbal
De KNVB en ARAG in Actie: Campagne 'Collega's Gezocht (m/v)'
Om het tij te keren, hebben de KNVB en ARAG de campagne 'Collega's gezocht (m/v)' gelanceerd. Deze campagne is gericht op het werven van nieuwe scheidsrechters voor de amateurverenigingen en de arbitrageopleidingen. De campagne, die startte tijdens de Week van de Scheidsrechter, bestaat uit een ode aan alle huidige scheidsrechters in Nederland en een oproep van Danny Makkelie om ook te gaan fluiten.
Voor verenigingen is een speciale toolkit ontwikkeld, zodat ook zij aan de slag kunnen met het werven van nieuwe scheidsrechters. ARAG, als supporter van fairplay, ondersteunt de campagne omdat zij het belang inzien van scheidsrechters voor het spelplezier, het toepassen van de regels en het voorkomen en oplossen van conflicten op het veld.
Initiatieven voor het Werven en Ondersteunen van Scheidsrechters
De KNVB zet in op verschillende pijlers om het scheidsrechterskorps te versterken:
- Campagne 'Collega’s gezocht (m/v)': Een grootschalige social media-campagne tijdens de Week van de Scheidsrechter om voetballers te enthousiasmeren ook te gaan fluiten. Verenigingen kunnen materialen gebruiken via hun eigen kanalen om leden aan te sporen ook te gaan fluiten.
- Stimuleren van doorstroom: Verenigingen die een KNVB-scheidsrechter opleiden, maken aanspraak op twee gratis plekken voor de opleiding Verenigingsscheidsrechter. Er wordt gekeken naar de mogelijkheden om de eisen voor deelname aan de Scheidsrechtersopleiding III aan te passen.
- Onderlinge samenwerking tussen verenigingen: Door samen op te trekken met clubs uit de buurt kunnen er meer scheidsrechters worden opgeleid, waar iedereen van profiteert.
- Community Eén tweetje: Binnen Eén tweetje is een community gelanceerd voor scheidsrechterscoördinatoren, die hen on- én offline met elkaar verbindt, waardoor het onderling uitwisselen van kennis en ervaringen makkelijker wordt.
Het Belang van Verenigingen
De KNVB benadrukt dat clubbesturen een belangrijke rol spelen bij het werven, opleiden en begeleiden van scheidsrechters. Werner ter Avest, hoofd arbitrage- en bestuurszaken bij de KNVB, stelt dat clubtrainers veel meer bij de selectie van scheidsrechters betrokken zouden moeten worden door talent eruit te pikken.
Veel clubs hebben weliswaar een scheidsrechtercoördinator aangewezen, maar in de praktijk komt die rol vooral neer op het compleet krijgen van de lijsten op vrijdagmiddag. Van echt beleid, zoals die er is voor de jeugd, accommodatie, sponsors en vrijwilligers, is nagenoeg geen sprake. Slechts een klein percentage van de verenigingen heeft het ARAG Fair Play Certificaat, een bewijs dat je het als club goed voor elkaar hebt.
Lees ook: Dispensatieregels in het Voetbal
De Rol van de Scheidsrechter in het Voetbal
De scheidsrechter speelt een cruciale rol in het waarborgen van een sportief en eerlijk verloop van wedstrijden. Hij of zij zorgt ervoor dat de spelregels worden nageleefd en dat conflicten worden voorkomen en opgelost. De scheidsrechter doet verslag van de wedstrijd via een digitaal wedstrijdformulier en accordeert de teamopgave.
Assistent-scheidsrechters ondersteunen de scheidsrechter bij wedstrijden op een heel veld door aan te geven of er sprake is van buitenspel en te helpen bij het bepalen of de bal buiten de lijnen is gekomen.
Incidenten en Respect op het Veld
Incidenten op en rond het voetbalveld nemen toe, wat een negatieve invloed heeft op het plezier van scheidsrechters en spelers. De KNVB zag in het seizoen 2023/2024 een toename van het aantal gestaakte wedstrijden en het aantal uitgedeelde rode kaarten.
Om sportiviteit en respect te bevorderen, is de regel ingevoerd dat alleen de aanvoerder met de scheidsrechter mag praten over (belangrijke) beslissingen. Ook in andere sporten, zoals hockey en rugby, wordt veel waarde gehecht aan respect voor de scheidsrechter.
De Invloed van de Media
De media spelen een belangrijke rol in de beeldvorming rondom scheidsrechters. De doorwerking van alle analisten op televisie die iets vinden van scheidsrechterlijke beslissingen, fouten en zelfs 'de VAR van de week' is niet te onderschatten.
Lees ook: Waterpolo: spelregels voor beginners
Joscha de Vries, directeur-bestuurder bij SportUtrecht, pleit ervoor dat de media stoppen met praten over scheidsrechters en over de VAR en de scheidsrechterlijke beslissingen beschouwen als een gegeven.
Vrouwelijke Scheidsrechters
De KNVB zet zich in om meer vrouwelijke scheidsrechters te werven. Sebastiaan Kleijburg erkent dat de drempel voor vrouwen om scheidsrechter te worden nog steeds hoog is, maar dat er op verenigingsniveau wel een stijging te zien is.
De KNVB heeft een mooi ontwikkelingstraject ingericht voor vrouwen en She Shukrula kan fungeren als voorbeeld en rolmodel dat ook vrouwen in de arbitrage tot de top kunnen doordringen.
tags: #aantal #knvb #scheidsrechters