Voetbal is een sport die bol staat van regels en reglementen, vastgelegd door de KNVB. Deze regels zijn er om het spel eerlijk te laten verlopen en om ervoor te zorgen dat alle spelers onder gelijke voorwaarden kunnen spelen. Een belangrijk aspect hierbij is het minimum aantal spelers dat nodig is om een wedstrijd te starten en voort te zetten, evenals de regels omtrent dispensatiespelers. Dit artikel duikt diep in deze specifieke KNVB-regels, inclusief de dispensatieregels en recente wijzigingen in de spelregels voor jeugdteams.
Minimum Aantal Spelers
Een fundamentele regel binnen het voetbal is het minimum aantal spelers dat een team nodig heeft om een wedstrijd te beginnen en te voltooien. Volgens de KNVB mag een wedstrijd niet worden begonnen als een team minder dan 7 spelers heeft. Deze regel is cruciaal om de integriteit van de wedstrijd te waarborgen en te voorkomen dat teams met een te klein aantal spelers oneerlijk worden benadeeld.
Indien een team tijdens een wedstrijd terugvalt tot minder dan 7 spelers, bijvoorbeeld door blessures of rode kaarten, dan moet het duel onmiddellijk worden gestaakt. Dit voorkomt onveilige situaties en zorgt ervoor dat de wedstrijd niet onder oneerlijke omstandigheden wordt voortgezet.
Dispensatieregels: Uitzonderingen op de Leeftijdsgrens
De KNVB hanteert dispensatieregels om jonge spelers de kans te geven om in een bepaalde leeftijdscategorie te spelen, ook al voldoen ze niet helemaal aan de leeftijdseisen. Deze regels zijn vooral relevant in het jeugdvoetbal, waar teams vaak te maken hebben met een tekort aan spelers van de juiste leeftijd.
Algemene Dispensatieregels
Bij wedstrijdvormen waarbij 4 tegen 4 of 6 tegen 6 wordt gespeeld, is er per team één dispensatiespeler toegestaan. In de variant 8 tegen 8 mogen er maximaal twee dispensatiespelers deelnemen, terwijl bij 11 tegen 11 het maximum op drie dispensatiespelers ligt.
Lees ook: Wisselbeleid in het voetbal
Een belangrijke voorwaarde is dat een dispensatiespeler maximaal één jaar ouder mag zijn dan de leeftijdscategorie waarin hij of zij speelt. Dit zorgt ervoor dat het leeftijdsverschil beperkt blijft en dat de speler niet een oneerlijk fysiek voordeel heeft ten opzichte van de andere spelers.
Dispensatie voor Meisjes in Gemengde Competities
In gemengde competities, vanaf de JO10 (dus niet in de JO7, JO8 en JO9), geldt een speciale regel voor meisjes. Zij mogen automatisch één jaar ouder zijn dan de gestelde leeftijd. Dit betekent dat een meisje in een JO10-team in principe al één jaar dispensatie heeft. Echter, meisjes in gemengde competities krijgen bovenop deze automatische dispensatie van één jaar geen extra (tweede) jaar dispensatie.
MO-teams die 9 tegen 9 spelen, mogen eveneens gebruikmaken van drie dispensatiespeelsters, waarbij elke speelster maximaal één jaar ouder mag zijn.
Overzicht Dispensatieregels per Seizoen (Voorbeeld Seizoen 2025/'26)
Om een duidelijk overzicht te geven, hieronder een tabel met de dispensatieregels voor het seizoen 2025/'26:
| Competitie | Spelvorm | Geboortejaar | Aantal Dispensatiespelers |
|---|---|---|---|
| JO7 | 4x4 | 2019 | Maximaal 1 per team in alle klassen |
| JO8 | 6x6 | 2018 | Maximaal 1 per team in alle klassen |
| JO9 | 6x6 | 2017 | Maximaal 1 per team in alle klassen |
| JO10 | 6x6 | 2016 | Maximaal 1 per team in alle klassen |
| JO11 | 8x8 | 2015 | Maximaal 2 per team in alle klassen |
| JO12 | 8x8 | 2014 | Maximaal 2 per team in alle klassen |
| JO13 | 11x11 | 2013 | Maximaal 3 per team in de 1e klasse en lager |
| JO14 | 11x11 | 2012 | Maximaal 3 per team in de 1e klasse en lager |
| JO15 | 11x11 | 2011 | Maximaal 3 per team in de 1e klasse en lager |
| JO16 | 11x11 | 2010 | Maximaal 3 per team in de 1e klasse en lager |
| JO17 | 11x11 | 2009 | Maximaal 3 per team in de 1e klasse en lager |
| JO19 | 11x11 | 2007 | Maximaal 3 per team in de 1e klasse en lager |
| JO23 | 11x11 | 2003 | Maximaal 3 per team in de 1e klasse en lager |
| MO11 | 8x8 | 2015 | Maximaal 2 per team in alle klassen |
| MO13 | 9x9 of 11x11 | 2013 | Maximaal 3 per team in alle klassen |
| MO15 | 9x9 of 11x11 | 2011 | Maximaal 3 per team in alle klassen |
| MO17 | 9x9 of 11x11 | 2009 | Maximaal 3 per team in alle klassen |
| MO20 | 9x9 of 11x11 | 2006 | Maximaal 3 per team in alle klassen |
Deze tabel geeft een helder overzicht van het aantal dispensatiespelers dat is toegestaan per leeftijdscategorie en spelvorm. Het is belangrijk voor coaches en teammanagers om deze regels nauwkeurig te volgen om ervoor te zorgen dat hun teams voldoen aan de KNVB-voorschriften.
Lees ook: Eredivisie voetbalsterren
Nieuwe Spelregels in het Jeugdvoetbal: Pilot 2024-2025
Naast de regels over het minimum aantal spelers en dispensatie, zijn er ook nieuwe spelregels geïntroduceerd in het jeugdvoetbal. De KNVB heeft voor het seizoen 2024-2025 een pilot geïntroduceerd met vernieuwde spelregels voor onder-13 tot en met onder-15 teams. Deze pilot heeft tot doel om het spel aantrekkelijker en ontwikkelingsgerichter te maken voor jonge spelers.
Belangrijkste Wijzigingen in de Spelregels
- Intrap in plaats van inworp: Wanneer de bal over de zijlijn gaat, wordt de inworp vervangen door een intrap of een zelfpass door in te dribbelen. Een tegenstander moet hierbij vijf meter afstand houden.
- Zelfpass bij vrije trappen: Bij een vrije trap mag de speler ervoor kiezen om de bal naar zichzelf te passen en te dribbelen, zonder eerst naar een medespeler te passen. Tenzij de scheidsrechter anders aangeeft, mogen tegenstanders de nemer van de vrije trap niet belemmeren en moeten ze minimaal vijf meter afstand houden. De speler heeft maximaal vijf seconden om de zelfpass te nemen; anders wordt er een muur op 9,15 meter geplaatst.
- Vliegend wisselen: Teams mogen vliegend wisselen bij de middenlijn aan de kant van de dug-out, zonder dat de scheidsrechter het spel hoeft te onderbreken. Gewisselde spelers mogen later in de wedstrijd weer terugkeren in het veld. De wisselspeler mag pas het veld in komen als de veldspeler eruit is gegaan en geeft daarbij een hesje aan de speler die het veld verlaat. De tijd wordt niet stilgezet bij deze wissel.
- Tijdstraf bij gele kaart: Bij een gele kaart moet een speler vijf minuten het veld verlaten en naar de dug-out of een speciaal aangewezen strafbank gaan. De scheidsrechter houdt de tijd bij en geeft na vijf minuten toestemming aan de speler om weer in het veld te komen, zonder dat het spel wordt stilgelegd. Als de speler zonder toestemming terugkeert, krijgt hij een gele kaart. Na een tweede gele kaart wordt de speler van het veld gestuurd, maar na vijf minuten kan een wisselspeler hem vervangen.
- Gele kaart in het strafschopgebied: Als een verdediger in het strafschopgebied de intentie heeft om de bal te spelen, maar een overtreding maakt, wordt er voortaan een gele kaart gegeven in plaats van een rode kaart. Dit is een belangrijke verandering die de strafmaat in verhouding brengt tot de overtreding.
Doel van de Nieuwe Spelregels
De nieuwe spelregels zijn ontworpen om het spel dynamischer en aantrekkelijker te maken voor jonge spelers. Door de intrap in plaats van de inworp wordt het spel sneller hervat en wordt er meer nadruk gelegd op technische vaardigheden. De zelfpass bij vrije trappen geeft spelers meer controle en creativiteit in het spel.
Vliegend wisselen zorgt voor een snellere doorstroming van het spel en geeft coaches meer flexibiliteit bij het wisselen van spelers. De tijdstraf bij gele kaarten introduceert een element van discipline en verantwoordelijkheid, terwijl de aanpassing van de regels bij overtredingen in het strafschopgebied zorgt voor een eerlijkere beoordeling van de situaties.
Overige Relevante KNVB Regels
Naast de specifieke regels over minimum aantal spelers, dispensatie en de nieuwe spelregels voor jeugdteams, zijn er nog andere relevante KNVB regels die van belang zijn voor het amateurvoetbal.
Speelgerechtigdheid
Er zijn specifieke regels verbonden aan de speelgerechtigdheid van een voetballer. Op KNVB Assist is een handige infographic te vinden die uitlegt hoeveel wedstrijden spelers op een bepaald niveau mogen spelen voordat ze niet meer in een lager team uit mogen komen. Dit verschilt per categorie en is essentieel voor teammanagers om te weten.
Lees ook: Nederlandse voetballegendes
In Sportlink Club kun je opzoeken hoeveel wedstrijden een speler heeft gespeeld in een team. Dit doe je via Wedstrijdzaken - Teams, waar je het betreffende team/elftal selecteert en vervolgens kiest voor 'team-spelersstatistieken'. Het is belangrijk om de kolom 'wedstrijden met speeltijd' te activeren om een correct overzicht te krijgen.
Wisselregels
De wisselregels variëren per categorie en leeftijd. In de categorie A (mannen en vrouwen, inclusief O21 en O23) mogen er maximaal 5 wisselspelers worden gebruikt, met 4 wisselmomenten (3 tijdens het spel, 1 in de rust). In de JO19 geldt dezelfde regel.
In de JO15, JO16, JO17, MO15, MO17 en MO20 categorieën mogen er 7 wisselspelers worden gebruikt, met 4 wisselmomenten (3 tijdens het spel, 1 in de rust), waarbij doorwisselen is toegestaan. Dit betekent dat gewisselde spelers weer terug in het veld mogen komen.
In de categorie B en de O13/O14 categorie A mag onbeperkt worden gewisseld met maximaal 7 wisselspelers. In de O13 en O14 wordt vliegend gewisseld, terwijl in de O15 en ouder het wisselen op de traditionele manier plaatsvindt (spel stilgelegd, toestemming van de scheidsrechter).
Algemene Regels
- Wedstrijddagen: Voetbalwedstrijden worden in principe op zaterdag gespeeld. Incidenteel kan er op een doordeweekse avond worden gespeeld, bijvoorbeeld bij inhaalwedstrijden.
- Seizoen: Het voetbalseizoen loopt van september tot en met eind mei/begin juni, afhankelijk van de speeldagenkalender die door de KNVB wordt bepaald.
- Balmaten: In de jeugd wordt gespeeld met verschillende balmaten, afgestemd op de leeftijdscategorie.