Zaalvoetbal, ook wel futsal genoemd, is een populaire en dynamische variant van voetbal die indoor wordt gespeeld. Het combineert technische vaardigheden, snelle combinaties en tactisch inzicht, waardoor het een aantrekkelijke sport is voor een breed publiek. In Nederland wordt zaalvoetbal gereguleerd door de KNVB, die specifieke regels hanteert om een eerlijk en competitief spel te waarborgen. Dit artikel geeft een gedetailleerd overzicht van de afmetingen van het zaalvoetbalveld, de belijning en andere belangrijke aspecten van het speelveld.
Wat is Zaalvoetbal/Futsal?
Futsal, afgeleid van de Spaanse woorden "fútbol" (voetbal) en "sala" (zaal), is een snelle en dynamische sport die wordt gespeeld op een harde ondergrond, meestal een sporthalvloer van speciaal samengesteld kunststof. Het spel legt de nadruk op individuele techniek, snelle combinaties en tactisch inzicht. De sport kan op verschillende niveaus worden beoefend, waardoor het toegankelijk is voor een breed publiek.
Geschiedenis van Futsal
Zaalvoetbal is ontstaan in de jaren 1930 in Argentinië en vond zijn weg naar Nederland in de jaren 1960. In 1968 werd zaalvoetbal officieel onderdeel van de KNVB. De sport is bedacht door Juan Carlos Ceriani, die de spelregels baseerde op elementen uit basketbal, handbal en waterpolo. Van basketbal nam hij de wedstrijdduur en teamgrootte over, van handbal de afmetingen van het veld en de doelen, en van waterpolo de regels voor de keeper. Futsal verspreidde zich snel over Zuid-Amerika en in 1965 werd de eerste internationale confederatie opgericht. In 1988 introduceerde de FIFA futsal als een nieuwe discipline, waarna Brazilië in 1989 de eerste wereldkampioen werd. Het eerste WK werd in Nederland gehouden, waar het Nederlands team de finale verloor van Brazilië. In 1996 organiseerde de UEFA het eerste Europese zaalvoetbalkampioenschap. Juan Carlos Ceriani (Uruguayaan) bedacht Futsal. De spelregels haalde hij uit verschillende sporten. De teamgrootte en de wedstrijdduur van 40 minuten uit het basketbal, veld- en doeldimensies uit het handbal en de keepersregels uit het waterpolo. Futsal won hierna snel aan populariteit in Europa. Dit enthousiasme in Europa kwam tot uiting op het veld en de UEFA organiseerde in januari 1996 zijn eerste Europese Futsal-toernooi in Córdoba, Spanje. Het werd gewonnen door het gastland. Nadat drie Europese teams de halve finale van het WK hadden bereikt, besloot de UEFA in april 1997 om een grootschalig UEFA Europees Futsal Kampioenschap te introduceren.
Afmetingen van het Zaalvoetbalveld
De afmetingen van een zaalvoetbalveld variëren afhankelijk van de instantie die de regels vaststelt (KNVB of FIFA) en het niveau van de wedstrijd. Hieronder volgt een overzicht van de verschillende maatvoeringen:
KNVB Richtlijnen
- Speelveld (inclusief belijning):
- Voorkeurmaat: minimaal 40,00 x 20,00 meter.
- Belijning:
- De belijning hoort bij het speelveld.
- Breedte zijlijn en achterlijn: 50 mm.
- Breedte doellijn: 80 mm, lengte 3,0 meter (dezelfde breedte als de doelpalen). De doellijn is de achterlijn van het doel.
- Obstakelvrije uitloop:
- Minimaal 2,0 meter rondom het speelveld. Voor bestaande hallen kan ontheffing worden aangevraagd.
- Hoogte:
- Minimaal 7 meter.
FIFA Richtlijnen (Futsal)
FIFA gebruikt de term Futsal en hanteert andere maatvoering richtlijnen dan de KNVB. Deze richtlijnen zijn afhankelijk van het niveau van de wedstrijd.
Lees ook: Zaalvoetbalvereniging lidmaatschap
- Lengte (zijlijn):
- Minimum: 25 meter
- Maximum: 42 meter
- Breedte (achter-/doellijn):
- Minimum: 16 meter
- Maximum: 25 meter
- Voor Internationale Wedstrijden:
- Lengte (zijlijn): minimum 38 meter en maximum 42 meter.
- Breedte (achter-/doellijn): minimum 20 meter en maximum 25 meter.
- Lijnbreedte:
- 8 cm (verplicht)
- Voorkeurmaat (inclusief publiekstrook, tribune, doelen opstelplaats etc.):
- Minimaal 44 x 24 meter (exclusief publiekstrook, tribune, doelen opstelplaats, etc.)
Overzichtstabel Afmetingen
Specificatie | KNVB (voorkeur) | FIFA (min) | FIFA (max) |
---|---|---|---|
Lengte (zijlijn) | 40 meter | 25 meter | 42 meter |
Breedte (achter-/doellijn) | 20 meter | 16 meter | 25 meter |
Lijnbreedte (zij- en achterlijn) | 50 mm | 8 cm | 8 cm |
Lijnbreedte (doellijn) | 80 mm | 8 cm | 8 cm |
Belijning van het Zaalvoetbalveld
De belijning van het zaalvoetbalveld is essentieel voor het correcte verloop van het spel. Naast de basislijnen (zijlijnen en doellijnen) zijn er nog andere belangrijke markeringen:
- Doelgebied:
- Bestaat uit twee kwartcirkels met een straal van 6,00 meter (gemeten vanaf de binnenkant van de doelpalen).
- In het midden van het doelgebied bevindt zich een rechte lijn van 3,0 meter lang.
- De lijnbreedte hoort bij het doelgebied.
- Het 6-meter strafschoppunt bevindt zich in het midden van het doelgebied.
- 10-meter strafschoppunt:
- Wordt gebruikt in de top- en eredivisie van het zaalvoetbal.
- Bevindt zich op 10 meter afstand in het midden van het doel.
- Het lijntje is 0,30 meter lang.
- Middencirkel:
- Heeft een straal van 3,00 meter.
- Bevindt zich in het midden van het veld.
- Afstand van 5 meter en 10 meter aan weerszijden van de middenlijn.
- Hoekkwartcirkels:
- In elke hoek van het veld wordt een kwartcirkel aangebracht met een straal van 0,25 meter, gemeten vanaf de buitenkant van het snijpunt van de doellijn en zijlijn.
- Dit zorgt ervoor dat de afstand van 5 meter in acht wordt genomen bij hoekschoppen.
Overige Veld Specificaties
Naast de afmetingen en belijning zijn er nog andere specificaties waar een zaalvoetbalveld aan moet voldoen:
- Binnensportvloeren:
- Moeten voldoen aan bepaalde sporttechnische normen, beschreven in de norm van het NOC*NSF.
- De KNVB beveelt het gebruik van hout of synthetisch materiaal aan. Kunstmatige vloeren zijn toegestaan in wedstrijden die georganiseerd worden onder de vlag van de KNVB.
- Classificaties: Klasse 1, Klasse 2 en Klasse 3 (Klasse 1 voldoet aan de hoogste kwalificaties).
- Eigenschappen: schokabsorptie, stroefheid, glijvermogen en slijtvastheid.
- Reclameborden:
- Dienen twee meter buiten het speelveld geplaatst te worden en geen puntvormige of uitstekende delen bezitten.
- Voor de uitingen van de reclame is de Stichting Reclame Code van toepassing.
- Wedstrijdklok en scorebord:
- Dienen minimaal twee meter van het speelveld geplaatst te zijn.
Belangrijkste Spelregels en Afwijkingen van Veldvoetbal
De KNVB-regels voor zaalvoetbal zijn gebaseerd op de basisregels van het veldvoetbal, maar bevatten een aantal belangrijke verschillen die het spel uniek maken. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste regels:
- Het team: Een zaalvoetbalteam bestaat uit vijf spelers: vier veldspelers en een keeper.
- Wisselen: In tegenstelling tot veldvoetbal, mogen spelers bij zaalvoetbal doorlopend en onbeperkt worden gewisseld. Wissels vinden plaats via de wisselzone aan de zijlijn, voor de spelersbanken van beide teams. Teams spelen vaak in 'blokjes', vaste samenstellingen van veldspelers die goed op elkaar zijn ingespeeld.
- De bal: Er wordt gespeeld met een speciale zaalvoetbal, ook wel plofbal genoemd. Deze bal is kleiner (maat 4) en zwaarder dan een veldvoetbal, waardoor hij minder stuitert.
- Speeltijd: Een zaalvoetbalwedstrijd bestaat uit twee helften van elk 20 minuten zuivere speeltijd. De klok wordt stilgezet wanneer de bal uit het spel is.
- Intrap: In plaats van een ingooi, wordt het spel bij zaalvoetbal hervat met een intrap wanneer de bal over de zijlijn gaat. De intrap wordt genomen vanaf de zijlijn, op de plaats waar de bal over de lijn is gegaan. De speler die de intrap neemt, moet de bal stil op de lijn plaatsen en mag niet met zijn voet over de lijn komen.
- Buitenspel: De buitenspelregel is niet van toepassing in het zaalvoetbal.
- Overtredingen en straffen: Net als bij veldvoetbal, worden overtredingen bestraft met een vrije trap. Een directe vrije trap wordt toegekend bij overtredingen zoals trappen, struikelen, duwen of vasthouden. Een indirecte vrije trap wordt toegekend bij minder ernstige overtredingen.
- Rode kaart: Een rode kaart in het zaalvoetbal heeft directe gevolgen. De speler die een rode kaart ontvangt, moet het veld en de zaal verlaten en krijgt een tijdstraf van 2 minuten. Het team van de weggestuurde speler moet gedurende deze tijd met een speler minder spelen. Mocht het andere team - dat in overtal op het veld staat - in die periode van de 2 minuten tijdstraf scoren, dan mag de speler van de andere partij op dat moment weer terugkeren in het veld.
- 4 seconden regel: Bij het nemen van een intrap, vrije trap, hoekschop of doelworp heeft de speler maximaal 4 seconden de tijd om het spel te hervatten. De scheidsrechter telt mee met zijn vingers in de lucht. Als de speler het spel niet binnen 4 seconden hervat, gaat het balbezit naar de tegenpartij via een indirecte vrije trap. Keepers mogen de bal niet langer dan 4 seconden op hun eigen speelhelft in bezit houden.
- Verzamelde fouten: Elk team mag per helft maximaal vijf directe overtredingen begaan. Vanaf de zesde overtreding krijgt de tegenpartij een directe vrije trap vanaf de 10-meterlijn, zonder muur. Als de overtreding dichter bij het doel wordt gemaakt dan de 10-meterlijn, mag de vrije trap vanaf de plaats van de overtreding worden genomen. Alle directe vrije trappen (gegeven voor overtredingen als bijvoorbeeld trappen, struikelen, duwen, vasthouden etc.) tellen dus als verzamelde fouten.
- Time-outs: Elk team heeft recht op één time-out van 60 seconden per helft.
- Keeper: De keeper mag buiten het strafschopgebied komen en spelers mogen zich binnen het strafschopgebied bevinden. Na een achterbal moet de keeper de bal inwerpen, niet intrappen. De keeper mag de bal niet nogmaals aanraken voordat deze op de helft van de tegenstander is geweest of door een tegenstander is geraakt. Bij een terugspeelbal mag de keeper de bal niet met de handen pakken.
- Slidings: Slidings zijn toegestaan, maar spelers mogen elkaar nauwelijks aanraken. Slidings zijn niet toegestaan voor de keeper.
- Plafond: Als de bal het plafond raakt, wordt het spel hervat met een vrije schop voor de tegenstander op de plaats waar de bal het laatst is gespeeld.
- Afstand: Bij een intrap vanaf de zijkant moet de tegenpartij minimaal 5 meter afstand houden.
- Niet opdagen: Als een team niet of niet op volle sterkte aanwezig is op de afgesproken datum, moet dit minimaal 48 uur van tevoren worden gemeld. Bij het niet nakomen van deze regel verliest het team reglementair met 5-0. Na twee keer niet opdagen wordt het team uit de competitie verwijderd.
Competitiestructuur in Nederland
Sinds het seizoen 2012-2013 kent Nederland drie landelijke competitieniveaus in het zaalvoetbal:
- Eredivisie: De hoogste competitie van Nederland.
- Eerste Divisie: Het niveau onder de Eredivisie.
- Topklasse: Onder de Eerste Divisie bevinden zich drie Topklassen.
Daarnaast zijn er op districtsniveau competities van 5 tot 8 niveaus, waarvan de hoogste de Hoofdklasse is.
Lees ook: Klassen en competities dameszaalvoetbal
Zaalvoetbal spelen: Tips en Benodigdheden
Wil je graag zaalvoetbal spelen? Hier zijn een paar tips om optimaal voorbereid te zijn:
- Het team: Futsal wordt gespeeld met 5 tegen 5. Een team bestaat uit vier veldspelers en een keeper. Er mogen in de wedstrijd maximaal 14 verschillende spelers worden ingezet.
- Wisselen: Dat kan doorlopend en onbeperkt. Er zijn geen speciale wisselmomenten. In de top spelen de teams vaak in 'blokjes'. Dat zijn vaste samenstellingen van veldspelers die goed op elkaar ingespeeld zijn. Spelers dienen wel via de zogenoemde wisselzone het veld te verlaten en/of betreden. Die bevinden zich aan de zijlijn voor de spelersbanken van beide teams.
- Het veld en het doel: De afmeting van het veld is 40 x 20 meter (KNVB voorkeur). De beide doelen zijn 3 meter breed en 2 meter hoog. De palen van de doelen zijn vierkant en 8 cm dik aan alle zijden. Simpel gezegd: het veld en de doelen zijn hetzelfde als bij handbal.
- Zuivere speeltijd: Tijdrekken heeft weinig zin in het futsal. Er wordt gespeeld met zuivere speeltijd, dus de klok gaat pas lopen als de bal in het spel is. Een wedstrijd bestaat uit twee perioden van elk 20 minuten zuivere speeltijd. De rust duurt maximaal 15 minuten.
- De plofbal: Ja, de bal is beduidend anders dan in het veldvoetbal. We spelen namelijk met een plofbal. Die is kleiner (maat 4) en stuitert veel minder.
- Intrap: Gaat de bal over de lijn, dan wordt het spel hervat met een intrap.
- Rode kaarten: Rode kaarten hebben in het futsal rechtstreekse consequenties in de vorm van tijdstraffen. De consequentie van een rode kaart is uitsluiting en een tijdstraf van 2 minuten. De weggestuurde speler moet ook de zaal verlaten. Let op: mocht het andere team - dat in overtal op het veld staat - in die periode van de 2 minuten tijdstraf scoren, dan mag de speler van de andere partij op dat moment weer terugkeren in het veld.
- Buitenspel: Simpel. Bestaat niet in het futsal, dus daar hoeven we niet op te letten.
- 4 seconden regel: Een belangrijke regel. Bij intrappen, vrije trappen, hoekschoppen en doelworpen hoeft een speler niet te wachten op het fluitje van de scheidsrechter. Nee, hij heeft - eenmaal in balbezit - maximaal 4 seconden de tijd om het spel te hervatten. Duurt het langer? Dan gaat het balbezit via een indirecte vrije trap over naar de tegenpartij. En keepers mogen de bal niet langer dan 4 seconden op hun eigen speelhelft in bezit houden.
- Strafschoppen: Een strafschop wordt genomen vanaf 6 meter, na een overtreding binnen het cirkelvormige strafschopgebied. Er is ook nog een strafschopstip op 10 meter afstand van het doel. Wanneer de tegenpartij zijn zesde directe overtreding in een helft maakt, dan mag je vanaf 10 meter aanleggen.
- Blacklight Zaalvoetbal: Voor een unieke ervaring is er blacklight zaalvoetbal. Hierbij wordt gespeeld op een veld van 40 meter lang en 20 meter breed, met speciale glow in the dark tape en blacklight lampen.
Rol van Sporthallen
Omdat maar weinig verenigingen zelf eigenaar zijn van de sporthal waarin zij spelen, heeft futsal een bijzondere rol. Futsal wordt meestal gespeeld in accommodaties (sporthallen) waar naast deze ook andere takken van sport worden beoefend. Overdag zijn deze sporthallen veelal in gebruik bij onderwijsinstellingen. Voor deze accommodaties zijn de sporttechnische normen van toepassing zoals die door de betreffende nationale normcommissies (Nationale Normcommissie Sportvloeren en de Normcommissie Overdekte Multidisciplinaire Sportaccommodaties) zijn opgesteld. Wanneer aan deze normen voldaan wordt, die in sommige gevallen ‘strenger’ zijn dan noodzakelijk voor het spelen van futsal, kan er in haast alle gevallen vanuit worden gegaan dat deze sporthallen ook voor het spelen van futsal kunnen worden ingezet.
Lees ook: Overzicht KNVB Zaalvoetbal Sponsoring
tags: #zaalvoetbal #veld #afmetingen