Op dinsdag 9 mei 2017 vond er een persconferentie plaats bij de KNVB in Zeist, waarin Dick Advocaat werd gepresenteerd als de nieuwe bondscoach van het Nederlands elftal. Echter, de persconferentie draaide al snel om het optreden en handelen van de KNVB en met name om technisch directeur Hans van Breukelen. De persconferentie ontketende een golf van kritiek op de KNVB en Van Breukelen, waarbij vragen werden gesteld over integriteit, transparantie en professionaliteit.
De aanloop naar de persconferentie
De aanstelling van Advocaat volgde op een roerige periode waarin Danny Blind was ontslagen als bondscoach na een teleurstellende nederlaag tegen Bulgarije in de WK-kwalificatie. Vervolgens ontspon zich een voetbalsoap, waarin Van Breukelen een opmerkelijke hoofdrol speelde. De zoektocht naar een nieuwe bondscoach verliep allesbehalve soepel, met verschillende kandidaten die in beeld kwamen en weer afvielen.
De veelbesproken persconferentie
De persconferentie zelf was opzienbarend. Voorafgaand aan de vragenronde werden de journalisten verwelkomd en nam Jean-Paul Decossaux het woord. Hij sprak over het moeilijke proces en de haast die erbij kwam kijken. Decossaux benadrukte dat hij en Van Breukelen vanaf dag één hadden samengewerkt, waarmee hij geruchten over een conflict tussen de twee ontkrachtte. Daarna gaf Decossaux het woord aan Van Breukelen.
Van Breukelen begon met zijn blijdschap over de aanstelling van Dick Advocaat en Ruud Gullit. Hij gaf aan dat alles op straat was komen te liggen, wat hem teleurstelde, maar hem niet had weerhouden om door te gaan met het proces. Hij constateerde dat er geen afstand meer is tussen journalisten, trainers, spelers, zaakwaarnemers en tv-commentatoren. Van Breukelen legde uit dat de KNVB voor de ultieme poging koos om het WK in Rusland (2018) te halen. Hij noemde de eigenschappen waaraan de nieuwe bondscoach moest voldoen: een ervaren vakman, een autoriteit, iemand die succes had aan de top, een inspirator, prestatief ingesteld, een passievol mens en een goede communicator. Uiteindelijk kwam hij uit bij twee koppels: Henk ten Cate en Fred Rutten, of Dick Advocaat en Ruud Gullit. Nadat Rutten had afgezegd, ging hij voor Advocaat en Gullit.
Het conflict met Henk ten Cate
Een belangrijk onderdeel van de persconferentie was het conflict tussen Van Breukelen en Henk ten Cate. Meerdere media meldden dat Van Breukelen twee weken eerder voor Ten Cate zou hebben gekozen, maar dat Decossaux daartegen was. Er ontstond een discussie over een vermeende toezegging van Van Breukelen aan Ten Cate dat hij de nieuwe bondscoach zou worden.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Volgens Maalderink had Van Breukelen Ten Cate in Abu Dhabi de toezegging gedaan dat hij bondscoach zou worden, maar was dat de dag erna ineens anders. Van Breukelen counterde dat dat Ten Cates lezing was. Hij kon niet tegen een van de twee mensen met wie hij in gesprek was zeggen: jij wordt het. Henk heeft mij niet voor niets ‘s avonds op het vliegveld gezet toen ik erna naar Istanbul vloog. Hij wist dat ik met Dick ging praten.
Van Breukelen ontkende tijdens de persconferentie die toezegging gedaan te hebben, terwijl VI weet dat dat wel het geval is. 'Dat zegt Henk', counterde Van Breukelen, die de handelwijze van Ten Cate zelfs 'bijna onbeschoft' noemde. 'Mijn perceptie is dat ik het nooit zo gezegd heb.'
Van Breukelen zei dat Ten Cate direct kandidaat af was toen zijn beoogde assistent Fred Rutten afhaakte, terwijl Van Breukelen in de eerste uren helemaal niet sprak over Rutten. In een later stadium werd zelfs nog gesproken over andere assistenten. Toch vroeg Van Breukelen herhaaldelijk aan Ten Cate om niet naar buiten te treden met zijn kant van het verhaal én de veronderstelling dat hij in eerste instantie een toezegging had gekregen. Van Breukelen bevestigde tijdens de persconferentie gevraagd te hebben om die terughoudendheid.
Genee vroeg of Van Breukelen het artikel had gelezen waarin letterlijk stond dat hij die toezegging had gedaan. Voor het eerst vielen nu termen als ‘leugenaar’ zonder dat iemand de ander zo noemt. Volgens Van Breukelen was het voor Ten Cate duidelijk dat hij het niet werd toen Rutten afhaakte. Toen zou Ten Cate zelf het idee hebben opgevat een perscommuniqué naar buiten te brengen waarin hij beweerde dat Van Breukelen had gezegd dat hij bondscoach zou worden. Dat vond Van Breukelen vreemd.
Van Nijnatten onderbrak de discussie. Van Breukelen zei dat hij dit nooit tegen Henk had gezegd, want dat kon niet. Alles draaide om die koppels. Mocht Ten Cate bondscoach zijn geworden, dan achtte de KNVB de aanwezigheid van Fred Rutten noodzakelijk. Kamperman vroeg of dat voor Ten Cate duidelijk was. Van Breukelen antwoordde dat Ten Cate daarom zelf een perscommuniqué naar buiten had gebracht, omdat hij er geen vertrouwen in had. Decossaux voegde daaraan toe dat hij zich afvroeg of het handig is als iemand zelf een perscommuniqué naar buiten brengt.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
De Volkskrant merkte op dat er mensen voor leugenaar werden uitgemaakt. Verschillende media beschikten over sms-berichten van Henk ten Cate waarin Van Breukelen hem de baan toezegde. De trainer zag zich genoodzaakt deze in te laten zien omdat er anders aan zijn integriteit kon worden getwijfeld. Voetbal International (VI) meldde dat Van Breukelen tegen Henk had gezegd dat hij alles wat hij vertelde ging ontkennen. Dat zou Krabbendam hebben gehoord omdat hij er toevallig bij zat. Van Breukelen zou dit hebben gedaan omdat hij het onverstandig vond dat Ten Cate het op die manier naar buiten zou brengen.
Kritiek op de KNVB en Van Breukelen
De persconferentie werd door veel journalisten als een fiasco beschouwd. Er was kritiek op de communicatie, de transparantie en de gang van zaken rondom de aanstelling van de bondscoach. Verschillende journalisten beschuldigden Van Breukelen van onwaarheden en inconsistenties in zijn verhaal.
Arno Vermeulen van de NOS noemde de persconferentie uniek. De journalisten in de zaal waren het voor een keer allemaal met elkaar eens en unaniem kritisch op de KNVB. Hij vond dat het een beetje wij tegen zij werd, wat zeer merkwaardig was. Vermeulen vond de powerpoint die Van Breukelen had gemaakt opmerkelijk en vond het zwalken aan alle kanten. Hij vroeg zich af wat het echte verhaal was en vond het ongeloofwaardig overkomen.
Van Gelder stelde dat er ernstig werd getwijfeld aan het handelen van de KNVB en vroeg Van Breukelen of hij de waarheid sprak. Van Breukelen antwoordde dat hij het zijn verantwoordelijkheid vond dat persoonlijke gesprekken tussen twee mensen bleven. Hij vond het bijna onbeschoft dat iemand niet tegen hem zei dat iemand anders meeluisterde.
Genee somde het gedoe met Hans Jorritsma, Gullit, Advocaat, de ontslagen bondscoach en de persconferentie op. Hij stelde dat Van Breukelen van conflict in conflict belandde sinds hij in dienst was en dat zijn aanzien als bestuurder verbrokkelde. Hij vroeg Van Breukelen of hij zich niet schaamde. Van Breukelen antwoordde dat het hem er niet om ging wat Genee professioneel vond en dat hij niet alles kon delen, omdat dat met professionalisme te maken had.
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
Kamperman vroeg of sorry zeggen er blijkbaar niet in zat. Van Breukelen antwoordde dat hij het verstandig vond om deze zaak te evalueren.
Van Breukelens reactie
Van Breukelen zelf bleef tijdens de persconferentie relatief kalm en probeerde de kritiek te pareren. Hij erkende dat er fouten waren gemaakt, maar wees erop dat de situatie complex was en dat er veel verschillende belangen speelden. Hij benadrukte dat hij integer had gehandeld en dat hij de beste beslissing had genomen in het belang van het Nederlands elftal.
Van Breukelen proeft bij de KNVB geen onvrede over zijn handelen. 'De mensen in mijn omgeving hebben nog vertrouwen in me. Ik doe het ook niet voor de populariteitsprijs. Onprofessioneel; dat mag iedereen vinden. Ik schaam me niet', aldus Van Breukelen, die niet de behoefte voelde ergens 'sorry' voor te zeggen. 'Jullie willen mij allemaal fouten in de schoenen schuiven. Daar zullen wij aanleiding toe geven blijkbaar.'
Op de vraag of Van Breukelen dingen anders gedaan zou hebben? 'Dan had ik misschien een dagboek bijgehouden en dat aan een van de kranten gegund', zei de oud-doelman schertsend. De technisch directeur stelde wel dat er geëvalueerd zal worden. 'En dan zullen we daar wellicht onze lessen uit trekken.'