Het Nederlandse voetbal staat nooit stil. Elk seizoen worden er wel weer regels aangepast of nieuwe regels geïntroduceerd om het spel eerlijker, veiliger en aantrekkelijker te maken. Ook komend seizoen in de Eredivisie en de TOTO KNVB Beker zijn er een aantal opvallende veranderingen waar spelers, trainers en supporters rekening mee moeten houden. In dit artikel duiken we dieper in op de belangrijkste nieuwe regels, waaronder de 'witte wissel', de doorlopende stadionklokken en de 'on-field announcements'.
De 'Witte Wissel': Bescherming van Spelers met Hoofdletsel
Een van de meest besproken nieuwe regels is de structurele invoering van de 'witte wissel'. Deze regel, die al in een pilotfase is getest in de afgelopen seizoenen, is bedoeld om de gezondheid van voetballers beter te beschermen, met name bij hoofdblessures. De internationale spelregelcommissie IFAB heeft besloten dat de 'witte wissel' permanent mag worden toegepast in alle betaald voetbalcompetities, met uitzondering van de Onder 21- en Onder 18-competities.
Wat houdt de 'witte wissel' precies in?
De 'witte wissel' is een extra wisselmoment dat een team mag inzetten wanneer een speler (vermoedelijk) hoofdletsel heeft opgelopen en niet verder kan spelen. Het idee hierachter is dat een speler met een hoofdblessure onmiddellijk en zonder gevolgen voor het team gewisseld kan worden.
De impact op het spel
De grootste wijziging ten opzichte van de pilotfase is dat wanneer team A gebruikmaakt van de 'witte wissel', team B direct een extra wissel en wisselmoment krijgt. Dit betekent dat de tegenstander ook een speler mag wisselen, zonder dat dit ten koste gaat van hun reguliere wissels of wisselmomenten. Beide teams mogen echter maximaal één extra wissel per wedstrijd inzetten.
Een voorbeeld uit de praktijk
In april 2021 schreef René Hake, toen trainer van FC Utrecht, geschiedenis door in de wedstrijd tegen ADO Den Haag de eerste 'witte wissel' ooit in de Eredivisie door te voeren. Dit illustreert hoe belangrijk deze regel kan zijn om de gezondheid van spelers te waarborgen.
Lees ook: Vlekken verwijderen uit je witte honkbalbroek
Reacties uit het veld
Na een harde beuk van Quilindschy Hartman moest PSV'er Jordan Teze het veld in De Kuip na elf minuten al verlaten met een blessure aan zijn hoofd. Zo werd de verdediger met een 'witte wissel' naar de kant gehaald. Na rust bleek ook Hartman niet meer verder te kunnen en bleef zo ook als 'witte wissel' achter in de kleedkamer van Feyenoord. Opvallend genoeg was het enkele dagen na de thuiswedstrijd van Feyenoord wederom raak in De Kuip, toen tegenstander Benaissa Benamar met een hoofdblessure als 'witte wissel' na zeventien minuten van het veld moest.
Doorlopende Stadionklokken: Meer Transparantie over Extra Speeltijd
Een andere opvallende verandering is de invoering van doorlopende stadionklokken. Vanaf komend seizoen dienen de stadionklokken in het betaald voetbal door te lopen na afloop van de reguliere speeltijd. Dit wordt ingevoerd om het publiek beter op de hoogte te houden van het verloop van de extra speeltijd. Tot op heden werd de stadionklok bij minuut 45 en 90 stilgezet.
Hoe werkt het?
Bij de start van de tweede helft wordt de stadionklok teruggezet op minuut 45. Het uitgangspunt blijft dat de vierde official de minimale extra speeltijd laat zien. Het blijft mogelijk dat bijvoorbeeld door wissels of blessures deze extra tijd uiteindelijk langer duurt dan door de vierde official aangegeven. Via de stadionspeaker en het scorebord zal ook altijd worden gecommuniceerd dat het minimale extra speeltijd betreft.
Het doel achter de verandering
De KNVB hoopt met deze aanpassing de supporters in het stadion beter te informeren over de nog te spelen blessuretijd. De doorlopende stadionklokken werden in het seizoen 2023/2024 al ingevoerd in de Premier League. Ook in het amateurvoetbal worden verenigingen met digitale scoreborden gevraagd hun klokken aan te passen.
On-field Announcements: Meer Duidelijkheid bij VAR-Beslissingen
Vanaf de achtste finale in de TOTO KNVB Beker wordt getest met zogenaamde on-field announcements. Dit zijn korte uitlegmomenten waarbij de scheidsrechter op het veld duidelijkheid kan geven over de totstandkoming van VAR-beslissingen. Deze uitleg zal live te horen zijn in het stadion en op TV.
Lees ook: Witte pet voor elke outfit
Wat is het doel?
Het doel van de 'on-field announcements' is om meer duidelijkheid te geven over de totstandkoming van VAR-beslissingen. De KNVB wil hiermee de communicatie rondom VAR-momenten verbeteren en het publiek beter informeren over de redenen achter bepaalde beslissingen.
Internationale voorbeelden
De FIFA heeft de 'on-field announcements' eerder uitgebreid getest op onder meer het WK voor vrouwen in 2023 in Australië en Nieuw-Zeeland en het WK voor clubteams in 2023 in Saoedi-Arabië. Onder andere de Major League Soccer is al begonnen met de 'on-field announcements', terwijl ook verschillende andere topcompetities hebben aangegeven deze announcements vanaf seizoen 2024/2025 in te willen voeren.
De 'Protestregel': Communicatie met de Scheidsrechter
Naast de 'witte wissel', de doorlopende stadionklokken en de 'on-field announcements', is er nog een andere belangrijke regelwijziging die komend seizoen van kracht zal zijn: de 'protestregel'. Deze regel, die is afgesproken naar Nederlands voorbeeld van de UEFA, houdt in dat voortaan alleen aanvoerders met de scheidsrechter mogen communiceren.
Achtergrond van de regel
Tijdens het Europees kampioenschap (UEFA) en de Olympische Spelen (FIFA) zijn nieuwe richtlijnen toegepast om respectvol gedrag richting de scheidsrechters te bevorderen. De KNVB is van mening dat dit succesvol is verlopen en de sportiviteit op de voetbalvelden stimuleert.
De praktijk tijdens de Johan Cruijff Schaal
Tijdens de Johan Cruijff Schaal, de traditionele seizoensopening van het Nederlandse voetbal, was de koerswijziging van de KNVB al te zien. Scheidsrechter Jeroen Manschot had zijn handen vol aan Feyenoord en PSV en deelde uiteindelijk negen gele kaarten uit. Een deel daarvan was ook naar aanleiding van de nieuwe 'protestregel'.
Lees ook: Witte Wijn Spijs: Cricket Editie
Wisselbeleid in het Amateurvoetbal
Het wisselbeleid is niet alleen in het betaald voetbal aan veranderingen onderhevig. Ook in het amateurvoetbal zijn er regels die bepalen hoeveel spelers er gewisseld mogen worden en op welke momenten.
Categorieën en regels
De regels voor het wisselbeleid verschillen per categorie:
- Categorie A Mannen en vrouwen (incl. O21 en O23): Maximaal 5 wisselspelers, 4 wisselmomenten (3 tijdens het spel, 1 in de rust), geen doorwisselen.
- JO19: Maximaal 5 wisselspelers, 4 wisselmomenten (3 tijdens het spel, 1 in de rust), geen doorwisselen.
- JO15, JO16, JO17, MO15, MO17, MO20: Maximaal 7 wisselspelers, 4 wisselmomenten (3 tijdens het spel, 1 in de rust), wel doorwisselen.
- MO13, JO13, JO14: Maximaal 7 wisselspelers, onbeperkt wisselen, wel doorwisselen.
- Categorie B Alle categorieën: Maximaal 7 wisselspelers, onbeperkt wisselen, wel doorwisselen.
Onbeperkt en vliegend wisselen
In de O13, O14 categorie A en gehele categorie B mag onbeperkt gewisseld worden met maximaal 7 wisselspelers. In de O13 en O14 wordt vliegend wisselen toegepast, wat betekent dat spelers gewisseld kunnen worden zonder dat het spel hiervoor hoeft te worden onderbroken. In de O15 en ouder vindt het wisselen op de traditionele manier plaats, waarbij het spel eerst stil moet liggen en de wissel alleen met toestemming van de scheidsrechter mag worden uitgevoerd.