De KNVB Beker, officieel bekend als de Nederlandse beker, is een jaarlijks voetbaltoernooi in Nederland dat wordt georganiseerd door de Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond (KNVB). Het toernooi is een prestigieuze competitie waar zowel professionele als amateurclubs strijden om de felbegeerde beker. Naast de eer van het winnen van de beker, biedt het toernooi ook een kans voor amateurclubs om zich te meten met de topclubs in Nederland en om een ticket te bemachtigen voor de UEFA Europa League.
Geschiedenis en Opzet van de KNVB Beker
Het KNVB-bekertoernooi werd voor het eerst georganiseerd in 1898 en heeft sindsdien een rijke geschiedenis. Echter, in achttien seizoenen is er niet om de beker gestreden. Het toernooi begint met kwalificatierondes, waarin amateurclubs uit verschillende divisies en districtsbekercompetities het tegen elkaar opnemen. De eerste kwalificatieronde bestaat uit 54 amateurclubs, waaronder 30 clubs uit de Derde Divisie en 24 halvefinalisten van de districtsbeker. De tweede kwalificatieronde bestaat eveneens uit 54 clubs.
De hoofdronde van het toernooi, de 1/32e finale, begint met 64 clubs. Vanaf dit punt stromen ook de betaaldvoetbalclubs in, die in de eerste en tweede ronde een beschermde status genieten en niet tegen elkaar kunnen worden geloot. De winnaars van de verschillende rondes stoten door naar de volgende ronde, totdat uiteindelijk de twee beste teams overblijven voor de finale.
De Finale: Een Strijd om de Dennenappel
De finale van de KNVB Beker is een jaarlijks hoogtepunt in het Nederlandse voetbal. De wedstrijd wordt traditioneel gespeeld in De Kuip in Rotterdam en trekt steevast veel toeschouwers en media-aandacht. De winnaar van de finale ontvangt de KNVB Beker, ook wel bekend als de "Dennenappel", en plaatst zich voor de UEFA Europa League.
Een memorabele finale was die van 11 juni 1944, waarin Willem II een indrukwekkende 9-2 overwinning behaalde op Groene Ster Heerlerheide in Eindhoven. Deze uitslag staat nog steeds te boek als de grootste overwinning in een KNVB Bekerfinale.
Lees ook: De Weg naar de Top
Records en Statistieken
Door de jaren heen hebben verschillende clubs hun stempel gedrukt op de KNVB Beker. Ajax is de absolute recordhouder met 20 gewonnen bekers. De club stond ook het vaakst in de finale, namelijk 24 keer.
Quick Den Haag was de eerste club die erin slaagde om de KNVB Beker drie keer op rij te winnen, in de jaren 1909, 1910 en 1911. Opmerkelijk is dat de eerste twee bekers werden gewonnen met het tweede elftal. Ajax evenaarde deze prestatie later, door de beker in 1970, 1971 en 1972 in de wacht te slepen.
De 'Dubbel': Landstitel en KNVB Beker
Een bijzondere prestatie in het Nederlandse voetbal is het winnen van de 'dubbel', oftewel het behalen van zowel de landstitel als de KNVB Beker in hetzelfde seizoen. Ajax heeft dit in de jaren 1998 en 2002 weten te realiseren.
Clubs die de dubbel wonnen:
- Ajax: 8 keer
- PSV: 4 keer
- Feyenoord: 3 keer
- AZ '67: 1 keer
- HVV: 1 keer
- RAP: 1 keer
De Johan Cruijff Schaal
Elk nieuw voetbalseizoen begint met de Johan Cruijff Schaal, een wedstrijd waarin de KNVB Beker-winnaar en de Eredivisie-kampioen het tegen elkaar opnemen. Deze wedstrijd wordt sinds 2017 gespeeld in het stadion van de landskampioen van het voorgaande seizoen.
Lees ook: Overzicht van AZ's KNVB Beker Triomfen
Recente Ontwikkelingen
In het seizoen 2020-2021 won Ajax de KNVB Beker door in een lege Kuip Vitesse met 2-1 te verslaan. Ryan Gravenberch opende de score, waarna Loïs Openda gelijkmaakte. Uiteindelijk was het David Neres die in de 91e minuut de winnende treffer scoorde, waardoor Erik ten Hag de tweede prijs van het seizoen pakte en de binnenlandse dubbel een feit was.
Het seizoen 2023 kende een verrassende wending voor Ajax in de KNVB Beker. In de Galgewaard namen de Amsterdammers het op tegen USV Hercules, een amateurclub. Hercules wist de topclub te verslaan. Tim Pieters scoorde tweemaal en bracht daarmee Hercules op een 2-0 voorsprong. Brian Brobbey en Chuba Akpom scoorden, maar in minuut 93 zorgde Mats Grotenbreg voor de winnende treffer.
Ajax: Een Club met een Rijke Historie
Ajax is een van de meest succesvolle voetbalclubs in Nederland, met een rijke historie die teruggaat tot de oprichting in 1900. De club heeft vele nationale en internationale prijzen gewonnen, waaronder 36 landstitels, 20 KNVB Bekers en 4 Champions League-titels.
Belangrijke Momenten in de Clubgeschiedenis:
- 18 maart 1900: Een groep vrienden richt AFC Ajax op in Café Oost-Indië in Amsterdam.
- 9 juni 1918: Ajax wint zijn eerste landskampioenschap, mede dankzij trainer Jack Reynolds.
- 1930 - 1940: Piet van Reenen, Ajax' all-time topscorer, maakt 273 doelpunten.
- 26 april 1962: Ajax wint zijn eerste internationale trofee, de Intertoto-beker.
- 1971-1972-1973: Ajax verovert Europa en de wereld met trainer Rinus Michels en Johan Cruijff.
- 24 mei 1995: Ajax wint de Champions League door AC Milan te verslaan.
- 15 mei 2019: Ajax wint de 34e landstitel en de KNVB Beker onder trainer Erik ten Hag.
- 2 mei 2021: Ajax wordt voor de 35e keer landskampioen.
- 11 mei 2022: Ajax prolongeert de landstitel en behaalt het 36e kampioenschap.
Ajax Vrouwen: Een Opkomend Team
Ook de Ajax Vrouwen hebben de afgelopen jaren successen geboekt. De vrouwenafdeling werd opgericht in 2012 en speelt in de Eredivisie Vrouwen. In 2017 werden de Ajax Vrouwen voor het eerst landskampioen, en in 2024 bereikten ze voor het eerst de kwartfinale van de UEFA Women's Champions League. Op 20 mei 2024 wonnen de Ajax Vrouwen voor de zesde keer in de clubhistorie de KNVB Beker.
Controverse en Identiteit: De Geuzennaam 'Ajax-Joden'
Een controversieel aspect van de club is de geuzennaam 'Ajax-Joden', die door een deel van de aanhang wordt gebruikt. Deze naam is historisch gezien nauwelijks te onderbouwen, hoewel meerdere clubbestuurders en spelers Joodse wortels hebben (gehad). De associatie met het Jodendom en Israël is waarschijnlijk afkomstig vanuit de aanhang, omdat voor de Tweede Wereldoorlog relatief veel Joodse mensen in Amsterdam woonden en veel Ajax-fans afkomstig waren uit de middenstand en het centrum van de stad, waar ook veel Joden woonden.
Lees ook: Tennisgeschiedenis in Rotterdam Ahoy
De club zelf herkent zich niet in deze geuzennaam, mede omdat dit door de jaren heen (ongewild) heeft bijgedragen aan de toename van antisemitische spreekkoren door fans van de tegenstander. Ajax kijkt niet naar de afkomst of godsdienst van een speler, maar naar de voetbalkwaliteiten. De club is van iedereen en voor iedereen.