Westernrijden is meer dan alleen een sport; het is een levensfilosofie die diep geworteld is in de geschiedenis van de cowboys in het Wilde Westen. Deze rijstijl, met zijn specifieke kleding, uitrusting, en de impulsgestuurde rijstijl met verfijnde hulpmiddelen, benadrukt de intensieve relatie tussen ruiter en paard. In dit artikel duiken we in de verschillende wedstrijd disciplines binnen het westernrijden, van de elegante reining tot de spannende cutting en de behendige trail.
De Oorsprong van Westernrijden
Westernrijden is onlosmakelijk verbonden met de cowboys van het "Wilde Westen". Zij moesten te paard het vee op de uitgestrekte steppelandschappen bijeenhouden. De paarden moesten niet alleen stevig en comfortabel zijn om op te zitten, maar de cowboys pasten ook de rijstijl en de uitrusting aan om de lange werkdagen in het zadel zo aangenaam mogelijk te maken. Het enkelhandig rijden komt ook van de cowboys, die met de andere hand een lasso vasthielden.
Hoewel in principe elk paard kan worden opgeleid tot een westernpaard, zijn karaktereigenschappen zoals uithoudingsvermogen, beheersing, wendbaarheid en stapzekerheid belangrijk. De klassieke paardenrassen die speciaal voor westernrijden zijn gefokt, zijn onder andere de Paint Horse, Quarter Horse en Appaloosa.
De Verschillen met de Engelse Rijstijl
De overgang van Engels naar Western paardrijden vereist een aantal aanpassingen. Ondanks de verschillen is er een belangrijke overeenkomst: de gymnastische training van het paard dient primair om het dier gezond te houden en moet altijd in het belang van het dierenwelzijn worden toegepast.
Een directe vergelijking van de trainingsdisciplines laat veel overeenkomsten zien:
Lees ook: Regels dressuurwedstrijden kinderen
| Engels | Western |
|---|---|
| 1. Ritme | 1. Ritme |
| 2. Kalmte | 2. Kalmte |
| 3. Contact | 3. Veerkracht |
| 4. Beweging/impuls | 4. Activering van de achterhand |
| 5. Straightening | 5. Straightening |
| 6. Verzamelen | 6. Reactievermogen |
Hoewel ritme en kalmte in beide rijstijlen tot de basis van de training behoren, wordt in het westernrijden vooral de "inschikkelijkheid / veerkracht" nagestreefd. Bij de Engelse rijstijl betekent contact een permanente verbinding tussen de hand van de ruiter en de paardenmond, terwijl bij het westernrijden het paard aan een soepele teugel loopt en de teugelhulpen, na goede training, met één hand worden gegeven.
De activering van de achterhand bij westernrijden en de beweging bij Engels rijden zijn vergelijkbaar. Een actieve achterhand is de basisvoorwaarde voor de beweging, die een grote rol speelt in de draagkracht van het paard, de beweeglijkheid en de beheersing van de verschillende tempo’s. Bij westernrijden ligt de nadruk op het rijden van scherpe bochten met behulp van de geactiveerde achterhand, maar ook op het initiëren van bewegingen vanuit een staande positie.
Het einddoel van de opleiding in het westernrijden is het reactievermogen, wat geïnterpreteerd kan worden als absolute gehoorzaamheid. Bij het Engels rijden is het primaire doel gericht op verzamelen, de ontwikkeling van draagkracht en onafhankelijk balanceren met de geactiveerde achterhand. Bij westernrijden zijn de aanwijzingen punctuele signalen die bedoeld zijn om het werken met het paard te vergemakkelijken; het paard voert een commando uit totdat er een nieuw signaal komt. Naast de gewichts-, bovenbeen- en teugelsignalen gebruiken westernruiters ook hun stem, zoals de "Whoa!" om het paard te stoppen.
De enkelhandige teugelvoering is kenmerkend voor westernrijden. De teugels worden geleid door de zogenaamde "neck reining", waarbij de teugels de hals van het paard aanraken, waardoor het paard in de tegenovergestelde richting zwenkt. In de hogere klassen rijdt de ruiter met één hand, terwijl beginners en westernruiters de teugels met twee handen vasthouden.
Uitrusting en Levensstijl
De uitrusting van paard en ruiter en de daarmee samenhangende levensstijl zijn opvallende kenmerken van het westernrijden. In tegenstelling tot de klassieke verschijning van Engelse ruiters, is de outfit van westernpaarden en -ruiters meer casual. De kleding weerspiegelt de levensinstelling van de westernscene: het streven naar vrijheid, ongecompliceerde omgangsvormen en nostalgie naar het Wilde Westen.
Lees ook: Wedstrijdreglement bitloos rijden in Nederland.
Western Rijden Wedstrijd Disciplines
Binnen het westernrijden zijn er verschillende disciplines die de veelzijdigheid van zowel paard als ruiter testen. Hieronder volgt een overzicht van enkele van de meest populaire disciplines:
Reining: De Dressuur van het Westernrijden
Reining is de dressuurdiscipline van het westernrijden. Het is afgeleid van het originele werk van cowboys in de Verenigde Staten. Bij reining rijden de ruiters een proef in galop, waarbij het de bedoeling is om het paard met bijna onzichtbare hulpen van de benen en teugels te leiden. In de proef zijn verschillende oefeningen verwerkt, zoals spins, cirkels, wissels en sliding stops. Alle oefeningen worden met de teugels in één hand gereden.
De manoeuvres zijn gebaseerd op het originele werk van de cowboys, die gebaat waren bij een paard dat met kleine hulpen geleid kon worden, snel omdraaide en in een snelle galop de koe kon achtervolgen om haar vervolgens te blokkeren.
Tijdens wedstrijden worden de oefeningen manoeuvres genoemd en de proef zelf een pattern. De manoeuvres worden beoordeeld op de vloeiendheid en de uitvoering van oefeningen zoals spins, cirkels, wissels en sliding stops.
Reining groeit snel en wordt wereldwijd beoefend door tienduizenden deelnemers. Reining werd gereden op de Wereldruiterspelen en heeft een pre-Olympische status gehad. In 1949 werd Reining voor het eerst als sport erkend door de American Quarter Horse Associatie, en in 2000 werd het goedgekeurd door de FEI als een van haar erkende sporten. Sinds 2022 is Reining echter geen onderdeel meer van de FEI.
Lees ook: Europa League Play-offs: Utrecht - Zenit
Trail: Behendigheid en Vertrouwen
De discipline Trail lijkt op TREC en working equitation. In deze discipline is het de bedoeling om samen met je paard hindernissen en obstakels te overwinnen. Er is een grote vertrouwensband nodig met je paard om ervoor te zorgen dat je samen goed de hindernissen en obstakels aflegt. Bij trail moet het paard ook zelfstandig zijn en rustig blijven. Een trailparcours bestaat uit tenminste 6 hindernissen, waaronder een hek dat open en dicht gedaan moet worden, achterwaarts gaan en het rijden over tenminste 4 balken.
Western Pleasure: Harmonie en Comfort
In de western pleasure worden de gangen van paarden beoordeeld op zowel de linker- als de rechterhand, maar ook de houding van de ruiter op het paard. Het paard moet worden gereden met losse teugels en de ruiter mag het paard niet storen. Als western ruiter moet je bij deze discipline ontzettend goed kunnen mee- en doorzitten op je paard. Het paard wordt beoordeeld op kwaliteit van de gangen, houding in relatie tot de bouw van het paard. Te hoge en te lage snelheid wordt negatief beoordeeld. De jury kan achterwaarts vragen en bij het halthouden moeten de paarden rustig stil blijven staan. Een goed pleasurepaard heeft een aangename gang in overeenstemming met zijn uiterlijke verschijning. Het paard draagt zijn hoofd in een natuurlijke houding en is ontspannen maar wel attent op de lichtste hulpen van de ruiter.
Cutting: Werken met Vee
Wanneer je denkt aan western, dan denk je waarschijnlijk aan ‘cutting’. Cutting is namelijk het werken met vee. Het is de bedoeling dat ruiters binnen 150 seconden (2,5 minuten) een koe uit de kudde te drijven. De paarden moeten hierbij snel, wendbaar en slim zijn. Het is belangrijk dat de paarden ‘gevoel voor vee’ (cowsense) hebben en ook zelf initiatief tonen. Soms kan zich dat ook uiten in bijvoorbeeld het bijten in het achterwerk van een koe.
Working Cow Horse: Reining en Cow Sense
Working Cow Horse combineert reining ability en cow sense. Deze discipline test de vaardigheden van het paard die van toepassing zijn op ranchwerk. De competitie bestaat uit twee delen: een voorgeschreven reining proef en het daadwerkelijke werken met een koe. Beoordeling is gebaseerd op goede manieren, vloeiendheid, cow sense en gemak van reining. Tijdens het cow working gedeelte wordt een koe in de arena gelaten.
Barrel Racing en Pole Bending: Snelheid en Wendbaarheid
Bij barrel racing is het de bedoeling dat je je paard zo snel mogelijk in een specifiek patroon om 3 ‘barrels’ (vaten) laat rijden. Het is van belang om je paard niet in de weg te zitten en ook naast het daadwerkelijke racen zelf te zorgen dat je paard goed in balans is en niet alleen het galopperen doet. Bij pole bending slalommen paard en ruiter tussen zes palen op gelijke afstand van elkaar.
Showmanship at Halter: Presentatie aan de Hand
Bij showmanship at halter moet het paard aan de hand worden getoond. De ruiter (voorbrenger) wordt beoordeeld op hoe goed ze het paard kunnen presenteren. Het paard wordt tijdens proeven niet aangeraakt. Alles wordt gedaan op stem- en houdingshulpen. Punten worden gegeven voor het voorkomen van deelnemer en paard en voor de uitvoering van de gevraagde manoeuvres.
Western Riding: Fijngevoeligheid en Beweging
Western Riding is het presenteren van een fijngevoelig en gemakkelijk bewegend paard. Er zijn 4 verplichte patterns, in elke pattern komen zo’n acht galopchangementen voor.
Versatility Ranch Horse: De Allrounder
De Versatility Ranch Horse competitie demonstreert de veelzijdigheid van het werkende ranchpaard in vijf categorieën: ranch riding, ranch trail, ranch cutting, working ranch horse en ranch conformation.
De Juiste Houding en Training
In principe kan elke ruiter leren om western te rijden. Een ruiter moet net als bij dressuur, springen of welke andere discipline ook fit en vitaal zijn. Om goed te worden in het western rijden moet je als ruiter wel veel tijd investeren in zaken zoals een goede houding en zit, meebewegen met het paard, ontspannen en een goede band met je paard. Je moet goed kunnen ontspannen en vertrouwen kunnen hebben in je paard. Eigenlijk is het dus als je wat angstig bent, niet eens een gek idee om eens een western lesje te nemen!
Organisatie in Nederland
De grootste western vereniging in Nederland is de Western Ruiter Associatie Nederland (WRAN). Dit is een landelijke vereniging en is de oudste en grootste vereniging op het gebied van western rijden. Ze werken samen met de FNRS en de KNHS en is aangesloten bij de FNW.
Tips voor Beginnende Westernruiters
- Boek een houding- en zitles: Een goede houding en zit zijn essentieel voor het westernrijden.
- Zorg ervoor dat je fit bent: Hoe fitter jij als ruiter bent, hoe beter je te paard zit.
- Loop niet te lang met blessures: Luister naar je lichaam en neem de tijd om te herstellen van blessures.
tags: #western #rijden #wedstrijd #disciplines