Rugby, een balsport die is ontstaan aan de Rugby School in Engeland, kent een rijke geschiedenis. Volgens de legende pakte William Webb Ellis tijdens een schoolwedstrijd football de bal op en rende ermee richting het doel van de tegenstander. Hij wordt gezien als de grondlegger van de sport. Van origine werd rugby in Engeland aangeduid als Rugby Football. Door de jaren heen zijn de regels veranderd en worden ze nog vrijwel ieder jaar aangepast om de sport veilig en aantrekkelijk te houden. Rugby is een van de bekendste veldsporten ter wereld. Een wedstrijd wordt gespeeld door twee teams van 15 personen en duurt 2 maal 40 minuten. Tijdens de wedstrijd proberen de spelers een ovale bal over de tryline van de tegenstander te drukken of tussen de palen te schoppen om zo punten te scoren. Spelers mogen de bal dragen of schoppen.
In 1886 werd de International Rugby Football Board (IRFB) opgericht, later gewijzigd in International Rugby Board (IRB). De IRB bepaalt de spelregels en organiseert wereldkampioenschappen (sinds 1987). Sinds 1995 is de sport professioneel.
De Opkomst van Vrouwenrugby
Hoewel rugby traditioneel als een mannensport werd beschouwd, heeft vrouwenrugby de afgelopen decennia een enorme groei doorgemaakt. Wat begon als een "geintje" op de Utrechtse universiteit, is uitgegroeid tot een serieuze sport met een groeiende fanbase en professionele spelers.
Eigenlijk was het `een beetje een geintje', de introductie van vrouwenrugby op de Utrechtse universiteit. Ellen Frankfort en Bea Becht, beiden lid van de Utrechtse Studenten SportStichting - de voorloper van Mesa Cosa à kwamen in verzet tegen de mannenrugbyers om te laten zien dat die sport ook best iets voor vrouwen was.
"Het was een beetje recalcitrant gedrag, getriggered door de afhouding van die mannen", vertelt oprichtster Frankfort. "Maar al snel vonden we het gewoon een heel leuk spelletje." Toen USRS, de bestaande rugbyvereniging, niet bereid bleek vrouwen toe te laten, richtte zij in 1985 samen met Becht een eigen club op. Het feit dat ze goed thuis waren in het studentensportbestuur hielp enorm, vertelt Frankfort. "Ik was penningmeester van dat bestuur, dus het was niet zo moeilijk om aan een startsubsidie te komen." Bovendien waren beide vrouwen betrokken bij de inschrijving voor de diverse sporten. "Als er dan iemand kwam voor karate, en dat was vol, dan zei ik gelijk: is rugby niks voor je? En we hadden de mazzel dat Johan Broers, de trainer van de mannen, ons ook wilden trainen. Die is zo gek van rugby, het maakt hem niet uit of hij het aan mannen, vrouwen of lantaarnpalen moet leren."
Lees ook: Nederlandse Handbalgeschiedenis: Een Overzicht
Broers, die de dames nog steeds traint, vertelt dat hij er in eerste instantie toch wel een beetje een hard hoofd in had. Na jarenlang bondscoach van Jong Oranje te zijn geweest, was hij in 1985 zo'n drie jaar trainer van de Utrechtse mannen. "Ik was gewend dat er wel eens spelersvrouwen voor de lol meededen. Die werden dan door de mannen opgetild en over de achterlijn gedragen. Stonden daar, op een koude dinsdagavond ineens zo'n veertig kakelende meiden op een blubberveld."
Zijn eerste daad was hen de `geschiedenis van de rugbybal' bij te brengen. "Weet je dat het begonnen is met een koeienuier? Die krijg je nooit mooi rond, vandaar dat de bal nog steeds die rare vorm heeft." Zijn enthousiasme bleek zo aanstekelijk dat er de eerste jaren zelfs twee teams konden worden gevormd. Die luxe positie is voorbij, maar de club, die nu bestaat uit 35 leden waarvan er 25 actief meedoen aan de competitie, draait nog steeds goed, aldus voorzitster Henriëtte Jansen. Volgens Broers kan zelfs gesproken worden van een topjaar, met een klassering als derde in de competitie, waarin dertien teams meespelen.
De Eerste Wereldkampioenschappen
Hoewel het exacte jaar van het eerste officiële wereldkampioenschap rugby voor vrouwen nog nader onderzoek vereist, is het belangrijk om te benadrukken dat de ontwikkeling van vrouwenrugby parallel liep aan de professionalisering van de sport in het algemeen. De IRB erkende de groeiende populariteit van vrouwenrugby en begon met het organiseren van internationale toernooien om de sport verder te promoten.
Groei en Populariteit
De groei van vrouwenrugby is niet alleen te danken aan de inspanningen van spelers en coaches, maar ook aan de toenemende media-aandacht en sponsoring. Steeds meer landen investeren in de ontwikkeling van vrouwenrugbyprogramma's, wat resulteert in een hoger niveau van competitie en meer mogelijkheden voor vrouwelijke atleten.
GlamourOok buiten het veld blijken de leden actief. Ze zitten bijna allemaal in een of meerdere commissies, waardoor het lustrumjaar uitgebreid kan worden gevierd. Zo ging de jaarlijkse trip dit jaar naar Engeland. "Dat was tot in de puntjes georganiseerd", aldus Jansen. "We hadden een tripoutfit, een triplied, een trippaspoort met tripnamen, aan alles was gedacht."
Lees ook: Uruguay: Pioniers van het Wereldkampioenschap
Ze beaamt dat het er voor een buitenstaander misschien een beetje uitziet als een uitgebreid vrijgezellenfeest. "Maar dat is het niet, daar zou ik nooit aan mee willen doen". Wat dan het verschil is? "Nou gewoon, wij rugbyen, dan hoort dat er allemaal bij". Dus werd ook de jaarwisseling extra uitgebreid gevierd in verband met het lustrum. "Het thema was `glitter en glamour'. Iedereen zag er echt mooi uit: boa's, lange jurken, je kent dat wel. Toen bedacht ik me ineens: mensen die ons hier zien, die bedenken nooit dat wij rugbysters zijn", vertelt Jansen. "Want we zijn echt niet allemaal groot en breed hoor, er loopt van alles rond", legt ze voor de zoveelste keer geduldig uit.
Ook Broers benadrukt dat het niet om lichaamsbouw gaat in zijn sport. "Er zijn zo veel verschillende posities en taken in het spel, dat iedereen een plek kan vinden", stelt hij. Ook vindt hij niet dat je kan praten over vrouwen- of mannenrugby. "Het is rugby, gespeeld door mannen of vrouwen. Ja, alleen vrouwen hebben borsten, dus dan moet je die bal iets anders vangen". Wel vraagt hij zich na vijftien jaar nog steeds af waarom vrouwen er voor kiezen om in de scrum te gaan staan. "Dat is een gigantische kracht hoor, die daar op staat. En daar worden meisjes meestal toch niet mee opgevoed".
Jansen, die hooker speelt en dus in de scrum staat, erkent dat het niet echt bij het beeld van vrouwelijkheid past. "Er staat een vrouw tegenover je, en die probeer je omver te lopen, dat is toch anders dan ballet". Maar van het vooroordeel dat rugbysters dus wel manwijven zullen zijn, wordt ze wel eens moe.
Zowel Jansen als Broers benadrukken overigens ook dat hun sport niet alleen om kracht gaat. "Tactiek, discipline en teamgeest zijn minstens zo belangrijk", aldus Broers. En dat blijkt ook tijdens de training. "Niet huppelen, gewoon rechtdoor lopen! … Leg neer die bal, hoe moeilijk is het om te bukken? … Denk na, nu, dit is een schaakspel!", vuurt hij de speelsters aan. Zijn aanpak blijkt tot dusver behoorlijk succesvol. Dit jaar doen drie `Rusjes', zoal Jansen ze liefdevol noemt, mee in het Nederlandse team. "En in 1998, toen het Wereldkampioenschap in Nederland werd gehouden, waren dat er zelfs vijf", vult Jansen trots aan.
Internationale Competitie en Toernooien
Naast het wereldkampioenschap zijn er verschillende andere internationale toernooien en competities waar vrouwenrugbyteams aan deelnemen. Deze toernooien bieden een platform voor teams om hun vaardigheden te tonen en te strijden om de eer.
Lees ook: Alles over het WK Voetbal
Op het Noordelijk halfrond bestaat al sinds de jaren tachtig van de negentiende eeuw een jaarlijkse competitie tussen de sterkste rugbylanden van Europa. Ooit begonnen als vierlandentoernooi, tussen Engeland, Ierland, Wales en Schotland, werd in het begin van de twintigste eeuw Frankrijk toegelaten en was er vanaf 1910 sprake van een vijflandentoernooi. Echter vanaf 1931 werd Frankrijk uitgesloten van deelname omdat de organisatie in Engeland vermoedde dat er in Frankrijk spelers betaald werden. In 1939 werd de ruzie bijgelegd en mocht Frankrijk wederom aan dit toernooi deelnemen. In het jaar 2000 wordt Italië toegelaten tot het prestigieuze toernooi en wordt nu ieder jaar het zeslandentoernooi gehouden. De deelnemende teams zijn Engeland, Wales, Frankrijk, Italië, Ierland en Schotland. Opvallend hierbij is dat Ierland internationaal uitkomt als combinatie van Ierland en Noord-Ierland (Verenigd Koninkrijk). Op het Zuidelijk halfrond heet de tegenhanger van het Europese Zeslandentoernooi Tri Nations Series. De deelnemers zijn Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika.
Rugby in Nederland
In Nederland wordt rugby niet alleen door heren gespeeld maar sinds 1975 ook door dames. Tijdens het eerste lustrum van rugbyclub Wageningen werd een wedstrijd georganiseerd voor de vrouwelijke aanhang.
Toekomstperspectief
De toekomst van vrouwenrugby ziet er rooskleurig uit. Met de groeiende populariteit en de toenemende investeringen in de sport, kunnen we verwachten dat het niveau van de competitie verder zal stijgen en dat er meer mogelijkheden zullen komen voor vrouwelijke rugbyers over de hele wereld.
Rugby: Meer dan alleen een sport
Hoewel het er op het veld soms hard aan toegaat, hebben rugbyers een onderlinge erecode die is gebaseerd op respect. Na een wedstrijd bedanken de teams elkaar door voor de tegenstander een erepoortje te vormen. Daarna volgt altijd de ‘derde helft’, waarin de sfeer kameraadschappelijk te noemen is. Tijdens een wedstrijd wordt het als onwenselijk gezien dat de beslissingen van de scheidsrechter worden bekritiseerd door spelers. De enige van wie het wordt gedoogd is de teamcaptain. Bij rugby mogen de scheidsrechters bij openlijke kritiek een penalty geven door de overtredende partij de bal te ontnemen en tien meter terug te laten gaan op het eigen terrein.
De Regels van het Spel: Een Overzicht
Om rugby beter te begrijpen, is het belangrijk om de basisregels van het spel te kennen. Hieronder volgt een kort overzicht van enkele belangrijke aspecten:
- Het veld: Het rugbyveld is rechthoekig en heeft aan beide uiteinden een doelgebied met palen.
- De bal: De bal is ovaalvormig en mag door de spelers worden gedragen of geschopt.
- Scoren: Er zijn verschillende manieren om punten te scoren, waaronder het drukken van de bal over de tryline (een try, 5 punten), het schoppen van de bal tussen de palen (een conversie, 2 punten of een penalty, 3 punten) en het maken van een drop-goal (3 punten).
- Tackelen: Een speler in bezit van de bal (de baldrager) mag worden getackeld door een tegenstander. Andere spelers dan de baldrager mogen niet worden gehinderd (obstruction). Een tackel bestaat uit het naar de grond brengen van de tegenstander gebruikmakend van armen (en handen). Daarbij mogen hoofd of nek niet worden geraakt (high tackle).
- Scrum: Een scrum (kort voor scrummage) is een spelhervatting die vaak voorkomt tijdens een wedstrijd. De scrum mag worden gezien als een geordende ruck. In een scrum stellen acht spelers van ieder team zich in een vaste formatie tegenover elkaar op en proberen door duwen in balbezit te komen.
De Spelers en Hun Posities
De vijftien spelers van een rugbyteam zijn in twee categorieën in te delen. De spelers met rugnummer 1 t/m 8 zijn de voorwaartsen, ofwel het ‘Pack’, de spelers met rugnummer 9 t/m 15 zijn de driekwarters, ook wel de ‘backs’ genoemd. Tevens kennen we een verder onderverdeling van het pack en de backs. Zo worden in het pack, de eerste rij, twee props met in het midden een hooker, te samen met de tweede rij, waar de twee locks staan, de front five genoemd. De nummers 6 t/m 8 van het pack vormen te samen de ‘back row’, ofwel derde rij. De voorwaartsen zijn belangrijk in de spelonderdelen waarvoor geproportioneerde kracht en techniek nodig is, bijvoorbeeld in de scrums, de rucks en de mauls. Deze spelers in de eerste rij zijn vaak zwaarder en sterker dan de backs. De meeste eerste rijers, met name de props boeten hierdoor aan snelheid in, maar er zijn hookers die qua snelheid en behendigheid met de bal in de hand niet voor de driekwarters onder doen. Tweede rijers, de locks, zorgen voor het balbezit vanuit de line-outs en voor het ‘op slot zetten’ van de scrum. Meestal zijn deze spelers langer dan 1,95 m en buiten zij hun lengte gepaard met de benodigde sprongkracht uit om boven hun tegenstanders uit te komen. De bijdrage van de backs is snelheid en techniek. Zij worden geacht met snelle combinaties de verdediging van de tegenstander uit positie te spelen. Tevens vormen zij het eerste verdedigingsblok, stoppen aanvallende spelers van de tegenpartij af tot het moment dat de derde rijers zich ermee kunnen bemoeien om balbezit veilig te stellen.
Conclusie
Het wereldkampioenschap rugby voor vrouwen is een belangrijk evenement dat de groei en ontwikkeling van de sport laat zien. Met de toenemende populariteit en de inzet van spelers, coaches en fans, heeft vrouwenrugby een veelbelovende toekomst. De sport verenigt kracht, techniek en teamgeest, en biedt een platform voor vrouwelijke atleten om hun talent te tonen en te strijden om de eer.
tags: #wereldkampioenschap #rugby #vrouwen #geschiedenis