Beachvolleybal is een populaire sport die steeds vaker wordt beoefend, zowel recreatief als competitief. Een essentieel onderdeel van een goed beachvolleybalveld is het zand. Maar welk zand is nu het meest geschikt? Deze vraag is van belang voor gemeenten, sportverenigingen en particulieren die een beachvolleybalveld willen aanleggen. Dit artikel geeft een overzicht van de belangrijkste aspecten bij de keuze van het juiste zand voor beachvolleybal.
Locatie en Algemene Vereisten voor een Beachsportveld
Voordat we ingaan op de details van het zand, is het belangrijk om de algemene vereisten voor een beachsportveld te bespreken. Bij het kiezen van een locatie voor een outdoor beachsportveld zijn er verschillende factoren waarmee rekening moet worden gehouden. Bijna elke ondergrond is geschikt, of het nu zandgrond, klei of asfalt is. Het is belangrijk dat de locatie niet vol in de wind ligt. Ook is het slim om rekening te houden met mogelijke geluidsoverlast en sociale veiligheid. Soms is een locatie in het zicht met veel aanloop de voorkeur, en soms juist een locatie wat verder van woningen. Het is raadzaam om de wensen van de buurtbewoners mee te nemen. Gemeenten kiezen vaak voor locaties bij bestaande sportcomplexen vanwege de aanwezige voorzieningen zoals kleedruimtes, kantines en parkeerplaatsen, aldus Arnoud Wildschut.
De meeste outdoor beachsportvelden zijn in de winter niet te gebruiken omdat het zand dan te koud wordt. Een (tijdelijke) overkapping kan hier uitkomst bieden. Zo werkt Beachsport Vereniging Werkendam met verwarmd zand buiten (10 graden Celsius), waar de vereniging in de winter een tent overheen plaatst. Een voorbeeld van een grote beachsportaccommodatie is te vinden in Gleisdreieck Park (Berlijn) met 43 beachvolleybalvelden.
Programma van Eisen en Multifunctioneel Gebruik
Het programma van eisen voor een beachsportaccommodatie wordt bepaald door de verschillende sporten die je wilt aanbieden en het niveau waarop gespeeld gaat worden. Verschillende sportbonden (beachhandbal, beachvolleybal, beachkorfbal) hebben hun eigen handboeken of brondocumenten waar een accommodatie aan moet voldoen. De netsporten (beachvolleybal, beachtennis, footvolley, airbadminton) zijn goed met elkaar te combineren op eenzelfde veld (16×8 meter). Echter, het combineren van deze netsporten met andere sporten kost tijd en geld om het veld om te bouwen. Het type zand dat je gebruikt, heeft invloed op het spel, maar kan ook effect hebben op je kleding. Sport op hoog niveau vraagt om zacht zand, maar dat maakt het ombouwen lastiger. Een veldje ombouwen kost voor twee personen met ervaring minimaal 20 minuten. Hoe fijner het zand, hoe moeilijker het is om een kuil te graven.
Specificaties van Beachvolleybalzand
De kwaliteit van het zand is cruciaal voor de speelervaring en het voorkomen van blessures. Er zijn diverse soorten zand beschikbaar, maar niet elk zand is geschikt voor beachvolleybal. Hieronder worden de belangrijkste specificaties besproken:
Lees ook: Rode Kaarten en Voetbalregels Uitgelegd
- Korrelgrootte: De korrelgrootte is een essentieel aspect bij de keuze van het type zand. De aanbevolen korrelgrootte (mediaan) ligt tussen de 0,18 en 0,30 millimeter (medium zand). Deze korrelgrootte zorgt voor een goede balans tussen zachtheid en stabiliteit. Zand met een grotere korrel betekent los zand.
- Uniformiteit: De zandkorrels dienen gelijkmatig verdeeld te zijn en zoveel mogelijk uit korrels van dezelfde grootte te bestaan. Dit zorgt ervoor dat het zand los blijft en niet verdicht. Wanneer het zand uit korrels zou bestaan van verschillende grootte kan het zand verdichten en hard worden.
- Kleur: Het KNKV adviseert het toepassen van wit of licht geel gekleurd zand voor beachkorfbal. Deze kleur zand past beter bij de uitstraling, beleving en het imago van beachkorfbal dan andere kleuren zand. Bovendien is verontreiniging beter zichtbaar.
- Kalkgehalte: Het zand dient zo min mogelijk kalk te bevatten. Zand met een hoog kalkgehalte kan hard worden bij regenval.
- Schoonheid: Het zand moet schoon zijn, niet alleen voor de hygiëne, maar ook voor een goede waterdoorlatendheid. Wanneer het zand meer dan 10% slibdeeltjes bevat, wordt het zand slecht waterdoorlatend.
- Vrij van schadelijke stoffen: Het zand dient vrij te zijn van stenen, schelpen en andere materialen en/of (scherpe) voorwerpen die een gevaar op kunnen leveren voor de spelers. Vooral kapotte schelpen kunnen gevaarlijk zijn.
Verschillende Soorten Zand
Er zijn verschillende soorten zand die gebruikt kunnen worden voor beachvolleybalvelden, elk met hun eigen voor- en nadelen:
- Zilverzand (Kwartszand/Speelzand): Dit zand heeft een hele fijne korrelstructuur en is zeer zuiver. Het bestaat voor het grootste gedeelte uit kwarts en heeft een heel laag ijzergehalte. Hoewel het geschikt is als voegzand, is het minder ideaal voor beachvolleybal vanwege de fijne korrel.
- Beachzand: Speciaal ontwikkeld voor beachsporten, dit zand voldoet aan de eisen van de sportbonden en biedt optimale speelomstandigheden. Een voorbeeld hiervan is het zand van Agterberg, dat door Lindo wordt gebruikt.
- Betonzand: Betonzand is over het algemeen te grof en te hoekig voor beachvolleybal. Het kan oncomfortabel zijn om op te spelen en kan zelfs blessures veroorzaken.
- Rivierzand: Rivierzand kan een optie zijn, mits het voldoet aan de eisen van korrelgrootte en zuiverheid. Het is belangrijk dat het zand vrij is van schadelijke stoffen en voldoende waterdoorlatend is.
Het zand van Sportcampus Zuiderpark voelt zwaarder aan dan het zand van Lindobeach. Bij Zuiderpark zijn de korrels grover, iets meer hoekerige korrels.
Aanleg en Onderhoud van een Beachvolleybalveld
Naast de keuze van het juiste zand is de aanleg en het onderhoud van een beachvolleybalveld van groot belang. Hieronder enkele tips:
- Afmetingen: De officiële IKF-afmetingen van een beachkorfbalveld zijn 20 x 10 meter. Het KNKV hanteert meer de afmetingen van 18 x 9 meter en voor scholen wordt zelfs een afmeting van 16 x 8 meter gehanteerd. De uitloop om het veld is minimaal 2 meter en behoort bij het speelveld.
- Diepte van het zand: De diepte van het zand (constructiehoogte) is minimaal 30 centimeter.
- Drainage: Afhankelijk van de locatie kan drainage worden aangebracht om wateroverlast te voorkomen.
- Randafwerking: De randafwerking van het speelveld is belangrijk om het wegwaaien van zand te beperken en wegrollende ballen op te vangen (0,80-1,20 centimeter). Gebruik hekwerk of boarding met een contrastkleur en beperk het aantal ballenvangers (hoge hekken).
- Afdekking: Het afdekken van het zand in de herfst en winter met fijnmazige netten (gaasdoek) is slim: dit borgt de kwaliteit van het zand, en voorkomt dat het veld verandert in een openbare kattenbak.
- Onderhoud: Het onderhoud van de zandvelden bestaat voornamelijk uit het schoonhouden, dan wel reinigen van het zand. De meest ideale situatie is dat een beachveld buiten gebruik afgedekt kan worden met bijvoorbeeld een dekzeil. Vervuiling kan op deze manier niet in het zand waaien (organisch stof en blad). Daarnaast kunnen dieren (honden en katten) hun uitwerpselen niet in de zandbak kwijt. Indien deze mogelijkheid niet aanwezig is, dan zal het beheer vooral bestaan uit het regelmatig reinigen, opnemen en afvoeren van de vervuiling. Vanuit het oogpunt van hygiëne is het raadzaam om eens in de vijf jaar een laag van circa 20 centimeter door schoon zand te vervangen. Daarnaast zal het speeloppervlak regelmatig moeten worden geëgaliseerd.
Veiligheid en Duurzaamheid
Veiligheid en duurzaamheid zijn belangrijke overwegingen bij de aanleg van een beachvolleybalveld. Zorg ervoor dat alle materialen voldoen aan de eisen van de Nederlandse Volleybalbond. Overweeg het gebruik van duurzame materialen en een mobiel inbouwframe, waardoor er diverse beachsporten kunnen worden gespeeld. Een multifunctioneel beachveld kan een mooie optie zijn bij ruimtegebruik.
Voorbeelden en Ervaringen
Het beachvolleybalveld op het sportpark Peppelensteeg ligt achter het zwembad en is vrij toegankelijk voor iedereen. Buurtsportcoach Danny Fluit geeft aan dat de vrije toegang eerder heeft geleid tot vandalisme (net kapot of gestolen, hek kapot, glas en peuken in het zand). De gemeente is verantwoordelijk voor het onderhoud en het zand zeven of aanvullen kost tijd en geld. Het net wordt binnen in de opslag bewaard, gebruikers kunnen het na het zetten van een handtekening gratis ophalen. Het beachvolleybalveld heeft verlichting gekregen zodat mensen er ook ’s avonds gebruik van kunnen maken.
Lees ook: Preventie van rugklachten
Een ander voorbeeld is het beachsportpark De Bilderberg, waar volleybalvereniging Nuovo Oosterbeek een beachsportveld heeft aangelegd ter grootte van vier beachvolleybalvelden. De vereniging vraagt een apart lidmaatschap voor het gebruik van beachsportpark.
Leveranciers en Materialen
Er zijn verschillende leveranciers die materialen leveren voor de inrichting van een beachcourt. Naast beachvolleybalpalen en netten leveren zij ook opsluit- en omrandingssystemen, scheidingsdoek, zandafdekkingen, maaitegels, grondpotten voor beachvolleybalpalen (vast en mobiel), antennes, tribunes, zand (reiniging) en speelveldmarkering. Ook voor andere beachsporten zoals beachsoccer, beachbadminton, beachhandbal, beachkorfbal en beachtennis zijn materialen beschikbaar.
Lees ook: Homoseksualiteit en korfbal