Spit, ook wel acute lumbago of "door je rug gaan" genoemd, is een veelvoorkomende aandoening die gekenmerkt wordt door plotselinge, heftige lage rugpijn. Het kan ontstaan na een verkeerde beweging, overbelasting of zelfs zonder duidelijke aanleiding. Hoewel de pijn zeer intens kan zijn, is het belangrijk te weten dat de klachten meestal vanzelf verdwijnen.
Wat is "door je rug gaan"?
De term "door je rug gaan" verwijst naar een plotselinge aanval van rugpijn in de onderrug. Vaak ontstaat deze pijn acuut na een bepaalde beweging, zoals bukken, tillen of draaien, of soms zonder aanwijsbare oorzaak. In veel gevallen is er sprake van een verstuiking of een klein scheurtje in de wand van een tussenwervelschijf. Net zoals je door je enkel kunt gaan, zo kun je óók door je rug gaan. De pijnprikkels als gevolg van de spit in rug of kleine scheurtjes in de tussenwervelschijf zorgen voor een sterke aanspanning van de rugspieren. Dit als verdedigingsmechanisme om zo erger te voorkomen!
Het is een term die wordt gebruikt voor acute lage rugklachten zonder duidelijk aanwijsbare klinische oorzaak. Ofschoon de oorzaak van spit medisch nog steeds onduidelijk is en hierover nog de nodige discussie bestaat, houden wij het op een ‘verstuiking’ of een scheurtje in de wand van de tussenwervelschijf.
Symptomen van "door je rug gaan"
De symptomen van "door je rug gaan" kunnen variëren van persoon tot persoon, maar de meest voorkomende zijn:
- Acute, heftige pijn in de lage rug: Dit is het meest kenmerkende symptoom. De pijn kan plotseling ontstaan en zeer intens zijn. De pijn kan variëren van een zeurende, doffe pijn tot een scherpe, stekende sensatie.
- Verstijfd gevoel: De spieren rondom de lage rug kunnen verkrampen, wat leidt tot een stijf en beperkt gevoel.
- Bewegingsbeperking: Het kan moeilijk zijn om te bewegen, vooral om te bukken, draaien of rechtop te staan.
- Uitstralende pijn: De pijn kan uitstralen naar de billen, heupen en/of benen. Soms ervaar je ook krachtverlies. Dan heb je het gevoel dat je zo door je benen kunt zakken.
- Pijn bij langdurig zitten of staan: Deze activiteiten kunnen de pijn verergeren. Niet overeind kunnen komen.
Indien er uitstraling is voorbij de knie aan de achterzijde van het been welke schietend van aard is spreken we niet over spit maar over ‘ischias’ (= pijn in het verzorgingsgebied van de twee grootste zenuwbanen naar het been, samen de nervus ischiadicus genoemd).
Lees ook: Van oude beschavingen tot nu
Oorzaken van "door je rug gaan"
De exacte oorzaak van "door je rug gaan" is vaak moeilijk vast te stellen. Wel zijn er een aantal factoren die het risico kunnen verhogen:
- Verkeerde bewegingen: Plotselinge, onhandige bewegingen, vooral tijdens het tillen van zware voorwerpen of het maken van een draaibeweging.
- Overbelasting: Herhaalde of langdurige belasting van de rug, bijvoorbeeld door zwaar werk of een slechte houding. Door al het bukken, tillen en draaien, maar vooral ook door het ‘verkeerd’ (inactief) zitten met een bolle rug, verdwijnt de normale holling in de onderrug. Dit levert asymmetrische belasting en te veel trekkrachten op voor de achterwand van de tussenwervelschijf.
- Slechte houding: Langdurig zitten of staan in een verkeerde houding kan de rug belasten.
- Stress: Stress kan leiden tot spierspanning, wat de rug gevoeliger kan maken voor pijn. Stress in combinatie met langdurig stil zitten. Veel mensen die werken aan een bureau hebben rugklachten. Vrijetijdsstress. Jazeker, dit bestaat. Als je het gevoel hebt dat je de tijd heel goed wilt gebruiken, levert dat stress op. De stress veroorzaakt een verkrampte houding.
- Gebrek aan beweging: Te weinig beweging kan de rugspieren verzwakken en de rug minder stabiel maken.
- Slechte tiltechniek: Het tillen van zware voorwerpen met een verkeerde techniek kan de rug overbelasten.
- Slechte matras: Een slechte matras kan de rug 's nachts onvoldoende ondersteunen.
- Anatomische oorzaken: Kleine beschadiging van de tussenwervelschijf, osteofytvorming (haakvorming) aan de eindplaten, artrose.
Behandeling van "door je rug gaan"
Klachten gerelateerd aan spit verdwijnen meestal vanzelf. Het lichaam is namelijk als geen ander in staat om te herstellen van spit. In de meeste gevallen zal spit in je rug binnen enkele dagen of weken vanzelf overgaan. De periode is echter afhankelijk van de ernst van de verstuiking en de mate van veroudering van de tussenwervelschijf. Maar de rug kan vervolgens nog wel instabiel blijven.
De behandeling van "door je rug gaan" is meestal gericht op het verlichten van de pijn en het bevorderen van herstel. Hier zijn enkele tips:
- Blijf in beweging: Hoewel het verleidelijk is om in bed te blijven liggen, is het belangrijk om in beweging te blijven. Het is beter om mét pijnstillers soepel te bewegen dan zonder pijnstillers krampachtig door het leven te gaan. Er is niets zo schadelijk voor een herstellende rug dan te weinig bewegen. Door te weinig te bewegen kan de doorbloeding niet goed op gang komen wat uw herstel in de weg zit. Vermijd echter activiteiten die de pijn verergeren. Wandelen is een goede optie. Rust roest. Dat wil zeggen: je moet wel bewegen maar je rug niet belasten. Dat betekent onder andere veel wandelen. Daarmee ontlast je de rug, houd je de gewrichten soepel en je rugspieren actief.
- Neem pijnstillers: Pijnstillers zoals paracetamol of ibuprofen kunnen helpen om de pijn te verlichten. Overweeg tijdelijke pijnstilling (zoals paracetamol of ontstekingsremmers) als het helpt om in beweging te blijven. Overleg dit met je huisarts of sportarts. Diclofenac, Ibuprofen, Naproxen zijn ook een optie.
- Gebruik warmte of koude: Een warme douche, een warm bad of een warmtekussen kan helpen om de spieren te ontspannen. Een ijszak kan helpen om de pijn en ontsteking te verminderen. Warmte kan ook bijdragen aan het ontspannen van je rugspieren.
- Doe oefeningen: Er zijn verschillende oefeningen die je kunt doen om de rugspieren te versterken en de flexibiliteit te verbeteren. Door spit oefeningen te doen is het mogelijk om de doorbloeding in de rug te stimuleren. Deze verbeterde doorbloeding zal er dan weer voor zorgen dat het herstel na spit voorspoediger verloopt. Het belangrijkste hierbij om te onthouden is dat u niets moet overbelasten om ergere klachten te voorkomen. Spit is uiteindelijk voortgekomen uit overbelasting van de rug en bij te intensieve beweging werkt dit averechts. Oefeningen doen is dus zeker een goed idee om de klachten te verhelpen maar doe het dus met mate.
- Zorg voor een goede houding: Let op je houding tijdens het zitten, staan en tillen. Wanneer u zit moet er een boek op uw hoofd kunnen liggen. Wanneer u hieraan denkt, neemt u meteen al een ergonomische houding aan. Bij het opstaan is het belangrijk om de rug even goed uit te rekken.
- Raadpleeg een fysiotherapeut: Een fysiotherapeut kan je helpen met oefeningen, houdingsadvies en andere behandelingen om de pijn te verlichten en het herstel te bevorderen. Onze behandeling is gericht op het verminderen van de spierspanning. Daardoor neemt de druk op de zenuw af en wordt uw rugpijn minder. Daarnaast zal de fysiotherapeut u tips/advies geven over uw lichaamshouding, maar ook het versterken en stabiliseren van de rug zodat deze weer in balans komt.
Specifieke oefeningen en houdingen
- Buikligging: Ga op je buik liggen op een stevige ondergrond, bijvoorbeeld op een dun matje op de vloer. Daardoor krijg je de anatomisch correcte houding van je rug en kunnen de spieren ontspannen. De spieren komen tot rust en de spanning wordt minder. Houd deze positie een paar minuten aan totdat de pijn en spierspanning in de rug zijn afgenomen. Is zelfs deze houding al gevoelig? Rek jezelf vervolgens een beetje op door je handen onder je kin te leggen. Als dat goed gaat breng dan twee vuisten onder je kin.
- Opstaan: Kom vervolgens rechtop overeind. Duw jezelf overeind, zet een been naar voren en neem eventueel steun op dat been.
Wanneer een arts raadplegen?
In de meeste gevallen is het niet nodig om een arts te raadplegen bij "door je rug gaan". Echter, in de volgende gevallen is het wel aan te raden:
- De pijn is zeer heftig en wordt niet minder na een paar dagen.
- Er is sprake van uitstralende pijn naar de benen, gepaard gaand met gevoelloosheid, tintelingen of krachtsverlies.
- Er is sprake van problemen met de blaas- of darmfunctie.
- Er is sprake van koorts of andere algemene ziekteverschijnselen.
- Je klachten je uitvalsverschijnselen ervaart, zoals gevoelloosheid in je benen, krachtsverlies of incontinentie.
Preventie van "door je rug gaan"
Er zijn verschillende dingen die je kunt doen om "door je rug gaan" te voorkomen:
Lees ook: Šimeks momenten bij DWDD
- Let op je houding: Zorg voor een goede houding tijdens het zitten, staan en tillen. Wissel regelmatig van houding. Probeer elk half uur even te bewegen of te rekken.
- Til op de juiste manier: Zak door je knieën, houd je rug recht en til het voorwerp dicht bij je lichaam. Hou het voorwerp dat je optilt dicht bij je lichaam. Draag geen zware dingen over grote afstanden.
- Beweeg regelmatig: Regelmatige lichaamsbeweging houdt de rugspieren sterk en soepel. Sporten zoals zwemmen, fietsen en hardlopen kunnen helpen je lichaam sterker en soepeler te maken.
- Vermijd overbelasting: Verdeel zware taken over meerdere dagen en neem regelmatig pauzes.
- Verminder stress: Zoek manieren om stress te verminderen, bijvoorbeeld door te mediteren, yoga te beoefenen of te sporten.
- Zorg voor een goede matras: Een goede matras ondersteunt de rug 's nachts optimaal.
- Train je rug: Je kunt je rug echter trainen om zo goed en veerkrachtig mogelijk te reageren op dit soort momenten. Er zijn verschillende dingen die je kunt doen. Zo kun je denken aan oefeningen voor kracht of flexibiliteit van de rug. Voor sommige mensen werken coördinatieoefeningen goed om de rug op een andere manier te leren gebruiken.
Manuele therapie bij "door je rug gaan"
Manuele therapie kan een effectieve behandelmethode zijn bij "door je rug gaan". Manuele therapeuten zijn gespecialiseerd in het onderzoeken en behandelen van problemen met de gewrichten en spieren van de wervelkolom. Door middel van specifieke handgrepen en mobilisaties kan de manueel therapeut de bewegelijkheid van de wervelkolom verbeteren, de spierspanning verminderen en de pijn verlichten.
Lees ook: Vorst en sportwedstrijden