Basketbal is een unieke sport, omdat het niet is voortgekomen uit een lange evolutie, maar vrijwel uit het niets is bedacht. In dit artikel duiken we in het ontstaan van deze dynamische sport, de snelle verspreiding ervan en de invloed die het tot op de dag van vandaag heeft.
Het Ontstaan van Basketbal in 1891
Basketbal is één van de weinige sporten die uit het niets werden uitgevonden. Dat gebeurde in 1891 door James Naismith, die als sportleraar werkte aan de Young Men's Christian Association (YMCA) in Springfield (Massachusetts). De Canadese gymleraar James Naismith (1861-1939) kreeg eind negentiende eeuw opdracht een nieuw spel te bedenken voor zijn studenten die de gymlessen soms wat saai vonden.
Naismith kreeg in december 1891 de opdracht om binnen twee weken een intensieve binnenactiviteit te verzinnen omdat zijn klas steeds geïrriteerder raakte omdat er door de strenge winter geen buitensporten beoefend konden worden. Zijn bedoeling was een intensieve sport uit te vinden die door buitensporters beoefend kon worden tijdens de wintermaanden. Uiteindelijk kwam Naismith met het idee om een spel met een bal en manden ('baskets') in te voeren, dat hij onder andere gebaseerd had op Ullamaliztli, een eeuwenoud balspel dat gespeeld werd door Azteken.
Op 21 december 1891 liet Naismith zijn leerlingen voor het eerste basketballen. Hij bevestigde twee perzikmanden aan balkons in de gymzaal en stelde een paar regels op voor een nieuwe sport. De belangrijkste regel: ‘gooi de bal in de mand’. Het eerste basketbal-veld met een perzikmand aan de muur - Springfield College, 1891. Na lang nadenken hing hij twee perzikmanden aan het balkon op elk eind van de gymzaal en kwam hij met dertien spelregels voor het spel.
Hij stelde dertien regels op voor het spel, dat hij toepasselijk basketbal noemde. Naismith maakte twee teams van vijf spelers die een voetbal (!) door de mand moesten mikken. Basket Ball (zo schreef je dat toen) was uitgevonden. In het begin had de mand gewoon nog een bodem waardoor het erg moeilijk was om de bal er na een score weer uit te krijgen. In het begin gebruikte Naismith een voetbal als de eerste basketbal. Naismith’s voetbal werd al snel vervangen door een speciaal ontworpen basketbal.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Nadat de regels waren uitgelegd, kon de allereerste basketbalwedstrijd ooit beginnen. De wedstrijd werd gespeeld met een voetbal en de spelers mochten de bal alleen overgooien: het concept van dribbelen werd pas in 1901 geïntroduceerd. Elke keer als er een punt gescoord was, werd de wedstrijd even stilgelegd, zodat de conciërge de bal uit de mand kon halen.
De Snelle Verspreiding van Basketbal
Het basketbal vond meteen een grote aanhang en verspreidde zich snel over de hele Verenigde Staten. Een jaar later werd de sport gepromoot door de YMCA (Young Men's Christian Association) en werd basketbal ook buiten de Verenigde Staten en Canada steeds bekender. Twee jaar later werd basketbalspel internationaal geïntroduceerd door de YMCA-beweging. James Naismith bleef hierna nauw betrokken bij de ontwikkeling en popularisering van de sport.
In 1892 was de sport op school al zo populair dat er, onder de titel “A New Game”, over werd geschreven in het campuskrantje. Sommigen opperden het spel voortaan Naismith-bal te noemen, maar dat vond de Canadees geen goed idee. In 1898 verkaste hij naar de Universiteit van Kansas, waar het basketbalspel ook aansloeg en een competitie werd opgezet met andere onderwijsinstellingen.
Uiteindelijk veroverde basketbal de hele wereld. In 1936 maakte de sport in Berlijn zijn olympische debuut. Naismith was als eregast aanwezig en gooide de bal in het veld om zo de wedstrijd te beginnen.
Basketbal in Nederland
Sinds de jaren '30 van de vorige eeuw wordt basketbal ook in Nederland gespeeld. In 1926 kwam basketbal over van Amerika naar Nederland. De directeur van de Militaire Sportacademie in Utrecht had in Amerika basketbal gezien en wilde dat spel graag op de academie laten spelen. De eerste jaren werd er alleen in competitie gebasketbald in Amsterdam. Na de Tweede Wereldoorlog werd de ‘Amsterdamse Basketball Bond’ opgericht. Deze bond had toen ongeveer vijfhonderd leden.
Lees ook: Complete gids volleybal inslaan
Basketbal voor Ieder Wat Wils
Basketbal is een sport die op verschillende niveaus beoefend kan worden. Zo zijn er bijvoorbeeld studentenbasketbalverenigingen waarbij naast een feestje ook serieus aan basketbal wordt gedaan. Er is sprake van een goede mix tussen prestatie en gezelligheid.
Bij het Sports Center is het mogelijk om op verschillende niveau's te basketballen. Er zijn competitiespelende heren- en damesteams op zowel landelijk als regionaal niveau. Daarnaast is er ook nog een beginnersteam. Kortom, voor ieder wat wils!
De Basisprincipes van het Basketbalspel
Basketbal is een wedstrijdsport die in 1891 door James Naismith in Springfield, Massachusetts (Verenigde Staten) werd uitgevonden. Oorspronkelijk was het een Amerikaanse mannensport. Het huidige basketbal wordt op elk continent door zowel mannen als vrouwen beoefend. Twee teams van elk vijf aan het spel deelnemende spelers en een aantal wisselspelers komen tegen elkaar uit.
Het doel van het spel is de bal te veroveren en deze door een ijzeren ring - de basket - te werpen en te verhinderen dat de tegenstander hetzelfde doet. De basket heeft een doorsnede van 45,0 cm, hangt op een hoogte van 3,048 meter (10 feet) bevestigd aan een backboard en is voorzien van een net. Aan elk van de korte zijden van het rechthoekig basketbalveld bevindt zich een basket.
Basketbal wordt zowel binnen als buiten (het zogenaamde streetbasketball of streetball) beoefend. Binnen is de ondergrond doorgaans van hardhout of kunststof en buiten wordt op asfalt gespeeld. Internationale basketbalwedstrijden worden volgens de officiële regels van de FIBA gespeeld. De NBA heeft hier echter sinds jaar en dag een grote invloed op en neemt vaak het voortouw in spelregelwijzigingen, die later door de FIBA.
Lees ook: Jouw gids om lid te worden van de KNVB
Het Spelverloop
In aanvallend opzicht wordt basketbal gespeeld door de bal op de grond te doen stuiten (stilstaand, dan wel dribbelend lopend met de bal) of door deze aan een medestander toe te spelen, te passen. Binnen de door de schotklok toegestane tijd van 24 seconden moet een scoringspoging worden ondernomen. Dat wil zeggen dat de bal binnen een bepaalde tijd de basket moet raken. De schotklok, die de duur van een aanval beperkt, is ingesteld om tegemoet te komen aan de snelheid en daarmee aan de aantrekkelijkheid van het basketbalspel.
In het moderne basketbal wordt, afhankelijk van de afstand van waarop wordt geschoten, met een goal twee of drie punten gescoord (de zogenaamde twee- en driepunters). Een vrije worp levert één punt op. Het team dat aan het einde van een 4 x 10 minuten (FIBA) of 4 x 12 minuten (NBA) durende basketbalwedstrijd de meeste punten heeft gescoord wint. In het geval van een gelijkspel wordt de wedstrijd in één of meer verlengingen van vijf minuten (zowel FIBA als NBA) beslist. Het scoreverloop en andere belangrijke wedstrijdgegevens worden bijgehouden op het wedstrijdblad.
Verdediging en Balverlies
Het verdedigende team probeert het aanvallende team van scoren te weerhouden en poogt zelf de bal te bemachtigen. Een aantal strategieën wordt toegepast om de tegenstander de bal te doen verliezen. Wanneer een aanvallend team het balbezit uit handen geeft, is er sprake van een turnover. Balverlies kan worden geleden als gevolg van een steal van een tegenstander, wanneer een speler met de bal buiten het speelveld geraakt of een loopfout begaat, wanneer hij een aanvallende fout begaat, als een schot door een tegenstander wordt geblokt of wanneer de bal na een mislukte doelpoging door de tegenstander via een defensieve rebound wordt bemachtigd. Wanneer een speler de bal aan een scorende medespeler toespeelt, die daarop een doelpoging kan doen, spreekt men van een assist.
Fouten en Sancties
Bepaald fysiek contact, met name wanneer hier voordeel mee wordt behaald, wordt bestraft met een persoonlijke fout; onsportief gedrag wordt bestraft met een onsportieve fout. Commentaar op de scheidsrechters of technische staf kan een technische fout opleveren. Wanneer een speler een voor de wedstrijd bepaald aantal fouten begaat, wordt hij van het spel uitgesloten. In de FIBA wordt een speler na vijf fouten uitgesloten, in de NBA na zes fouten.
Het Basketbalveld
In basketbal heet het speelveld een basketbalveld. Het bestaat uit een rechthoekig oppervlak met aan beide korte kanten een basket. In het professioneel basketbal, met name wanneer het binnen wordt gespeeld, is de ondergrond van hardhout, meestal van eiken. Wanneer basketbal buiten wordt gespeeld, is er meestal sprake van een asfalt ondergrond.
Basketbalvelden hebben verschillende afmetingen. In de NBA is een veld 94 feet lang en 50 feet breed, een FIBA-veld is met 28x15 meter kleiner (vanaf 26x14 meter kan een veld ook goedgekeurd worden). De basket hangt altijd op een hoogte van 3,05 meter (behalve in jeugdcompetities, waar de basket doorgaans op een hoogte van 2,60 meter hangt) en het middelpunt van de basket ligt op 1,575 m vanaf de achterlijn.
Het veld heeft twee zij- en achterlijnen, een middenlijn, een vrijeworplijn (op 5,80 meter van de achterlijn) en een driepuntlijn (op 6,75 m vanaf het middelpunt van de basket; tot 2010 was dat 6,25 m[1]). Verder wordt er nog een middencirkel (waar elk spel aanvangt met een sprongbal) en een zogenaamde bucket, het gebied direct om de basket, onderscheiden. De bucket is het gebied voor de basket, het is met lijnen aangegeven, 6 meter breed. Het is het gebied tussen de vrijeworplijn en de achterlijn en de cirkel om de vrijeworplijn. Tot 2010 was dit een trapeziumvorm, tegenwoordig is het een rechthoek[1]. De basket bevindt zich op 1,2 meter van de achterlijn. De basket heeft een diameter van 0,45 meter, het backboard is 1,80 meter breed en 1,05 meter hoog. De onderkant van het bord bevindt zich op een hoogte van 2,90 meter, de basket is op een hoogte van 3,05 meter, op bord bevestigd. De afstand van de driepuntlijn is in de geschiedenis van het spel meermalen gewijzigd; in NBA-wedstrijden bevindt de driepuntlijn zich verder van de basket dan bij internationale wedstrijden het geval is, namelijk 7,23 meter.
De Evolutie van de Basket, het Backboard en de Bal
De originele basket was een rieten perzikmand, die bevestigd was aan de achterwand van een gymzaal. Het type korf en de positie ervan waren echter onpraktisch en in 1897 werd het backboard geïntroduceerd. In 1914 werd de bodem uit de mand verwijderd, zodat de bal na een score door de mand heen kon vallen en niet na elke score de bal uit de mand gehaald hoefde te worden.
In 1921 werd de basket 60 cm van de muur geplaatst, om te voorkomen dat de muur als hulpmiddel gebruikt werd, in 1940 werd de basket nog eens 60 cm verder in het speelveld geplaatst, dit om meer beweging onder de basket mogelijk te maken.
De originele bal had een omtrek van 81 cm, in 1931 werd dit 79 cm en in 1935 mat een basketbal tussen de 74,9 en 76,8 cm. De omtrek van het backboard is 1,80 bij 1,05 m het zwarte/rode/oranje of groene vierkant zit precies in het midden van het board deze is 0,55 bij 0,50 m.
De Basketbalbal: Van Voetbal tot Moderne Technologie
De basketbalbal is een belangrijk onderdeel van de sport die we vandaag de dag kennen als basketbal. Het heeft een lange en interessante geschiedenis, die teruggaat tot de vroege dagen van de sport.
In het begin gebruikte Naismith een voetbal als de eerste basketbal. Naismith’s voetbal werd al snel vervangen door een speciaal ontworpen basketbal. De eerste basketbal werd gemaakt van bruin leer en had een leren buitenlaag met een opgeblazen binnenbal. Deze bal was vrij groot en had een diameter van ongeveer 30 centimeter.
In de jaren 1920 en 1930 begonnen fabrikanten genaamd Spalding en Wilson de basketbalballen te verbeteren. In de jaren 1950 en 1960 begonnen fabrikanten vernieuwende ontwerpen te introduceren om de speelbaarheid van de bal te verbeteren. De traditionele leren buitenlaag werd vervangen door synthetische materialen zoals vinyl en kunststof.
De moderne basketbalbal zoals we die vandaag de dag kennen, heeft verschillende verbeteringen ondergaan om te voldoen aan de behoeften van professionele spelers en het snelle tempo van het moderne basketbal. Moderne basketbalballen zijn gemaakt van een combinatie van synthetische materialen zoals leer, rubber en kunststof. Moderne basketbalballen hebben ook nieuwe technologieën toegevoegd om beter te kunnen spelen. Sommige ballen hebben bijvoorbeeld ingebouwde luchtkussens om de balcontrole te vergroten en de impact op de handen van de spelers te verminderen.
Er zijn 4 maten ballen:
- Maat 4 (kleinste maat): wordt gebruikt door kinderen jonger dan 8 jaar.
- Maat 5: wordt gebruikt door kinderen t/m 12 jaar.
- Maat 6: wordt gebruikt door iedereen vanaf 13 jaar.
- Maat 7 (grootste maat): wordt alleen gebruikt door jongens/mannen vanaf 15 jaar.
Regelaanpassingen door de Jaren Heen
De originele regelgeving van Naismith vermeldde niet het aantal spelers dat op het speelveld werd toegestaan. In 1900 werd een aantal van vijf spelers standaard, waarbij een speler steeds gewisseld mocht worden, behalve als hij 5 fouten maakte. Vanaf 1921 mocht een speler tweemaal gewisseld worden en in 1934 driemaal. In 1945 verdween de limiet op het aantal keer dat een speler gewisseld mocht worden. Coachen gedurende een wedstrijd was verboden, maar werd in 1949 gedurende time-outs toegestaan. Initieel werd een speler na twee fouten van het spel uitgesloten, in 1911 en 1945 veranderde dit in respectievelijk vier en vijf fouten.
Schotklok en Tijdslimieten
De eerste tijdslimiet werd ingesteld in 1933, waarbij een team verplicht werd binnen een tiental seconden nadat balbezit verkregen was over de middenlijn te geraken. Deze regel werd tot 2000 in stand gehouden, waarna deze door de FIBA tot acht seconden werd gereduceerd, de NBA volgde een jaar later. De drie-secondenregel, die aanvallende spelers verbiedt om langer dan drie seconden in de bucket te verblijven, werd in 1936 ingesteld.
De schotklok werd in 1954 in de NBA geïntroduceerd, om tegemoet te komen aan de snelheid van het spel. Een team werd verplicht binnen 24 seconden na verkregen balbezit een doelpoging ondernomen te hebben, waarbij de ring van de basket wordt geraakt. Wanneer dit gebeurt, of wanneer de tegenstander de bal bemachtigt, wordt de schotklok gereset. In 1956 stelde de FIBA een soortgelijke 30-secondenregel in, waarbij de schotklok na een doelpoging gereset werd. De FIBA definieerde de term doelpoging minder strikt dan de NBA. De FIBA ging in 2000 over op de 24-secondenregel en adopteerde de strengere definitie van een schotpoging, waarbij de bal de ring van de basket dient te raken, van de NBA.
Fouten, Vrije Worpen en Overtredingen
Dribbelen, het al lopend de bal op de grond doen stuiten, hoorde niet tot het originele basketbal en werd pas in 1901 geïntroduceerd. Destijds mocht een speler de bal slechts een keer stuiten en mocht bovendien niet schieten nadat hij dit gedaan had. In 1909 mocht een speler de bal, in stilstand, meer dan eens stuiten en bovendien een doelpoging ondernemen nadat hij dit gedaan had.
Lopen met de bal wordt sinds 1900 niet meer als een fout, maar als een overtreding aangemerkt, wat inhoudt dat als straf het balbezit naar de tegenstander gaat. De bal met de vuist slaan werd ook een overtreding. Vanaf 1930 werd het spel stilgelegd en hervat met een sprongbal, wanneer een verdedigde speler in balbezit, de bal meer dan vijf seconden aan het spel onttrok. Sindsdien geldt dit als een overtreding.
De vrije worp werd al snel na de uitvinding van basketbal geïntroduceerd. In 1895 werd de vrijeworplijn op 4,6 meter afstand van de basket vastgesteld, deze had zich tot dat moment op 6,1 meter van de basket bevonden. Vanaf 1924 moeten spelers tegen wie een fout wordt begaan zelf hun vrije worpen nemen.
Scoren en Veldmarkeringen
Oorspronkelijk werd alleen het aantal scores bijgehouden, zonder hieraan een weging mee te geven. Toen de vrije worp geïntroduceerd werd, was deze gelijk aan een velddoelpunt. In 1896 werd aan een velddoelpunt twee punten toegekend en aan een vrijeworp een punt. De American Basketball Associaton (ABA) introduceerde met haar oprichting in 1967 de driepunter, een velddoelpunt gescoord van achter de driepuntlijn. De FIBA introduceerde de driepuntlijn in 1984 op 6,25 meter vanaf het midden van de basket.
Basketbal Vandaag de Dag
Basketbal is meer dan alleen een sport; het is een wereldwijd fenomeen dat mensen van alle leeftijden en achtergronden samenbrengt. Van de straten tot de professionele competities, basketbal blijft evolueren en inspireren. Het is een snelle, leuke, uitdagende en gezellige sport.
De NBA: Het Hoogtepunt van Professioneel Basketbal
Basketbal is uitgevonden in Amerika. Het is daar dan ook een erg populaire sport samen met honkbal, American football en ijshockey, populairder dan bijvoorbeeld voetbal. Zo hebben bijna alle high schools (middelbare scholen) en universiteiten hun eigen basketbalteams, die elk jaar in maart voor tienduizenden toeschouwers de finales van hun schoolcompetitie spelen. De beste basketballers van de wereld spelen in de Amerikaanse profcompetitie: de NBA. De letters NBA staan voor National Basketball Association. De profs verdienen miljoenen dollars. Spelers als Stephen Curry, James Harden, Kevin Durant en LeBron James zelfs meer dan dertig miljoen per seizoen. In de NBA zijn ook veel goede basketballers actief die niet uit Amerika komen. Een van de allergrootste talenten heet Luka Doncic en is afkomstig uit Slovenië. Hij speelt bij de Dallas Mavericks.
De hoogste basketbalafdeling in de Verenigde Staten is de NBA, de National Basketball Association. Deze NBA bestaat uit twee Conferences (de Eastern en de Western Conference), die vervolgens weer zijn opgedeeld in drie divisions van ieder vijf teams. Alle teams spelen tegen elkaar, maar de division-genoten speler vaker tegen elkaar dan conference-genoten. Wie precies hoe vaak tegen wie speelt, wordt bepaald door een enorm ingewikkelde formule, waardoor het schema er voor leken vaak puur willekeurig uitziet. De grote afstanden tussen de steden zorgen er overigens voor dat een team vaak meer dan vijf uitwedstrijden achter elkaar speelt.
Het reguliere seizoen telt 82 wedstrijden, van oktober tot april, waarna 16 teams zich kwalificeren voor de play-offs en er door middel van een knock-out-systeem de kampioen bepaald wordt. Ten slotte heb je nog een competitie met collegeteams, waar universiteiten en hogescholen aan deelnemen. Collegebasketbal is redelijk groot en er worden vaak spelers uit de college league gescout voor NBA-teams. Ieder jaar in juni, na het reguliere NBA-seizoen, vindt de draft plaats. Daarin worden de beste spelers uit de college leagues en enkele buitenlandse spelers op een lijst gezet, waarvan de NBA-teams één voor één een speler mogen kiezen. De keuzevolgorde wordt bepaald door de eindstand van het afgelopen seizoen, waarbij de slechtst presterende teams als eerste een speler mogen kiezen - tenzij deze clubs hun ‘draft picks’ verhandeld hebben. Door deze manier van draften en het instellen van een maximumsalaris (‘salary cap’) blijven teams in de NBA aan elkaar gewaagd, waardoor de competitie genivelleerd wordt.
Posities en Strategieën
De verschillende veldspelers nemen verschillende strategische posities in; de center en power-forward in de nabijheid van de basket, de small-forward en shooting-guard rond de driepuntlijn en de point-guard brengt de bal van de ene naar de andere zijde van het speelveld, om deze aan een van zijn medespelers toe te spelen. Daarmee proberen zij hun veld zo goed mogelijk te verdedigen.
De center (hieraan wordt gerefereerd als de 'nummer vijf'-positie) is doorgaans de langste speler van een basketbalteam, zijn lengte gaat vaak gepaard met een aanzienlijk gewicht en kracht. Een gemiddelde NBA-center is langer dan 2,08 meter. De traditionele rol van de center is om in de buurt van de basket te scoren en de tegenstander hiervan te weerhouden. Een center die lengte combineert met atletisch vermogen en technische vaardigheden kan van een onovertroffen toegevoegde waarde voor een team zijn. Er bestaat enige controverse over wat nu een 'echte center' is, vaak woedt de discussie of iemand nu een center of een power forward is.
De power-forward (de 'nummer vier'-positie) deelt in zijn rol bepaalde taken met de center. De power-forward speelt in aanvallend opzicht met zijn rug naar de basket. In verdedigend opzicht speelt hij in een zoneverdediging, of tegen de power-forward van de tegenpartij in een man-tot-man verdediging. Een typische power-forward is een van de langste spelers op het veld, niet zo lang als de center, maar vaak steviger gebouwd. Een power-forward wordt verwacht rebounds te pakken en scoort de meeste van zijn punten binnen een tweetal meters van de basket, eerder dan via afstandsschoten. De power-forward vormt een indrukwekkende verschijning op het veld, maar het is de center die de meeste schoten blokt en de meer intimiderende rol op zich neemt. In de NBA is een gemiddelde power-forward 2,03-2,12 meter lang en weegt 100-120 kg. Vaak neemt de power-forward in bepaalde spelsituaties de rol van center op zich, in het bijzonder wanneer het een team ontbreekt aan een langere speler.
De small forward (de 'nummer drie'-positie) is doorgaans ietwat minder lang, minder zwaar en sneller en atletischer dan de.
Terminologie en Speelwijze
Bij basketbalwedstrijden bestaat heel wat terminologie om een aanval te beschrijven. Wanneer uit een pass in één volgende beweging een score volgt, wordt dit een assist genoemd. Het scoren zelf kan op verschillende manieren gebeuren. Een jump-shot is een normaal schot vanuit een sprong vanuit het veld. Wanneer een speler op de basket af loopt, rondt hij de aanval af met een lay-up, waarbij de bal als het ware in de basket gelegd wordt of een dunk. Deze laatste is een van de moeilijkste technieken binnen de sport: een ultiem teken van kracht. Ten slotte is er nog de post-move, die meestal wordt uitgevoerd door de sterke en lange spelers. Deze wordt aangespeeld met de rug naar de basket, draait weg en gooit de bal over zijn verdediger door de mand.
Wanneer de aanvaller mist, volgt een rebound, die zowel door het aanvallende als door het verdedigende team gewonnen kan worden. Over het algemeen wordt circa tachtig procent van de rebounds door het verdedigende team gewonnen, waardoor het maken van aanvalsrebounds een belangrijke manier is om het verschil te maken in een wedstrijd. De snelheid van de sport maakt een wedstrijd conditioneel zwaar.
tags: #wanneer #is #basketbal #uitgevonden