Volleybal is een dynamische en spannende sport die wereldwijd wordt beoefend. Om een wedstrijd eerlijk en sportief te laten verlopen, zijn spelregels onmisbaar. Hoewel niet iedereen alle regels tot in detail hoeft te kennen, is een basiskennis essentieel voor spelers, trainers, coaches, ouders en toeschouwers. Dit artikel biedt een overzicht van de actuele spelregels in het volleybal, met speciale aandacht voor de regels die gelden in de beslissende 5e set.
Basisprincipes van Volleybal
Voordat we ingaan op de specifieke regels van de 5e set, is het belangrijk om de basisprincipes van volleybal te begrijpen:
- Speelveld: Het speelveld is verdeeld in twee gelijke helften door een net. Het veld meet 9 bij 18 meter.
- Teams: Elk team bestaat uit zes spelers.
- Doel: Het doel is om de bal op de grond te laten komen in het veld van de tegenstander, of om een fout van de tegenstander te forceren.
- Puntentelling: Er wordt gespeeld met het Rally Point Systeem, waarbij elke rally resulteert in een punt. Een set wordt gewonnen door het team dat als eerste 25 punten behaalt, met een verschil van minimaal twee punten. Bij een stand van 24-24 wordt doorgespeeld tot er een verschil van twee punten is.
- Sets: Een wedstrijd bestaat meestal uit 4 sets. Bij een 2-2 stand wordt een beslissende set tot 15 punten gespeeld. Op hogere niveaus wordt vaak het best-of-five principe gehanteerd.
- Service: Het spel begint met een service vanachter de achterlijn.
De Beslissende 5e Set: Wat Maakt Het Anders?
Wanneer een volleybalwedstrijd in een gelijkspel eindigt (2-2 in een best-of-five format), wordt een beslissende 5e set gespeeld. Deze set heeft een aantal specifieke regels die afwijken van de reguliere sets:
- Aantal Punten: De 5e set wordt gespeeld tot 15 punten, met een verschil van minimaal twee punten. Dit betekent dat bij een stand van 14-14 wordt doorgespeeld tot een van de teams een voorsprong van twee punten heeft.
- Wisseling van Speelhelft: Zodra een van de teams 8 punten heeft bereikt, wisselen de teams van speelhelft. Dit zorgt ervoor dat beide teams een eerlijke kans hebben, ongeacht eventuele voordelen van een bepaalde kant van het veld (bijvoorbeeld door zonlicht of wind).
- Eerste Keuze: Bij een eventuele 5e set heeft de aanvoerder van het thuisspelende team het recht om als eerste te kiezen (opslag of veld).
Recente Regelwijzigingen en Verduidelijkingen
Om het spel aantrekkelijker en eerlijker te maken, zijn er de afgelopen jaren diverse regelwijzigingen en verduidelijkingen doorgevoerd. Hieronder een overzicht van enkele belangrijke wijzigingen:
- Geen Toss Meer: De aanvoerder van het uitspelende team heeft de eerste keuze (opslag of veld).
- Inspelen met Wedstrijdshirts: Tijdens het inspelen aan het net mogen de inspeelshirts aanblijven.
- Flexibelere Plaatsing op de Bank: De coach, assistenten en verzorgers hebben geen vaste plaatsen meer op de bank. Ze mogen overal zitten en zelfs staan. Alleen als er een 2e scheidsrechter bij de wedstrijd aanwezig is, is de coach verplicht opstellingsbriefjes te gebruiken.
- Mini's Betrekken bij het Eerste Team: Er mogen twee mini's bij het team aanwezig zijn.
- Vereenvoudigde Tekens van de Scheidsrechter: Vanaf de 1e klasse en lager is de scheidsrechter niet meer verplicht om na elke rally alle tekens te geven: het speelveld aanwijzen van het team dat de volgende service uitvoert is voldoende.
- Serveren met Voet in het Veld: Op lagere niveaus mag je met één voet in het veld serveren als de vrije ruimte achter het speelveld minder dan 2 meter is.
- Schermen bij Service Niet Toegestaan: Spelers van het serverende team moeten tenminste een armlengte van elkaar af staan en achterspelers mogen niet in de ‘vrij zicht’-ruimte van de voorspelers gaan staan.
- Raak het Veld van de Tegenstander Niet: Het raken van het veld van de tegenstander in een actie met de bal wordt afgefloten, voor alle lichaamsdelen.
- Bal Buiten Antennes is Uit: Zodra de bal buiten de antennes het net passeert, is de bal uit, ook wanneer dit na het eerste balcontact geweest is. Uitzondering: in de Topdivisie geldt deze regel niet.
- Time-out Flexibiliteit: Een time-out duurt maximaal 30 seconden. Tijdens de TO mag het hele veld gebruikt worden.
- Route Na Set Vereenvoudigd: Na het laatste fluitsignaal van een set hoeven teams niet meer via de achterlijn naar de andere speelhelft lopen.
- Inspelen Tijdens Pauze: Tijdens de pauze tussen de sets mogen de wisselspelers inspelen in het veld, mits dit niet hinderlijk is.
- Duur Pauze Tussen Sets: De pauze tussen sets duurt maximaal drie minuten.
- Wisselbeleid: Ongeacht het aantal wisselspelers heeft ieder team altijd recht op zes wissels per set. Een wisselspeler mag meerdere keren gewisseld worden voor een veldspeler. Uitzondering: Voor de A-, B- en C-jeugdklassen blijft de huidige wisselregel van toepassing.
- Libero Wisselzone: De wisselzone van de libero wordt vrijgegeven, daarvoor mag nu de gehele achterlijn en zijlijn gebruikt worden.
- Libero als Veldspeler: Een libero mag uitsluitend veldspeler worden als het team onvolledig verklaard zou worden door blessure(s).
- Aanval na Bovenhandse Pass Libero: Een aanvaller mag een bal die door de libero vanuit de voorzone bovenhands is gespeeld niet aanvallen als de bal in zijn geheel nog boven de netrand is.
Specifieke Situaties en Uitzonderingen
Naast de algemene regels en recente wijzigingen, zijn er ook enkele specifieke situaties en uitzonderingen die van belang kunnen zijn:
Lees ook: Alles over Vrije Ruimte Volleybal
- Dubbel Speelrecht: Het dubbel speelrecht is toegestaan voor één team van een andere vereniging, niet langer voor de gehele vereniging. Het horizontaal invallen is toegestaan voor elk niveau, waar dit voorheen alleen toegestaan was voor 2e klasse en lager.
- Aantal te Spelen Sets: Voor de Topdivisie en lager zijn er enkele uitzonderingen die duidelijk worden aangegeven.
- Spelregels per Niveau: De Nederlandse Eredivisie blijft spelen met alle internationaal (verplicht) geldende spelregels. Voor de Topdivisie t/m de regioklassen worden de regels aangepast.
Tips voor Spelers en Coaches in de 5e Set
De 5e set is vaak een zenuwslopende aangelegenheid, waarbij de druk hoog is. Hier zijn enkele tips voor spelers en coaches om succesvol te zijn in deze cruciale set:
- Blijf Kalm: Probeer de spanning te beheersen en gefocust te blijven op het spel.
- Communiceer: Goede communicatie tussen de spelers is essentieel om effectief te kunnen verdedigen en aanvallen.
- Varieer in Aanval: Probeer de tegenstander te verrassen met verschillende aanvalsvarianten.
- Maak Gebruik van Time-outs: Een time-out kan gebruikt worden om de vaart uit het spel van de tegenstander te halen, of om aanwijzingen aan de eigen spelers te geven.
- Vertrouw op je Team: Elke speler heeft een belangrijke rol in het team. Vertrouw op elkaars kwaliteiten en werk samen naar de overwinning.
Volleybalmasterz.nl: Spelregels Leren op een Leuke Manier
Voor wie de spelregels beter wil leren kennen, is Volleybalmasterz.nl een uitstekende bron. Dit project biedt in begrijpelijke taal uitleg over alle spelregels. Ook kun je door middel van oefentoetsen je kennis testen en je spelregelbewijs halen.
"Minder Regels, Meer Spelplezier"
De Nevobo is voortdurend bezig met het verbeteren van de spelregels om het spelplezier te verhogen. In het kader van het project "Minder Regels, Meer Spelplezier" kunnen spelers, trainers en officials suggesties geven voor regelwijzigingen. Deze suggesties worden uitgebreid behandeld, getest en mogelijk ingevoerd.
Lees ook: Complete gids voor beachvolleybal
Lees ook: Alles over volleybalregels