Binnen de volleybalsport is een veilige en respectvolle omgeving essentieel. Grensoverschrijdend gedrag, in welke vorm dan ook, is onacceptabel. Dit artikel beschrijft de gedragsregels en maatregelen die volleybalverenigingen, zoals Spirit Volleybal en Volley2b, hanteren om een positief sportklimaat te waarborgen. Het is gebaseerd op informatie verstrekt door gebruikers en aangevuld met algemene kennis over het onderwerp.
Inleiding: Veiligheid en Plezier voor Iedereen
Volleybal moet een sport zijn waar iedereen met plezier aan kan deelnemen, of het nu als speler, trainer, coach of toeschouwer is. Een veilig sportklimaat is echter niet vanzelfsprekend en vereist constante aandacht en inspanning. Verenigingen streven ernaar duidelijkheid te scheppen over wat een veilig klimaat inhoudt en hoe dit wordt gehandhaafd. Dit gebeurt door het opstellen van gedragsregels, het aannemen van een aannamebeleid voor vrijwilligers en het aanstellen van vertrouwenscontactpersonen.
Wat is Grensoverschrijdend Gedrag?
Grensoverschrijdend gedrag omvat alle vormen van omgang die door de persoon die het ondergaat als gedwongen en/of ongewenst worden ervaren. Dit kan zich uiten in een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende, sociaal onveilige of kwetsende situatie. Het is belangrijk te benadrukken dat de ervaring van de sporter leidend is. Wanneer een sporter aangeeft ongewenst gedrag te ervaren, moet dit uiterst serieus genomen worden.
Vormen van grensoverschrijdend gedrag:
- Seksuele intimidatie: Elke vorm van ongewenst verbaal, non-verbaal of fysiek gedrag met een seksuele connotatie dat als doel of gevolg heeft dat de waardigheid van de persoon wordt aangetast. Dit kan variëren van ongewenste opmerkingen tot aanranding en verkrachting.
- Pesten: Alle vormen van intimiderend gedrag met een structureel/herhalend karakter waarbij één of meer personen proberen een andere persoon fysiek, verbaal of psychologisch schade toe te brengen, waarbij de andere persoon zich niet kan verdedigen tegen dit gedrag. Ook digitaal pesten valt hieronder.
- Bedreigen: Pesten, discriminatie en/of belediging wordt bedreigen wanneer de andere persoon er bang van wordt en het een gevoel van onveiligheid veroorzaakt. In tegenstelling tot pesten is bedreiging wél strafbaar.
- Discriminatie: Het ongelijk behandelen en achterstellen van mensen op basis van kenmerken die er niet toe doen in een situatie. Er zijn diverse gronden van discriminatie, waaronder leeftijd, seksuele gerichtheid, godsdienst, etniciteit, geslacht, nationaliteit, handicap, politieke overtuiging, burgerlijke staat, soort contract en arbeidsduur.
- Mishandeling: Het buiten de spel- en/of wedstrijdsituatie gebruiken van niet functioneel fysiek of psychisch geweld.
- Belediging: Verbaal, via gezichtsuitdrukking of met gebaren plaatsvinden. Het wordt ernstige belediging als het gaat om het opzettelijk aanranden van iemands eer of goede naam, op beledigende wijze, onafhankelijk van de juistheid van de betichting.
Bijzondere Aandachtspunten
Binnen de volleybalsport zijn er bepaalde situaties en groepen die extra aandacht vereisen om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen:
- Machtsverschillen: In verhoudingen met machtsverschillen, zoals tussen trainer en sporter, is het risico op seksuele intimidatie groter. Het is belangrijk om duidelijke afspraken te maken over hoe mensen in dergelijke gevallen met elkaar omgaan.
- Homoseksuele sporters: Zij kunnen het slachtoffer worden van seksueel intimiderende opmerkingen of gedragingen die tevens als discriminatie dienen.
- Jonge sporters: Zij herkennen seksueel gedrag niet snel als misbruik en hebben minder mogelijkheden tot verweer.
- Ambitieuze en talentvolle sporters: De afhankelijkheid van een trainer of coach kan groter zijn, waardoor het stellen van eigen grenzen lastiger wordt.
- Vrouwelijke sporters: Zij zijn vaker het slachtoffer van seksuele intimidatie, vooral als zij in de betreffende tak van sport veruit in de minderheid zijn.
- Verstandelijk beperkte sporters: Het machtsverschil kan dermate groot zijn dat de drempel naar ongewenste intimiteiten lager is.
De Rol van Vertrouwenscontactpersonen (VCP)
De vertrouwenscontactpersoon (VCP) is het eerste aanspreekpunt binnen de sportvereniging of sportbond als het gaat om grensoverschrijdend gedrag. De VCP fungeert als eerste opvang voor leden met een klacht of vraag, biedt een luisterend oor, geeft raad en verwijst door voor geschikte hulp.
Lees ook: Volleybal: Alles over winnen
Taken van de VCP:
- Eerste opvang van betrokkenen bij een incident.
- Ondersteuning, begeleiding en advisering om het probleem bespreekbaar en hanteerbaar te maken.
- Doorverwijzen voor eventuele vervolgstappen.
- Gevraagd en ongevraagd adviseren van het bestuur ten aanzien van het beleid op het terrein van ongewenst gedrag en het voorkomen hiervan.
- Preventief te werk gaan.
- Zorgen voor vertrouwelijke documentatie en archivering.
De VCP is verantwoording schuldig aan de contactpersoon binnen het bestuur en is verplicht een melding te maken bij het bestuur, al dan niet anoniem, in overeenstemming met de betrokkene.
Gedragsregels: Afspraken voor een Veilige Omgeving
Om een veilige en respectvolle omgeving te creëren, is het essentieel dat alle leden, vrijwilligers, trainers, coaches en toeschouwers zich aan bepaalde gedragsregels houden. Deze regels zijn bedoeld om duidelijkheid te scheppen over wat wel en niet acceptabel is binnen de vereniging.
Algemene Gedragsregels:
- Gedraag je correct en sportief, volgens de normale maatschappelijke regels.
- Toon respect voor teamgenoten, trainers, scheidsrechters, tegenstanders, bestuursleden en publiek.
- Geef het goede voorbeeld aan andere verenigingsleden.
- Gebruik geen verbaal geweld in de sociale media.
- Gebruik geen alcohol, drugs of medicijnen die je rijvaardigheid negatief beïnvloeden als je deelneemt aan het verkeer.
- Respecteer afspraken.
- Blijf van andermans spullen af.
- Discrimineer, scheld, pest of kwets anderen niet.
- Gebruik geen grof taalgebruik.
- Respecteer materialen en houd de zaal en kleedruimtes schoon.
- Maak geen foto's/filmpjes in kleedkamers en toiletruimtes.
- Raak (buiten de normale sportbeoefening) niemand tegen zijn of haar wil aan.
- Drink geen alcohol tijdens de wedstrijd en wees matig in het gebruik.
- Roken en vapen in de sporthallen is verboden.
Specifieke Gedragsregels voor Trainers en Coaches:
- Bevorder de naleving van de gedragsregels door zelf het goede voorbeeld te geven.
- Treed handelend op bij wangedrag van een speler.
- Zorg voor een veilige en stimulerende trainingsomgeving.
- Wees van onbesproken gedrag.
Gedragsregels voor Leden tijdens Trainingen:
- Bezoek geplande trainingen zoveel mogelijk.
- Meld je tijdig af indien je verhinderd bent.
- Draag geschikte sportkleding.
- Wees op tijd in de sportzaal en help mee bij het opzetten en afbreken van het speelveld.
- Licht de trainer vooraf in over eventuele kwetsuren.
- Volg de aanwijzingen van de trainer op.
Gedragsregels voor Leden tijdens Wedstrijden:
- Geef een afmelding voor een wedstrijd zo vroeg mogelijk door.
- Wees op tijd bij de sporthal, correct gekleed.
- Volg de aanwijzingen van de coach op.
- Accepteer fouten van je medespelers en de beslissingen van de scheidsrechter en coach.
- Toon maximale inzet, sportiviteit en teamgeest.
- Geef geen kritiek op tegenspelers, scheidsrechters, tellers of publiek.
Gedragsregels voor Ouders/Verzorgers:
- Zorg ervoor dat uw kind zoveel mogelijk en op tijd aanwezig is voor de trainingen en wedstrijden.
- Vraag uw kind om altijd zijn/haar best te doen, maar vooral plezier te beleven aan het volleybal en clubgebeuren.
- Onthoud u van het geven van technische en tactische aanwijzingen.
- Moedig positief aan.
- Spreek met de trainer/coach of jeugdcommissie indien u niet akkoord bent met bepaalde zaken.
- Stel de jeugdcommissie tijdig op de hoogte omtrent bijzondere omstandigheden die mogelijk van invloed kunnen zijn op het functioneren in groepsverband van uw kind.
Sancties bij Overtreding van de Gedragsregels
Het overtreden van de gedragsregels kan leiden tot sancties, afhankelijk van de ernst van de overtreding. Mogelijke sancties zijn:
- Een waarschuwing.
- Tijdelijke schorsing van trainingen en/of wedstrijden.
- Uitsluiting van verenigingsactiviteiten.
- Ontzegging van het lidmaatschap.
Bij ernstige overtredingen wordt de politie ingeschakeld.
Pesten: Een Gerichte Aanpak
Pesten is een ernstig probleem dat een gerichte aanpak vereist. Verenigingen kunnen een pestprotocol opstellen om het onderwerp bespreekbaar te maken en invulling te geven aan een pestbeleid.
Lees ook: Alles over zand sokken en volleybal
Kenmerken van pesten:
- Pesten gebeurt opzettelijk.
- Pesten is bedoeld om schade toe te brengen.
- Bij pesten is er altijd sprake van ongelijke machtsverhoudingen.
- Pesten gebeurt systematisch.
- Pesten houdt niet vanzelf op.
Aanpak van pesten:
- Vaststellen of de gepeste heeft geprobeerd het eerst samen met de pester op te lossen.
- Actief ingrijpen door de trainer/coach.
- Verhelderingsgesprek met de betrokken partijen.
- Contact zoeken met de ouders van de partijen.
- Een gesprek voeren met het hele team.
- Bij herhaling van pesterijen volgen sancties.
Begeleiding van de pester en de gepeste:
- Het probleem serieus nemen.
- Informeren hoe de gepeste zelf reageert.
- Het kind/de jongere voorbeelden aandragen hoe je op een andere manier zou kunnen reageren.
- Het gepeste kind vertellen/uitleggen waarom iemand pest.
- Praten over welke oplossing het kind/de jongere zelf zou willen/kunnen toepassen.
- Sterke kanten van het kind/de jongere benadrukken.
- Complimenteren als het kind op een betere manier om kan gaan met een moeilijke situatie.
- Praten met de ouders van het gepeste kind en met de ouders van de pester.
- Zoeken naar de reden van het pesten.
- Praten over wat het effect van zijn/haar gedrag op de gepeste kan zijn.
- Praten over de positieve kanten van de gepeste.
- Excuses aan laten bieden.
- Bestraffend optreden als er wel gepest wordt.
- Belonen van goed gedrag.
- Andere manieren van reageren aanbieden.
- Overleggen met het kind en de ouders welke vaardigheden eigen gemaakt moeten worden.
- Afspraken maken met de pester over gedragsveranderingen.
- Het kind/de jongere helpen zich aan regels en afspraken te houden.
Social Media Pesten:
Digitaal pesten kan op afstand, anoniem en non-stop gebeuren. Het is belangrijk om kinderen/jongeren te adviseren nooit te reageren op berichten van pesters en de afzender te blokkeren.
Lidmaatschap en Vrijwilligerswerk
Het volleybalplezier van leden is afhankelijk van de beschikbaarheid van vrijwilligers. Verenigingen verwachten dat iedereen een vrijwillige bijdrage levert aan minimaal één taak of activiteit binnen de vereniging.
Nieuwe leden worden gevraagd om de gedragsregels en verplichtingen te onderschrijven.
Lees ook: Alles over Vrije Ruimte Volleybal