De Eurojackpot KNVB Beker, vaak simpelweg de KNVB Beker genoemd, is meer dan alleen een voetbaltoernooi; het is een weerspiegeling van de Nederlandse voetbalcultuur, waarin zowel grote als kleine clubs strijden om de felbegeerde trofee. Het is een competitie vol verrassingen, kansen en de mogelijkheid om een ticket voor Europees voetbal te bemachtigen.
De Geschiedenis van de KNVB Beker
Het idee voor een nationaal bekertoernooi ontstond in de late 19e eeuw, geïnspireerd door de Engelse FA Cup. In 1894 werd een eerste poging ondernomen door Hak Holdert, een dagbladuitgever en ondernemer, om een dergelijk toernooi te organiseren. Echter, de animo was gering en het bleef bij een enkele wedstrijd tussen Haarlemsche Football Club en HFC Haarlem.
In 1898 werd een nieuwe poging gewaagd op initiatief van de Nederlandsche Voetbalbond (NVB), de voorloper van de KNVB. Ditmaal was het succesvoller en werd de eerste officiële KNVB Bekercompetitie georganiseerd in het seizoen 1898/1899. RAP Amsterdam versloeg H.V.V. na verlenging met 1-0 en werd zo de eerste bekerwinnaar van Nederland.
Ondanks de start, werd het bekertoernooi in de beginjaren niet altijd even serieus genomen. Het kwam zelfs voor dat de tweede elftallen van finalisten aantraden. Tussen 1899 en 1960 werd de bekerfinale maar liefst twintig keer niet gespeeld, soms door omstandigheden zoals de Tweede Wereldoorlog, maar vaak ook door gebrek aan interesse.
De 'Dennenappel'
De oorspronkelijke Holdert-beker raakte na verloop van tijd zoek. In 1946 werd een nieuwe beker aangeboden door de Algemene Nederlandse Voetbalvereniging De Zwaluwen. Deze zilveren beker, met zijn karakteristieke vorm, kreeg al snel de bijnaam 'de dennenappel'.
Lees ook: Compleet Overzicht EK Voetbal Kampioenen
In 1960 schreef de UEFA voor het eerst een toernooi uit voor nationale bekerwinnaars, de Europa Cup II. Dit zorgde voor een opleving van de interesse in het Nederlandse bekertoernooi. Vanaf dat moment kende elk voetbalseizoen een bekerfinale.
Traditie krijgt vorm
De KNVB worstelde in de jaren zeventig en tachtig met de vorm van het bekertoernooi en de locatie van de finale. Er werd geëxperimenteerd met deelname van amateurclubs, knock-outsysteem en poulesysteem. Ook de locatie van de finale wisselde. Nadat De Kuip in Rotterdam tussen 1972 en 1976 tot tevredenheid gastheer was geweest, werd er op aandringen van finalisten FC Twente en PEC Zwolle in 1977 uitgeweken naar Nijmegen. Daarna volgden andere plaatsen en zelfs een periode met een uit- en thuiswedstrijd.
Uiteindelijk werd in 1989 besloten om de bekerfinale exclusief in De Kuip te spelen. Samen met de vaste deelname van amateurclubs en het knock-outsysteem, kreeg het bekertoernooi eindelijk de allure die het verdiende.
Memorabele Momenten en Records
De KNVB Beker kent vele memorabele momenten en records. De (her)start in Rotterdam in 1989 was een succes, mede doordat Feyenoord zich tussen 1991 en 1995 vier keer voor de bekerfinale kwalificeerde.
Een memorabele eindstrijd was de finale tussen Ajax en sc Heerenveen in 1993. De Friezen gingen met 6-2 ten onder, maar de sfeer in en om het stadion markeerde het begin van de 'bekerfeesten'.
Lees ook: De Geschiedenis van het WK Voetbal
Records en Feiten
- Recordhouder: Ajax is recordhouder met 20 gewonnen bekerfinales.
- Meeste finales: Ajax speelde ook de meeste finales, namelijk 30.
- Doelpuntrijkste finale: De meest doelpuntrijke finale was Willem II tegen Groene Ster in 1944 (9-2).
- Snelste doelpunt: Het snelste doelpunt in een bekerfinale staat op naam van Romário (PSV), die in 1989 tegen FC Groningen na twee minuten scoorde.
- Amateurclubs in halve finale: Slechts drie amateurclubs bereikten de halve finale: IJsselmeervogels (1974/’75), VVSB (2015/’16) en Spakenburg (2022/’23).
Alle KNVB Beker Winnaars op een Rij
Door de jaren heen hebben verschillende clubs de KNVB Beker gewonnen. Hieronder een overzicht van alle winnaars:
- Ajax (20x): 1917, 1943, 1961, 1967, 1970, 1971, 1972, 1979, 1983, 1986, 1987, 1993, 1998, 1999, 2002, 2006, 2007, 2010, 2019, 2021
- Feyenoord (15x): 1930, 1935, 1965, 1969, 1980, 1984, 1991, 1992, 1994, 1995, 2008, 2016, 2018, 2023
- PSV (11x): 1950, 1974, 1976, 1988, 1989, 1990, 1996, 2005, 2012, 2022, 2024
- AZ Alkmaar (4x): 1978, 1981, 1982, 2013
- HVCV Quick (4x): 1909, 1910, 1911, 1916
- FC Twente (3x): 1977, 2001, 2011
- FC Utrecht (3x): 1985, 2003, 2004
- Sparta Rotterdam (3x): 1958, 1962, 1966
- Koninklijke HFC (3x): 1904, 1913, 1915
- ADO Den Haag (2x): 1968, 1975
- Roda JC Kerkrade (2x): 1997, 2000
- HBS (2x): 1901, 1908
- HFC Haarlem (2x): 1902, 1912
- VOC (2x): 1905, 1907
- DFC (2x): 1914, 1932
- Willem II (2x): 1944, 1963
- Vitesse (1x): 2017
- NAC Breda (1x): 1973
- PEC Zwolle (1x): 2014
- HVV (1x): 1903
- sc Heerenveen (1x): 2009
- RAP (1x): 1899
- VUC (1x): 1927
- VSV (1x): 1938
- FC Groningen (1x): 2015
- Velocitas Breda (1x): 1900
- DSV Concordia (1x): 1906
- CVV (1x): 1920
- VV Schoten (1x): 1921
- ZFC (1x): 1925
- T.S.V. Longa (1x): 1926
- WVV Wageningen (2x): 1939, 1948
- Quick Nijmegen (1x): 1949
- Fortuna '54 (2x): 1957, 1964
- DOS (1x): 1958
Clubs in de Schijnwerpers
Sommige clubs verdienen extra aandacht vanwege hun prestaties in de KNVB Beker:
- Ajax: De recordhouder met 20 titels, won de beker drie keer op rij van 1970 tot en met 1972.
- Feyenoord: Won de beker vier keer in vijf jaar tijd tussen 1991 en 1995.
- PSV: Won de beker drie keer op rij van 1988 tot en met 1990.
- H.V. & C.V. Quick: Won alle vier de finales waarin ze stonden, een unieke prestatie.
- Fortuna '54: Een club die niet meer bestaat, maar wel twee keer de beker won.
- Quick Nijmegen: Amateurclub die in 1949 de beker won.
De KNVB Beker Vandaag
De Eurojackpot KNVB Beker is nog steeds een belangrijk onderdeel van het Nederlandse voetbalseizoen. Het toernooi biedt kansen aan zowel prof- als amateurclubs en zorgt voor verrassende wedstrijden en memorabele momenten. De finale in De Kuip is een jaarlijks hoogtepunt waar voetbalfans naar uitkijken.
De Rol van Amateurclubs
De deelname van amateurclubs aan de KNVB Beker is een belangrijk aspect van het toernooi. Het geeft deze clubs de kans om zich te meten met profclubs en soms zelfs te stunten. De prestaties van IJsselmeervogels, VVSB en Spakenburg, die de halve finale bereikten, zijn hier mooie voorbeelden van.
Lees ook: Extreme weersomstandigheden en corona stoppen KNVB