De videoscheidsrechter, ook wel bekend als de Video Assistent Referee (VAR), is een hulpmiddel dat steeds vaker wordt ingezet in verschillende sporten om de arbitrage te ondersteunen bij het nemen van beslissingen. Hoewel de VAR vooral bekend is van het voetbal, rijst de vraag of en hoe deze technologie ook in andere sporten, zoals waterpolo, kan worden toegepast. Dit artikel geeft een overzicht van de huidige stand van zaken rondom de videoscheidsrechter in het algemeen, met een focus op de mogelijke toepassing binnen het waterpolo in Nederland, onder auspiciën van de KNVB.
De Video Assistent Referee (VAR) in het Voetbal: Een Overzicht
De VAR is een scheidsrechter die buiten het veld zit en de arbitrage kan ondersteunen bij het nemen van beslissingen tijdens de wedstrijd. Dit gebeurt met behulp van beelden van de aanwezige camera’s in het stadion. De VAR kan in vier specifieke situaties worden ingezet:
- Wel of geen doelpunt: Om te beoordelen of de bal daadwerkelijk de doellijn is gepasseerd en of er geen overtreding is gemaakt voorafgaand aan het doelpunt.
- Wel of geen strafschop: Om te beoordelen of er een duidelijke overtreding is gemaakt binnen het strafschopgebied die een strafschop rechtvaardigt.
- Wel of geen directe rode kaart: Om te beoordelen of een speler een directe rode kaart verdient voor een ernstige overtreding.
- Identiteitsvergissing bij het geven van een rode of gele kaart: Om te corrigeren of de verkeerde speler een kaart heeft gekregen.
De FIFA besloot in maart 2016 om de videoscheidsrechter te testen. De eerste test met een live verbinding vond plaats op 1 september tijdens de vriendschappelijke interland Italië - Frankrijk. Björn Kuipers was de arbiter en Danny Makkelie de videoscheidsrechter. De FIFA koos voor een Nederlands team, omdat de KNVB internationaal gezien een voorloper is op het gebied van videoarbitrage.
In Nederland werd de videoscheidsrechter voor het eerst live getest tijdens de KNVB Beker-wedstrijd Ajax - Willem II op woensdag 21 september. Pol van Boekel werd tijdens dit duel live geassisteerd door videoscheidsrechter Danny Makkelie. In maart 2018 besloot de spelregelcommissie van de FIFA, de IFAB, om de VAR officieel op te nemen in het reglement. Daaropvolgend werd in de Algemene Vergadering Betaald Voetbal van maart 2018 unaniem besloten de VAR vanaf het seizoen 2018/’19 in te voeren bij alle Eredivisie-wedstrijden.
De KNVB en de Videoscheidsrechter
De KNVB gelooft sterk in de ondersteuning van een video-assistent in het voetbal. Dit blijkt onder meer uit de diverse (offline) tests die de bond heeft uitgevoerd. Uit deze tests bleek dat de extra ogen in een "master control room" in Zeist geen overbodige luxe zijn. In eerdere offline tests werden 1890 beslissingen onder de loep genomen. Pieter Vink, een bekende scheidsrechter, herinnert zich een moment uit de Klassieker tussen Feyenoord en Ajax in 2014: "Buiten het zicht van de scheidsrechter gaf Graziano Pelle een elleboogstoot (aan Joël Veltman, red.). Ik kon het wel zien en dus had ik tijdens de wedstrijd ingegrepen als dat had gemogen, want dat zijn zaken die we absoluut niet willen."
Lees ook: Frequentie videoscheidsrechter hockey
De KNVB heeft in het verleden al geëxperimenteerd met de videoscheidsrechter. Zo vond er een offline test plaats tijdens de wedstrijd Feyenoord - SC Heerenveen, waarbij Pieter Vink in een regiewagen de wedstrijd volgde op de beelden, maar nog niet mocht ingrijpen. Dergelijke tests waren bedoeld om ervaring op te doen en de mogelijkheden van de VAR te onderzoeken.
Toepassing van de Videoscheidsrechter in Waterpolo
Hoewel de focus van de KNVB tot nu toe vooral op het voetbal heeft gelegen, is het interessant om te kijken naar de mogelijkheden van de videoscheidsrechter in andere sporten, zoals waterpolo. Waterpolo is een snelle en fysieke sport waarbij het voor scheidsrechters soms lastig is om alle acties goed te beoordelen.
Net als bij voetbal, zijn er in waterpolo situaties waarin de inzet van een videoscheidsrechter waardevol zou kunnen zijn:
- Beoordeling van doelpunten: Is de bal daadwerkelijk over de lijn gegaan, en is er geen overtreding gemaakt voorafgaand aan het doelpunt?
- Bestraffing van overtredingen: Zijn bepaalde overtredingen, zoals het vasthouden of onderduwen van een speler, terecht bestraft met een persoonlijke fout of een strafworp?
- Beoordeling van strafworpen: Was de toegekende strafworp terecht, en is de strafworp correct uitgevoerd?
Het implementeren van een videoscheidsrechter in waterpolo zou echter wel de nodige uitdagingen met zich meebrengen:
- Aantal camera's: Om een goed beeld van de situatie te krijgen, zijn er voldoende camera's nodig die de actie vanuit verschillende hoeken vastleggen.
- Snelheid van het spel: Waterpolo is een zeer dynamische sport, waardoor het voor de videoscheidsrechter lastig kan zijn om snel en accuraat beslissingen te nemen.
- Kosten: Het implementeren en onderhouden van een videoscheidsrechter-systeem is kostbaar, en het is de vraag of de KNVB bereid is om deze investering te doen voor waterpolo.
Zuivere Speeltijd: Een Alternatieve Benadering
Naast de inzet van een videoscheidsrechter, is er ook een discussie gaande over de invoering van zuivere speeltijd in verschillende sporten, waaronder voetbal en mogelijk ook waterpolo. Zuivere speeltijd houdt in dat de tijd alleen loopt als de wedstrijd daadwerkelijk bezig is, en wordt stilgezet bij blessures, time-outs, overtredingen of als de bal uit het spel is.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
In veel andere teambalsporten, zoals basketbal, (ijs)hockey, rugby, korfbal, lacrosse en zaalvoetbal, is zuivere speeltijd al een bekend fenomeen. Het invoeren van zuivere speeltijd zou in waterpolo kunnen zorgen voor een eerlijkere en transparantere wedstrijd, waarbij tijdrekken wordt tegengegaan.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
tags: #videoscheidsrechter #waterpolo #knvb #uitleg