Hockey is een populaire sport in Nederland, beoefend door zowel mannen als vrouwen van alle leeftijden. Hoewel de basisprincipes van het spel hetzelfde zijn, zijn er enkele belangrijke verschillen tussen de dames- en herenhockeycompetities, variërend van de duur van de wedstrijden tot de financiële aspecten. Dit artikel gaat dieper in op deze verschillen, met name op het veld, de duur van de wedstrijden en andere relevante aspecten.
Algemene spelregels en basisprincipes
De spelregels van hockey in Nederland worden vastgesteld door de KNHB (Koninklijke Nederlandse Hockey Bond), die de internationale regels van de FIH (International Hockey Federation) volgt. Net als voetbal is hockey een teamsport waarbij twee teams van elk elf spelers tegen elkaar spelen. Een belangrijk verschil met voetbal is dat er onbeperkt gewisseld mag worden. Alle spelers gebruiken een stick om de bal te spelen, waarbij alleen de platte kant van de stick is toegestaan. Het doel van het spel is om meer doelpunten te scoren dan de tegenstander. Een doelpunt is geldig als de bal binnen de cirkel (het doelgebied) is geraakt door een speler van de aanvallende partij.
Verschillen in wedstrijdduur
Een van de belangrijkste verschillen tussen dames- en herenhockey is de duur van de wedstrijden, afhankelijk van het niveau. Op het hoogste niveau (Hoofdklasse en internationale toernooien) duren wedstrijden vier keer vijftien minuten, waarbij de tijd wordt stopgezet wanneer het spel stilligt. Op alle niveaus daaronder, van jong tot oud, duurt een wedstrijd 4 x 17,5 minuut.
Overzicht van wedstrijdduur per niveau:
- Hoofdklasse en internationale toernooien: 4 x 15 minuten (tijd stopgezet bij stilstand)
- Overige niveaus: 4 x 17,5 minuten
Het speelveld
Het hockeyveld is rechthoekig en heeft een lengte van 91,40 meter en een breedte van 55 meter. Elke speelhelft is gemarkeerd met een 23-meterlijn, en de cirkel rond beide doelgebieden heeft een straal van 14,63 meter. De doelen zelf zijn 3,66 meter breed en 2,14 meter hoog. Deze afmetingen zijn hetzelfde voor zowel dames- als herenhockey.
Verschillen in teams en leeftijdsgroepen
Hockey kan op verschillende leeftijden worden beoefend, waardoor er voor iedereen een plek is om te hockeyen. De KNHB heeft een indeling gemaakt op basis van leeftijd, waarbij 1 oktober als peildatum geldt.
Lees ook: Wat is het verschil?
Leeftijdsindeling:
- O8 (Onder 8 jaar): Teams met minimaal zes spelers, wedstrijdduur 2x15 minuten (na de winterstop 2x20 minuten).
- O9 (Onder 9 jaar): Teams met maximaal zes spelers en wisselspelers, wedstrijdduur 2x25 minuten.
- O10 (Onder 10 jaar): Teams met minimaal zeven veldspelers, een doelverdediger en wisselspelers, wedstrijdduur 2x30 minuten.
- O12, O14, O16, O18: Teams met maximaal elf spelers en wisselspelers, wedstrijdduur 4x17,5 minuten.
Vanaf O8 spelen jeugdleden op zaterdag in competitieverband wedstrijden. Senioren spelen op zondag competitie. In december gaan de Jongste Jeugd (vanaf O8) en Junioren de zaal in. De O12 en O14 en O16/O18 selectieteams zijn verplicht om zaalhockey te spelen. De O16- en O18-breedteteams mogen ervoor kiezen om geen zaal te spelen. Voor de senioren is het spelen van de zaalcompetitie niet verplicht.
Verschillen in faciliteiten en tijden
Een ander belangrijk verschil is de timing van wedstrijden. Vrouwenwedstrijden worden vaak ingepland om 12.45 uur, terwijl mannenwedstrijden om 14.45 uur plaatsvinden. Dit kan van invloed zijn op het aantal toeschouwers, aangezien 14.45 uur een betere tijd is voor senioren die klaar zijn met hun eigen wedstrijden en als toeschouwer langs de lijn kunnen staan.
Ongelijkheid in betalingen en sponsoring
Een veelbesproken onderwerp binnen de hockeywereld is de ongelijke betaling tussen mannen en vrouwen in de Tulp Hoofdklasse. Internationals zoals Maria Verschoor en Josine Koning hebben de discussie hierover aangezwengeld. Uit cijfers blijkt dat in 2021 tachtig procent van de sponsorgelden naar de mannen ging, en dat mannen in de Hoofdklasse vijf tot tien keer zoveel zouden verdienen als vrouwen.
Dit verschil wordt vaak gerechtvaardigd met het argument dat de Tulp Hoofdklasse Dames minder toeschouwers trekt en dus een lagere marktwaarde heeft. Verschoor en Koning stellen echter dat dit ook kan komen door ongelijke faciliteiten en investeringen in de mannenteams, waardoor zij de sport professioneler kunnen beoefenen en betere coaches kunnen aantrekken.
KNHB-competities en -evenementen
De KNHB organiseert verschillende competities en evenementen voor zowel heren- als damesteams, waaronder bondscompetities (landelijke competities) en districtscompetities. De bondscompetities overschrijden de districtsgrenzen, terwijl districtscompetities binnen de grenzen van een district worden gespeeld.
Lees ook: Rugby en voetbal vergelijken
Daarnaast zijn er bekercompetities zoals de Silver Cup Heren en de Gold Cup voor standaardteams uit de Hoofdklasse, Promotieklasse en Overgangsklasse. Ook zijn er competities voor specifieke doelgroepen, zoals de Dames Masters-competitie en trimhockeycompetities.
Trimhockey en Hockey7
Voor mensen die geen of weinig hockeyervaring hebben, is trimhockey een ontspannen manier om te hockeyen. Trimhockeyers komen op een vaste avond bij elkaar om samen te trainen. In verschillende districten in Nederland worden trimhockeycompetities georganiseerd.
Hockey7 is een andere variant die gespeeld wordt in teams van zeven op een half veld, zonder keeper en scheidsrechters. Deze competitie wordt aangeboden in alle districten en is bedoeld voor mensen die doordeweeks willen hockeyen.
Sportdeelname in Nederland
Uit onderzoek blijkt dat in 2024 57% van de Nederlanders van 4 jaar en ouder één keer per week of vaker aan sport deed. Er zijn verschillen tussen mannen en vrouwen, waarbij 58% van de mannen en 55% van de vrouwen wekelijks sporten. Onder jongeren (12 t/m 17 jaar) is de sportdeelname het hoogst (73%), terwijl ouderen (65+) een lagere sportdeelname hebben (40%). Fitness/conditietraining is de meest beoefende sport, gevolgd door hardlopen en voetbal. Hockey wordt vooral beoefend door jongeren van 4 t/m 17 jaar.
Materialen en uitrusting
Bij hockey hoort een hockeystick, die tegenwoordig voornamelijk van kunststof is. Vroeger waren sticks van hout, en er is ook een periode geweest waarin aluminium werd gebruikt. Sticks zijn er in verschillende gewichten en lengtes. Een verdediger speelt over het algemeen met een zwaardere stick dan een aanvaller. Naast de stick zijn scheenbeschermers, een bitje en hockeyschoenen essentieel.
Lees ook: Dubbelprijs: KNVB Beker en Landskampioenschap voor dezelfde club